Samenspel Raad en college bij samenwerking

DEN HAAG – Geen college dat voor de raad uitloopt maar een goede samenwerking tussen raad en college. Dat lijkt noodzakelijk in de discussie met andere gemeenten over meer samenwerking, herindeling of fusie, zo leert de discussie in de Brabantse gemeente Landerd.

Het college van plattelandsgemeente Landerd (15 duizend inwoners) werd afgelopen week door de eigen gemeenteraad teruggefloten, tot verbazing van de burgemeester. Het college wilde al volop in de slag met de buurgemeenten over de toekomst van Landerd. Dat ging de gemeenteraad te snel, want er waren nog geen keuzes gemaakt waar de toekomst van Landerd ligt: in samenwerking, fusie en met wie dan wel. ‘Het college wilde al met de buren gaan praten. Maar met welke boodschap dan? Want die hebben we hebben nog niet bepaald’, blikt Moritz Böhmer van Progressief Landerd, een van de coalitiepartijen, terug.

Fuserende buren

Raad en college in Landerd zitten in een bestuurlijk landschap waar volop wordt gediscussieerd over de bestuurlijke toekomst van de gemeenten. Het grote Uden wil fuseren, maar heeft nog niet gezegd met wie. Oss en Bernheze weten ook waar ze naar toe willen. Landerd – met als belangrijkste kernen Schaijk, Zeeland en Reek) - is de enige zogeheten Maashorstgemeente die de stip op de horizon zelf nog niet heeft bepaald, maar die vanuit de provincie te horen heeft gekregen dat er stappen naar gemeentelijke herindeling gezet moeten worden.

Kink in de Landerdse kabel

Loopt Landerd achter de feiten aan? De gemeenteraad heeft volgens Böhmer zijn werk goed gedaan. Aan het begin van deze raadsperiode is door de coalitiepartijen afgesproken dat er een strategische visie moet komen over de toekomst van de gemeente: zelfstandig of fuseren. Afgelopen zomer is de uitkomst – een rapport van een extern bureau - in besloten kring besproken. Onder druk van de gemeenteraad vond deze week het publieke debat daarover plaats. De kink in de kabel: het college was ineens een paar stappen verder en wilde nu al praten over de uitvoering en niet over wat het doel voor Landerd is.

College al in de uitvoering

‘Het college wilde toestemming om met de buren te gaan praten. Het wilde ook met de omliggende gemeenten meedoen in een bestuursconferentie. Ook wilde het college in het dagelijks bestuur gaan zitten en in de drie dorpen al een dorpsraad op richten’, vertelt Böhmer. Met welke opdracht het college daar zou gaan zitten – behoud van een zelfstandig Landerd of gericht op fusie, en met wie – was een vraag die onbeantwoord was. En dat schoot de gehele raad in het verkeerde keelsgat. Het college onder leiding van portefeuillehouder burgemeester Bakermans, oud-wethouder in Uden, moest een pas-op-de-plaats maken. Er komt een hei-dag tussen college en raad om de sterkten en zwakten van de gemeente in beeld te krijgen. Van verdere vertraging mag geen sprake zijn. Böhmer: ‘Voor de verkiezingen moeten we dit absoluut afronden. We zijn verplicht voor de verkiezingen aan te geven hoe we over de toekomst denken.’

Initiatief of afwachten?  

Had de raad niet zelf veel eerder het initiatief naar zich kunnen toetrekken? De fractievoorzitter van Progressief Landerd geeft toe dat dit gekund zou hebben. ‘We hadden een half jaar geleden zelf het initiatief naar ons kunnen toetrekken, maar vergeet niet dat we er als gemeente niet zo slecht voor staan. We zijn niet armlastig. We hebben de verliezen op onze grondexploitatie genomen. En we hebben de opdracht gegeven te toetsen hoe de kwaliteit van onze ambtelijke organisatie is en wat onze organisatie aan kan voor de toekomst. Wij hebben als raad het pad vastgesteld, maar door het college is niet gedaan wat er is gevraagd.’

Raadslid.nu,de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden, staat voor een sterke en krachtige positie van gemeenteraden ten behoeve van het functioneren van de lokale democratie.