Verbeter de relatie tussen raad en rekenkamer
Verdere professionalisering van de rekenkamer en de daarbij horende versterking van de professionele relatie tussen de raad en de rekenkamer is noodzakelijk voor het goed functioneren van de rekenkamer. Dit is één van de belangrijkste conclusies uit een onderzoek van de Werkgroep Lokale rekenkamers, uitgevoerd door Berenschot in opdracht van het ministerie van BZK. In dit onderzoek werd in 37 gemeenten de invulling van de rekenkamer geanalyseerd.
De rekenkamer dient als hulptroep en instrument van de raad om de doelmatigheid, doeltreffendheid en rechtmatigheid van het door de gemeente gevoerde beleid te onderzoeken. De rekenkamer dient ter versterking van de controlerende en kaderstellende rol van de raad. Vanuit het ministerie van BZK is daarom de wens dat er in elke gemeente gedegen rekenkameronderzoek plaatsvindt. Ter versterking van de rekenkamer is de Werkgroep Lokale rekenkamers ingesteld.
De Werkgroep Lokale rekenkamers is in gesprek gegaan met 37 gemeenten over hun invulling van de rekenkamer. Over 31 gemeenten is de Werkgroep positief. Deze gemeenten hebben een actieve rekenkamer en geven daar goed invulling aan of zijn bezig dat voor elkaar te krijgen:
- 6 gemeenten worden beschreven als good practices. Deze gemeenten zijn overtuigd van de meerwaarde van de rekenkamer, er is een actieve rekenkamer met een toereikend budget, er worden kwalitatief goede onderzoeken uitgevoerd en er bestaat een professionele relatie tussen de raad en de rekenkamer;
- In 15 gemeenten bleek dat er actief invulling wordt gegeven aan de rekenkamer en dat deze gemeenten openstaan voor verdere professionalisering;
- In 10 gemeenten bestaat er een slapende rekenkamer, maar zijn deze gemeenten een traject gestart om hun rekenkamer te activeren.
De Werkgroep is niet positief over de 6 gemeenten die een slapende rekenkamer hebben. Deze rekenkamers zijn inactief, voeren geen onderzoek uit en hebben soms geen budget.
Aanbevelingen aan gemeenten
De Werkgroep Lokale rekenkamers is van mening dat deze slapende rekenkamers geactiveerd moeten worden. Het belangrijkste doel van hun onderzoek is echter om inzicht te krijgen hoe de lokale rekenkamer als instrument van de raad kwalitatief te versterken. Daarvoor geeft de Werkgroep een aantal aanbevelingen aan gemeenten hoe zij invulling kunnen geven aan de lokale rekenkamer. Eén van de belangrijkste adviezen die de Werkgroep geeft, is om de professionele relatie tussen de raad en rekenkamer te versterken. De rekenkamer is immers het hulpmiddel van de raad om zijn controlerende en kaderstellende functie uit te voeren. Een goede relatie tussen relatie tussen de raad en de rekenkamer maakt dat de raad zijn taken beter kan uitvoeren.
Ter versterking van de relatie tussen de raad en de rekenkamer worden de volgende aanbevelingen gedaan:
- Rekenkamer: Organiseer regelmatig overleg met de raad, bijvoorbeeld via een rondje langs de fracties of een inloopspreekuur. Dit kan worden gebruikt om onderzoeksonderwerpen op te halen, zodat deze goed aansluiten bij de belevingswereld van de raad;
- Raad: Organiseer betrokkenheid bij de rekenkamer, bijvoorbeeld door het inrichten van een klankbordgroep;
- Raad: Stel capaciteit van de griffie ter beschikking om de raad en rekenkamer samen van dienst te kunnen zijn en zo een ‘linking pin’-functie te vervullen;
- Burgemeester/voorzitter van de rekenkamer: Organiseer regelmatig onderling overleg. De burgemeester kan een verbindende rol spelen tussen rekenkamer en raad door de (voorzitter van de) rekenkamer van context en duiding te voorzien van de ontwikkelingen in de gemeente(raad).
Aanbevelingen aan ministerie van BZK
Daarnaast geeft de Werkgroep Lokale rekenkamers een zestal aanbevelingen aan het ministerie van BZK om het instrument de lokale rekenkamer te versterken:
- Ondersteun gemeenten bij de inrichting van het leerproces van gemeenteraad en rekenkamer;
- Stel een (tijdelijke) projectgroep Kwaliteitsimpuls lokale rekenkamers in die gedurende een aantal jaren het leerproces in gemeenten aanjaagt en stimuleert;
- Stimuleer en faciliteer de ontwikkeling van een handreiking met richtlijnen om de gemeente houvast te geven bij de invulling van de rekenkamer;
- Vergroot de druk bij notoir slapende rekenkamers om ‘wakker te worden’ via de burgemeesters;
- Zorg voor adequate ondersteuning voor lokale rekenkamers van (zeer) kleine gemeenten;
- Geef de projectgroep Kwaliteitsimpuls lokale rekenkamers de mogelijkheid om gemeenteraden tijdelijk ervaren rekenkameronderzoekers aan te bieden.
Kamervragen
Het belang van de rekenkamer en de noodzaak om de kwaliteit van de rekenkamer te versterken zoals geconcludeerd is in dit onderzoek van de Werkgroep Lokale rekenkamers heeft ook geleid tot aandacht in de Tweede Kamer. Mevrouw Özütok, Tweede Kamerlid voor GroenLinks, heeft naar aanleiding van het bericht Burgemeester moet slapende rekenkamers wekken van Binnenlands Bestuur Kamervragen aan de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties Ollongren gesteld.
Meer info
Lees het onderzoeksrapport voor alle aanbevelingen van de Werkgroep Lokale rekenkamers.
