‘Rekenkamer dicht bij de raad houden’

De lokale rekenkamer dient dicht bij de gemeenteraad te blijven. Het voornemen van de minister om raadsleden voortaan uit de rekenkamerfunctie te schrappen, moet er volgens emeritus-hoogleraar Douwe Jan Elzinga niet toe leiden dat de provincie weer terugkeert als toezichthouder. Een onafhankelijke Rekenkamer dicht bij de raad, bijvoorbeeld met een klankbordgroep uit de raad, is en blijft wenselijk.

Deze boodschap gaf Elzinga in het symposium over twintig jaar lokale rekenkamer dat vrijdag werd gehouden in de raadszaal van het gemeentehuis van Alphen aan den Rijn.

Afspraken over aanbevelingen

Twintig jaar lokale rekenkamerrapporten is geen vanzelfsprekendheid dat aanbevelingen van de lokale rekenkamer door de gemeenteraad worden overgenomen. De Rekenkamer zou er daarom verstandig aan doen om met de raad ook afspraken te maken over de aanbevelingen, bijvoorbeeld om te meten wat er met de adviezen en aanbevelingen is gedaan, zei de Alphense burgemeester en ex-minister Liesbeth Spies in haar openingstoespraak. Volgens Elzinga is het wenselijk om concreet af te spreken dat er een jaar na het rapport duidelijk wordt wat er met aanbevelingen en adviezen is gedaan. “Er moet een format voor doorwerking zijn, want het is nu heel vaak dat het college zegt: ‘We zijn heel blij met de aanbevelingen”, maar vervolgens gebeurt eer niets.

Informatie

Een slimme Rekenkamer gaat volgens Spies ‘niet geforceerd dualistisch doen’ maar heeft een goede relatie met de lokale driehoek van burgemeester, gemeentesecretaris en griffier om zo de juiste informatie te krijgen. Wanneer de lokale rekenkamer zich niet wil laten informeren door de ambtelijke organisatie, doet de rekenkamer zichzelf te kort, aldus Spies. “In een gemeente heb je elkaar nodig”.

Parels

Belangrijk blijft dat een lokale rekenkamer onderzoeken doet die voor de gemeenteraad actueel en relevant zijn. “Wanneer je een onderzoek doet dat ver af staat van de actualiteit is de kans op parels voor de bekende zwijnen groter”, waarschuwde Spies.

Principes

Een lokale rekenkamer zorgt daarom voor een goede relatie en verbinding met de gemeenteraad. Wanneer raadsleden straks, mits het parlement het wetsvoorstel om raadsleden voortaan uit de rekenkamer te weren overneemt, geen deel meer uitmaken van een lokale rekenkamer is een klankbordgroep met raadsleden wenselijk, betoogde Elzinga. “Een klankbordgroep met raadsleden om toch contact te houden met de raad is het beste. Maak er geen Prinzipienreiterei van want dat leidt tot problemen”, waarschuwde Elzinga.

Budget

Het budget voor de rekenkamer dient volgens Elzinga door de wetgever te worden vastgesteld om te voorkomen dat gemeenteraden om politieke redenen korten op het onderzoeksbudget voor de Rekenkamer. Daarnaast dienen gemeenteraden er op te letten dat er geen onderzoekers in de lokale rekenkamer zitting hebben. “Onderzoekers werken vaak voor externe bureaus die belang hebben om een volgende opdracht binnen te slepen”, waarschuwde Elzinga.

Meer informatie

De lokale rekenkamer is een van de belangrijkste hulptroepen van de raad, zie: Hoe word ik een sterke raad? en zie: Het nut van de rekenkamerfunctie. Zie ook Goede Raadvideo over de Rekenkamerfunctie.

De Nederlandse Vereniging voor Raadsleden vindt dat gemeenteraden zelf zouden moeten kunnen bepalen of raadsleden zitting nemen in de lokale rekenkamer. Zie: brief en standpunt.