Uitvoeren burgerfora tijdrovend
Het enthousiasme om een burgerberaad te houden, is groot. Tegelijkertijd onderschatten gemeenten, inclusief gemeenteraden, de valkuilen bij het opzetten en uitvoeren van burgerfora. Een belangrijke valkuil is dat gemeenten niet in de gaten hebben hoeveel tijd en werk er zit in het houden van een burgerforum.
Dat bleek in de landelijke bijeenkomst over burgerfora, gehouden in het gebouw van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) in Den Haag.
Hype
Het betrekken van burgers bij beleid is tientallen jaren een thema dat in golfbewegingen veel en minder aandacht krijgt. Na de G1000-hype in de tweede helft van de jaren ’10 is er na de coronaperiode sprake van een burgerfora-hype. Het kabinet en daarmee het ministerie van Binnenlandse Zaken zet zich in voor meer burgerfora, niet alleen op lokaal niveau maar vooral ook op landelijk niveau. Het boek ‘Nu is het aan ons’ van Eva Rovers heeft ook een stimulerende invloed.
Speeltuin
Burgerfora, oftewel het overleg met inwoners in de vorm van een burgerberaad, valt te vergelijken met een speeltuin. “Mensen gaan met burgerfora spelen alsof ze in een speeltuin zijn en dan gaat het niet goed”, vertelde dr. Christine Bleijenberg, onderzoeker van burgerparticipatie. Een gemeente is enthousiast over het idee, stelt allerlei verschillende doelen aan één instrument waar vervolgens weinig van terecht komt.
Gemeenteraad
Hoe kan voorkomen worden dat een burgerforum in goede voornemens een teleurstelling blijft steken? Bleijenberg wijst op de voorwaarden die je in acht dient te nemen bij het organiseren van een burgerforum of burgerberaad. Een van de belangrijkste voorwaarden is: maak vooraf duidelijke afspraken over wat de politiek (de raad, de Kamer) met de uitkomsten van het burgerforum gaat doen. Een andere: zorg dat er voldoende geld en tijd is voor het voorbereiden en uitvoeren van het burgerberaad. Wanneer één of meer van de voorwaarden voor een geslaagd burgerforum wordt vergeten, kun je er beter niet mee doorgaan.
Valkuilen
Er zijn meer uitdagingen en valkuilen op weg naar een succesvol burgerforum, zo bleek tijdens de bijeenkomst:
- Het opstellen van de juiste vraag is een uitdaging waar veel gemeenten tegenaan lopen. Het onderwerp is belangrijker dan de vraagstelling, stelt Kristof Jacobs, onderzoeker op gebied van burgerfora. Zo zijn urgente onderwerpen of onderwerpen waar al een referendum over is geweest verstandig te vermijden.
- Representativiteit is essentieel. Het uitgangspunt is een groep inwoners te vinden die een goede afspiegeling van alle inwoners vormt, dit is echter erg lastig te bereiken. Belangrijk is om enkele cruciale variabelen te pakken, en daar een representatieve groep uit te trekken. Het is een gegeven dat van alle participatievormen verkiezingen voor raad en Kamer nog altijd veel hoger scoren dan welk burgerparticipatietraject dan ook.
- De rol en impact van bestuurders, ambtenaren en experts is een valkuil die vaak wordt vergeten. Zij nemen in burgerfora vaak een veel te grote rol aan waardoor de adviezen die uit het burgerberaad komen zeer beïnvloed zijn.
- Een laatste valkuil is de gespreksbegeleiding. Te vaak gebeurt het dat de gespreksbegeleider te veel invloed uitoefent. Het trainen en voorbereiden van gespreksbegeleiders wordt snel een ondergeschoven kindje. Het is van belang dat hier veel aandacht naartoe gaat. Dat de eigenschap van het gesprek bij de deelnemers blijft, is cruciaal voor een geslaagd burgerberaad.
Meer informatie
Geïnteresseerd in burgerfora? Klik hier voor meer informatie.
Informatie over een succesvol burgerforum organiseren vindt u hier.