Spoedwet in de maak voor digitale besluitvorming gemeenteraad

Om het mogelijk te maken dat de gemeenteraad gedurende de coronaviruscrisisperiode rechtsgeldige besluiten kan nemen, is een spoedwet in de maak. De wet zal binnen twee weken in de ministerraad en in de Kamer worden behandeld.

Deze spoedwet moet het digitaal vergaderen en digitaal besluiten door gemeenteraden wettelijk mogelijk maken. Er wordt naar gestreefd, zo heeft de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden begrepen, dat deze spoedwet binnen een tot twee weken klaar is. De spoedwet moet worden behandeld door de Raad van State en goedgekeurd worden door de Eerste en Tweede Kamer. In noodgevallen, zoals bij het treffen van de stikstofmaatregelen, kan een dergelijk snelle noodwetgevingsprocedure binnen enkele dagen worden afgerond.

Aandachtspunten voor de raad

Tot dat de betreffende tijdelijke wet digitale beraadslaging en digitaal besluiten wordt afgekondigd, gelden de huidige wettelijke regels uit de gemeentewet. Bij het uitvoeren van de huidige wettelijke regels voor raadsvergaderingen, zowel fysiek als online, zijn enkele aandachtspunten:

• Beleg geen fysieke vergaderingen voor de raad, tenzij dit noodzakelijk is voor de besluitvorming.
• In een digitale raadsvergadering kan niet worden gestemd, zeker niet over personen, zoals de benoeming van wethouders. Maar indien in een digitale raadsvergadering niemand stemming verlangt over een voorstel, dan is dat voorstel op grond van artikel 32, derde lid Gemeentewet aangenomen
• De burgemeester kan in een digitale raadsvergadering vragen of een raadslid stemming verlangt of een termijn stellen waarbinnen de wens voor een stemming kenbaar wordt gemaakt.
• Wat de stemming betreft, dient ieder raadslid voor zichzelf te stemmen: het is niet mogelijk om namens een afwezig raadslid een stem uit te brengen.
• Stemoverdracht is wettelijk gezien niet mogelijk gelet op het individuele mandaat van iedere volksvertegenwoordiger en het verbod op last.

Democratie blijft

Bahreddine Belhaj is heel blij dat de noodwet er aan komt: ''We zien nu onwenselijke effecten vanwege hiaten in de huidige wetgeving. Het is heel wenselijk dat het democratische systeem weer soepeltjes kan verlopen en de raad weer snel aan de knoppen kan draaien'', aldus de voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden in Binnenlands Bestuur. Belhaj ziet dat de huidige situatie leidt tot raadsbesluiten die niet altijd verlopen volgens een zorgvuldig democratisch proces: ''Mijn zorg is dat gemeenten in de tussentijd besluiten versneld nemen, door een deel van de raad. Het zijn gelukkig incidenten, maar het is een onwenselijke situatie. Dit kan niet en het is schandalig dat het gebeurt. Democratie blijft, de coronacrisis niet.''