Stemmen tijdens een digitale vergadering, hoe werkt dat precies?

Raadsleden wennen langzaamaan aan het digitaal vergaderen ten tijde van de coronacrisis. Bij raadsvergaderingen moet er ook gestemd worden, maar hoe doe je dat? Daar bestaan nog vragen over. Mag er bijvoorbeeld een stemapplicatie gebruikt worden? Hoe werkt het stemmen met briefjes? In dit overzicht geven we antwoord op die vragen.

Meer informatie over lokale democratie en het coronavirus vindt u onder andere op de speciale pagina van Democratie in Actie.

Er zijn twee manieren waarop gestemd kan worden tijdens een digitale raadsvergadering: hoofdelijk stemmen en briefstemmen. Vanuit de spoedwet omtrent digitaal vergaderen en besluitvormen zijn er een aantal belangrijke voorwaarden vastgelegd voor digitale besluitvorming, zo is vastgelegd dat ieder raadslid een eigen verbinding heeft. Verder moeten raadsleden herkenbaar in beeld zijn. Ook moeten inwoners met een live-verbinding mee kunnen kijken.

Hoofdelijk stemmen 

De tijdelijke wet heeft als uitgangspunt hoofdelijk stemmen, dat betekent dat ieder lid dat aan de vergadering deelneemt door middel van openbare wilsuitdrukking kenbaar maakt of hij/zij voor of tegen het voorstel stemt. Hierbij is het ook van belang dat raadsleden herkenbaar in beeld zijn en burgers live kunnen meekijken. Het is niet gespecificeerd hoe raadsleden hun wilsuitdrukking bekend moeten maken. De wet is daarmee techniekneutraal.

Stemapplicaties

Een stemapplictatie kan dus ook gebruikt worden, mits het live te volgen is hoe een raadslid stemt; het moet direct zichtbaar zijn voor degene die de vergadering volgen. Hier moet geen twijfel over bestaan. Er zijn wel risico’s verbonden aan het gebruik van stemapplicaties. Als een raadslid zijn of haar stem bijvoorbeeld niet herkent, dan ontstaat er twijfel en moet er een nieuwe stemming volgen. Stemapplicaties zorgen dus niet altijd voor een snellere stemming en het is belangrijk om hier van tevoren afspraken over maken.

Briefstemmen

Het ministerie van BZK heeft een handreiking over briefstemmen (pdf) gemaakt. In deze handreiking onderscheiden zij twee vormen van briefstemmen. Bij de eerste vorm levert het raadslid in persoon de briefstem af bij de griffie door het in een stembus te stoppen. Bij de tweede vorm wordt de briefstem opgestuurd via de post of thuis opgehaald door een koerier.

Hybride vergaderingen

Er was enige discussie over de mogelijkheid van een mengvorm van een gewone, fysieke vergadering en een digitale vergadering. Deze vorm van een vergadering, ook wel een hybride vergadering genoemd, is niet toegestaan. Dit heeft te maken met het vaststellen van het quorum. Bij een digitale vergadering moet ieder raadslid een eigen verbinding hebben, meerdere raadsleden mogen dus niet via één verbinding kijken. Bij een fysieke vergadering moet de presentielijst getekend worden, dit kan dan weer niet digitaal. Lees hier meer waarom een hybride vergadering in strijd is met de wet.

Meer weten?

Eerder werd de spoedwet in 10 kernpunten uitgelegd. Hoe zit het met het archiveren van de vergaderingen? Dat lees je hier. Bij het kiezen van een vergadertool is het belangrijk om te checken of deze voldoet aan de veiligheidseisen. Eerder organiseerden de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden in samenwerking met het samenwerkingsprogramma Democratie in Actie een webinar over digitaal vergaderen en besluiten.