Raadsleden: meer diversiteit in raad voor betere afspiegeling 

De gemeenteraad is geen goede afspiegeling van de samenleving. Dat is wel nodig want een meer diverse (meer jongeren, vrouwen en raadsleden met niet-Nederlandse achtergrond) samengestelde gemeenteraad als afspiegeling van de samenleving is beter in staat de inwoners te vertegenwoordigen. 

Tegelijkertijd vindt de overgrote meerderheid van de raadsleden (85 procent) dat hij/zij goed in staat is om de belangen van de inwoners met een andere achtergrond te vertegenwoordigen. Een meerderheid van de raadsleden (59 procent) vindt dat de gemeente baat zou hebben bij meer diversiteit in de raad. Een kwart van de raadsleden (24 procent) vindt dat de gemeente juist geen baat heeft bij meer diversiteit in de raad. 

Dit zijn enkele van de meest opvallende uitkomsten uit een verkennend onderzoek onder raadsleden uit de 31 grote gemeenten, uitgevoerd door de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden. Diversiteit en inclusiviteit zijn van belang voor het houdbaar houden van de lokale democratie in de toekomst. Diversiteit gaat daarbij om de vraag in hoeverre de raad een afspiegeling is van alle inwoners, naar mannen, vrouwen, migratieachtergrond, leeftijd en seksuele geaardheid. Inclusiviteit gaat vooral over de vraag in hoeverre dat iedereen die aan tafel zit ook echt mee kan en mag doen. 

Volwaardig meedoen

Vrouwelijke raadsleden praten, doen en beslissen volwaardig mee, vindt 90 procent van alle raadsleden. Het overgrote deel van de vrouwelijke raadsleden (78 procent) vindt dat zij binnen de raad gezien worden als mederaadslid en zodoende respectvol worden bejegend. 
Ook raadsleden met een migratieachtergrond praten, doen en beslissen volwaardig mee, vindt 85 procent van alle raadsleden. De raadsleden met migratieachtergrond zijn daarover zelf verdeeld. Een kleine meerderheid (56 procent) van de raadsleden met een migratieachterond vindt dat “het hebben van een migratieachtergrond (helemaal) geen negatieve invloed heeft op hoe hij/zij door collega-raadsleden wordt behandeld; ik word gezien als mederaadslid en zodoende respectvol bejegend.” Tegelijkertijd is er een derde deel (30 procent) dat zich hierover niet uitspreekt en een zesde deel (16 procent) van de raadsleden met een migratieachtergrond vindt zelfs dat zij niet worden gezien als mederaadslid en respectvol bejegend worden.

Samenstelling

De samenstelling van de gemeenteraad in de grote gemeenten wijkt qua diversiteit af van de samenstelling van de bevolking. Terwijl 36 procent van de inwoners in de grote gemeenten in het buitenland is geboren of tenminste een van zijn/haar ouders is in het buitenland geboren, heeft slechts 21 procent van de raadsleden een migratieachtergrond. De verdeling in de raad naar mannen en vrouwen is evenmin in evenwicht. De afgelopen decennia zijn er veel vrouwelijke raadsleden bijgekomen, een mooie ontwikkeling met oog op representativiteit. Echter is alsnog slechts iets meer dan een derde deel (37 procent) van de raadsleden vrouw. 

Eigen groep 

Vrouwelijke raadsleden zien het wel in overgrote meerderheid als hun taak om op te komen voor vrouwen in de gemeentelijke samenleving (66 procent). Raadsleden met een migratieachtergrond zijn verdeeld: de ene helft verzet zich tegen de stelling dat van hen vanwege hun migratieachtergrond wordt verwacht dat zij zich inzetten voor inwoners met een vergelijkbare achtergrond. De andere helft is verdeeld: een kwart spreekt zich niet uit en een kwart vindt dat van hen juist mag worden verwacht dat hij/zij zich inzet voor inwoners met een vergelijkbare achtergrond. Slechts 28 procent van de raadsleden met een migratieachtergrond vindt dat zij er juist voor hebben gekozen om zich hard te maken voor de belangen van inwoners met een vergelijkbare achtergrond. Tegelijkertijd vindt de overgrote meerderheid (92 procent) van de raadsleden met een migratieachtergrond dat zij goed in staat zijn om inwoners zonder een dergelijke achtergrond te vertegenwoordigen. 

Kans op raadslidmaatschap

Om raadslid te worden is voor 77 procent van de vrouwelijke raadsleden het naar hun eigen oordeel niet moeilijker om raadslid te worden dan wanneer zij man zouden zijn. Een op de tien vrouwelijke raadsleden (9 procent) is het daarmee (helemaal) oneens. Raadsleden met een migratieachtergrond zijn daarover wat minder eensgezind. Bijna twee derde deel (64 procent) van de raadsleden met een migratieachtergrond vindt dat het niet moeilijker is om raadslid te worden dan wanneer zij een volledig Nederlandse achtergrond zouden hebben. Een vijfde deel (20 procent) spreekt zich hierover niet uit, terwijl een zesde deel (16 procent) vindt dat het wel moeilijker is om raadslid te worden. 

Meer informatie 

De Nederlandse Vereniging voor Raadsleden publiceert met ingang van deze week een reeks van interviews met raadsleden over de betekenis en plek van diversiteit in de gemeenteraad en de mate waarin er ruimte is voor vrouwelijke raadsleden en gemeenteraadsleden met een migratieachtergrond, of een bepaalde seksuele geaardheid om mee te doen (inclusiviteit) in de gemeenteraad.

Voor de hoofdpunten van het onderzoek over diversiteit en inclusiviteit onder raadsleden in de 31 grote gemeenten, klik hier.