"Regel het voor 2022, anders zijn we zes jaar verder"

De koppeling van het gemeentefonds aan de rijksuitgaven moet anders. Dat betogen meerdere Kamerleden tijdens het debat over de begroting van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties (BZK). Daarnaast waren er vragen over het verkiezen van raadsleden.

Gisteren was de eerste termijn van het debat over de begroting van het ministerie van BZK. Morgen zal staatssecretaris Knops, vanwege de afwezigheid van de minister wegens ziekte, tijdens het tweede termijn de vragen van de Kamer beantwoorden. 

Uitbetaling gemeentefonds

Het is volgens Kamerleden onverkoopbaar voor raadsleden en wethouders om uit te leggen dat gemeenten moeten bezuinigen terwijl de landelijke politiek het geld niet uitgegeven krijgt. Er moet worden gekeken naar een model waarbij de begroting van een gemeente kan meegroeien met de begroting van het Rijk, maar dat die niet geconfronteerd wordt met allerlei tussentijds bijbestellingen, aldus Harry van der Molen (CDA).

Ook moet er een structurele oplossing komen voor de tekorten van gemeenten. Ronald van Raak (SP) sluit zich aan bij deze strekking: "Omdat de regering het geld niet kan uitgeven, moeten gemeenten bezuinigen. Dat is zó slecht voor het vertrouwen in de lokale democratie. En dat mogen we onze lokale mensen ook niet aandoen."

Integriteit en de financiering van lokale partijen

Monica den Boer (D66) benoemde in 2017 al dat er maatregelen nodig zijn gericht op de integriteit van de (lokale) overheid. Ook nu benoemt zij dit onderwerp door te wijzen op de hele rits aan voorgestelde maatregelen toegezegd door de minister, maar "Daar zitten we nog op te wachten." De financiering van lokale partijen hangt hiermee samen. Ze onderschrijft dat het goed is dat de minister middels een brief aankondigde dat er spelregels moeten komen voor de transparantie van de financiering van lokale partijen.

Stieneke van der Graaf (ChristenUnie) bevestigt de zorgen over dat enerzijds lokale partijen geen inzicht hoeven te geven in hun financiele verantwoording, maar anderzijds ook geen aanspraak kunnen maken op subsidies. "En wat vindt het kabinet van het uitgangspunt dat er eigenlijk een level playing field zou moeten zijn en we in 2022 de regels op orde zouden moeten hebben? (...) maak werk van wetgeving op dit punt en zorg ervoor dat het geregeld is voordat we de gemeenteraadsverkiezingen ingaan in 2022, want anders zijn we zes jaar verder", aldus Van der Graaf. 

Vernieuwingen verkiezingen en takenpakket gemeenten

Tot slot werd er door meerdere partijen gesproken over de verkiezingen en het takenpakket van gemeenten. Zo stelde Selçuk Öztürk (DENK) voor om de stemplicht in te voeren en/of in het weekend verkiezingen te houden. Henk Krol (50PLUS) wilde de mogelijkheid van tussentijdse gemeenteraadsverkiezingen onderzoeken en Attje Kuiken (PvdA) vroeg naar de mogelijkheid om de kiesgerechtigde leeftijd te verlagen naar 16 jaar. Verder werd er met name gevraagd naar de stand van zaken van digitale stemmogelijkheden bij volgende verkiezigen. 

Gericht op het takenpakket van de gemeente was Harry van der Molen (CDA) benieuwd naar de mogelijkheden om een verzwaarde procedure bij herindelingen op te stellen en een nieuw stelsel waarbij kleine gemeenten een ander takenpakket invullen dan grotere gemeenten. Dat laatste punt is een voorstel van de commissie Toekomstgericht lokaal bestuur waar de minister deel van uitmaakte.