Regionalisering van taken bedreigt positie gemeenteraad

De ontwikkeling om steeds meer taken in regionaal verband uit te voeren, bedreigt de positie van de gemeenteraad. Regionalisering van taken betekent dat gemeenteraden en inwoners steeds minder zicht en invloed hebben op wat er in samenwerkingsverbanden gebeurt, waarschuwt de Raad voor het Openbaar Bestuur, een onafhankelijk adviesorgaan van kabinet en parlement, in het advies 'Rust, reinheid en regelmaat'.

Volgens de Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB) is ‘er geen eenduidig, wettelijk vastgelegd afwegingskader’ voor welke taken nu wel of niet worden overgeheveld naar gemeenten. En als er wel sprake is van een onderbouwing, ‘wordt er te vaak van afgeweken’. Bovendien bepaalt in de praktijk van alle dag het Rijk wat er gebeurt omdat het Rijk niet alleen bepaalt dat steeds meer taken in regionaal verband moeten worden uitgevoerd, maar omdat het Rijk ook bepaalt waar en hoeveel geld er aan gemeenten wordt verstrekt voor de uitvoering van taken.
Gemeenten, die toch al in financiele problemen zitten doordat zij taken in het sociaal domein moeten uitvoeren met minder Rijksgeld, komen daardoor nog verder in de verdrukking. Het is volgens de Rob niet alleen een kwestie van geld, 'de werkelijke oorzaak ligt in een disbalans tussen taken, organisatie, bevoegdheden en bekostiging.´

Opgelegde regionalisering

Per saldo ondergraaft het proces van opgelegde regionalisering van taken ook de democratische rol van de gemeenteraad om eigen, autonome keuzes te maken voor de inwoners. De opgelegde vormen van decentralisatie en regionalisering gaat mis, volgens de ROB, omdat er wordt vergeten dat dit alleen mogelijk is met ‘voldoende beleidsvrijheid en uitvoeringskracht van gemeenten'.

Schoon schip

Evenwicht in de bestuurlijke verhoudingen is volgens de Raad voor het Openbaar Bestuur gewenst, zo blijkt uit het advies Rust, reinheid en regelmaat.
De ROB roept daarom de onderhandelaars voor een nieuw kabinet op om fundamentele andere keuzes te maken in de bestuurlijke en financiele verhoudingen tussen Rijk en gemeenten. De nieuwe minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties zal schoon schip moeten maken, vindt de ROB.

Meer informatie

Een 35-tal gemeenteraden als Raden in Verzet pogen al enkele maanden de VNG te bewegen om in actie te komen vanwege de financiele nood van gemeenten. Raden in Verzet houdt op 26 maart een digitale bijeenkomst onder de titel 'Gemeenten in nood' met als inzet: 'Wij zijn raadslid geworden omdat we het allerbeste willen voor onze gemeente en niet om de gemeente kapot te bezuinigen.'

Raadsleden en anderen hebben op 15 april tijdens de vierde dag voor de Financiele Verhoudingen de gelegenheid om over het advies van de Raad voor het openbaar bestuur in discussie te gaan. Zie: Dag van de Financiële Verhoudingen