‘Raadslid is geen pseudo-wethouder, en ook geen accountant’

Een raadslid moet zijn oor te luister leggen in de wijk, met bewoners onderwerpen definiëren en die vervolgens agenderen. Te weinig raadsleden doen dit, volgens Jacques Wallage, de vertrekkende voorzitter van de Raad voor het Openbaar Bestuur.

Raadsleden laten zich volgens Wallage vooral leiden door de stukken die door burgemeester en wethouders worden aangeleverd. “Al hun tijd gaat op aan het lezen daarvan, terwijl ze nauwelijks eigen onderwerpen aandragen. Maar een gemeenteraadslid is géén pseudo-wethouder, en ook geen accountant’, aldus Wallage in een gesprek met het dagblad Trouw.

Burgers staan buitenspel

Volgens Wallage wordt burgers te weinig gevraagd. “Ik ken niets droevigers dan die zogenaamde inspraakprocedure bij een bestemmingsplan, in een zaaltje waar de slingers van de 25-jarige bruiloft nog hangen. Er wordt doorgaans niets met de opmerkingen van insprekers gedaan.”

Het is een misvatting te denken, aldus Wallage, dat burgers altijd per se hun zin willen hebben. “Dat is niet zo. Als ze aan het eind van een proces niet hun zin krijgen, moet de betekenis van de procedure zo groot zijn dat ze zeggen: ik ben het niet met het besluit eens, maar u heeft mij fatsoenlijk behandeld. Ik denk ook niet dat de democratie plaatsvindt onder een grote boom waar we het met z'n allen over alles eens moeten worden. De rol voor de overheid blijft.”

Scholing en training van raadsleden

Raadsleden zijn volgens Wallage de greep op de werkelijkheid verloren. “Een gekozen burgemeester is goed voor het lokale systeem, naar buiten gerichte raadsleden die in de wijk nieuwe onderwerpen ophalen ook. Maar net als bij de brug over de Merwede is er ook een kwaliteitsinvestering nodig. Het ministerie van binnenlandse zaken zal moeten gaan zorgen voor scholing en training, want raadslid zijn is niet alleen een ambt, maar ook een ambacht dat je kunt leren. Nieuwe raadsleden moeten op cursus en ook tijdens hun werk training krijgen. Op dit moment is er geen innovatiebeleid voor het openbaar bestuur. Maar die kwetsbaarheid kunnen we ons niet langer permitteren."

Neem inwoners serieus

Lokale en landelijke politici moeten de inwoners serieus nemen, aldus Wallage. ‘Beroepspolitici die krampachtig vasthouden aan hun eigen rol, hebben de kloof tussen politiek en burgers groter gemaakt dan nodig is. De weg terug is dus vrij simpel. Zorg er voor dat je op een open en bescheiden wijze weer iets opbouwt met de bevolking, neem ze serieus, zodat je als politicus gezag opbouwt. Wat je in ieder geval niet moet doen, is je louter beroepen op het mandaat. Dat spel is uit."

Voor het gehele interview van Hans Marijnissen met Jacques Wallage in Trouw klik hier.