Raadswerk is maatwerk: hoe omgaan met burgerparticipatie?
Gemeenteraden kunnen op verschillende manieren omgaan met burgerparticipatie. Referenda, burgerbegroting, loting, G1000, welke inspraak van inwoners past bij jouw gemeente?
Onderzoekers bestudeerden onder andere vijf gemeenten die experimenteerden met eigen vormen van burgerparticipatie.
- Eindhoven kent een lange traditie van inwonersparticipatie.
- Groningen heeft twee lokale referenda waarover veel documentatie bestaat.
- Tilburg experimenteert met overheidsparticipatie, ook met initiatieven die niet van de overheid maar vanuit de samenleving komen.
- De G1000 in Amersfoort. Loting is een democratievariant waarmee wordt geëxperimenteerd.
- Dordrecht werkt al geruime tijd met buurtbudgetten.
AANBEVELINGEN
Stel als raad de vraag wat voor soort lokale democratie je wilt zijn. Maak daarna een keuze welke vormen je wilt toepassen.
- Ga als raadsleden onderling en met de lokale gemeenschap in gesprek over de kwaliteit van de lokale democratie.
- Stel vragen centraal als: Hoe scoort onze lokale democratie op de vijf aspecten van democratie: meedoen, vaardigheden, invloed, deliberatie en legitimiteit?
- Welk beeld levert dat op? Gebruik hierbij de mogelijkheid om het gesprek door derden (griffi e en de lokale rekenkamer(commissie) te laten organiseren om het gesprek uit politiek vaarwater te houden.
- Overweeg het uitvoeren van een democratiescan, eventueel aan de hand van een visitatie van bewoners, aangevuld met raadsleden die in andere gemeenten actief zijn. Of schakel een extern (onafhankelijk) advies- of onderzoeksbureau in.
- Op basis van de democratiescan kunnen raad en inwoners met elkaar in gesprek over wat wenselijk is.
- Roep zo nodig een tijdelijke (raads)commissie in het leven (wellicht met burgerleden) om de lokale democratie te monitoren.
- Breng een discussie op gang over de vraag of de eigen lokale democratie verbetering behoeft. Zo ja, op welk punt.
- Beslis hierna in welke vorm burgerbetrokkenheid van toepassing kan zijn: referendum, burgerbegroting, loting, burgerparticipatie of overheidsparticipatie.
Meer informatie
Als hulpmiddel voor kandidaat-raadsleden is er een nieuw overzichtelijk online handboek boordevol met tips en aanbevelingen voor en over succesvol raadswerk. Deze online zogeheten Wegwijzer geeft op belangrijke thema’s en onderwerpen schematisch en praktisch tips en aanbevelingen. De Wegwijzer 2022-2026 is samengesteld door de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden, in samenwerking met de Vereniging van Griffiers, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en het ministerie van Binnenlandse Zaken. Diverse andere partners en raadsleden hebben bijdragen geleverd. Het handboek is ook online beschikbaar.
