Vereniging: maak herverdeling zetels mogelijk voor alle gemeenteraden
Minister Ollongren stelt in haar wetsvoorstel voor dat herverdeling van zetels na lijstuitputting mogelijk wordt voor gemeenteraden met minder dan 19 zetels, in plaats van gemeenteraden met minder dan 13 zetels. De Nederlandse Vereniging voor Raadsleden pleit ervoor de herverdeling van zetels mogelijk te maken voor alle gemeenteraden, ongeacht de gemeentegrootte.
In de Kieswet (artikel P 7) wordt er onderscheid gemaakt voor de restzetelverdeling tussen gemeenteraden met een omvang van minder dan 19 zetels en respectievelijk 19 zetels of meer. Daarom stelt de regering in het wetsvoorstel (artikel V) voor om herverdeling bij lijstuitputting voor gemeenteraden met minder dan 19 zetels mogelijk te maken. ‘De artikelen P 19 en W 4 Kieswet worden aangepast zodat de regeling voor lijstuitputting voortaan van toepassing is op een gemeenteraad van minder dan 19 leden (maximaal 20.000 inwoners), in plaats van het huidige minder dan 13 leden (maximaal 6.000 inwoners)’, aldus minister van Binnenlandse Zaken Kajsa Ollongren in paragraaf 2.4 van de memorie van toelichting.
Gevolg lege zetels
De herverdeling van zetels na lijstuitputting is mogelijk, volgens een voorziening in de Kieswet, in gemeenten met minder dan 13 zetels. Wanneer kandidaatsraadsleden hun zetel niet innemen of daarvan afstand doen, stelt het Centraal Stembureau dan dat er geen personen van de lijst beschikbaar zijn. De zetels worden over de andere partijen verdeeld.
In een gemeenteraad met minder dan 13 zetels is het gevolg van een structureel lege zetel of meerdere lege zetels het grootst, zegt de minister in de memorie van toelichting. De herverdeling van zetels is nodig, om ervoor te zorgen dat er een voltallige gemeenteraad wordt gevormd en de gemeenteraad de vertegenwoordigende slagkracht behoudt. Zo wordt er ook voorkomen dat zetels leeg blijven in gemeenten met bestuurlijk problemen.
Inwonersgrens loslaten
De Nederlandse Vereniging voor Raadsleden adviseert om de inwonersgrens juist in zijn geheel los te laten. Maak herverdeling van zetels in geval van lijsuitputting ook mogelijk bij gemeenten met meer dan 20.000 inwoners, want ook voor deze gemeenten is het onwenselijk als er lege zetels zijn. Grotere gemeenten kunnen ook kampen met hardnekkige bestuurlijke problemen en de mogelijkheid tot herverdeling zou hierbij kunnen helpen.
Reactie minister
‘De regering is het daar niet mee eens, omdat bij het volledig loslaten van die grens te gemakkelijk afbreuk zou worden gedaan aan de verkiezingsuitslag. Het gaat hier om de bestuurbaarheid van de gemeente, niet om het principe; dat rechtvaardigt een zekere begrenzing.’, zegt de minister in de memorie van toelichting. Toch kan de herverdeling van de zetels bijdragen aan de bestuurbaarheid van de gemeente door het voorkomen van lege zetels, hoe klein dit verschil ook mag zijn in een grotere gemeente.
Meer informatie
De brief met de reactie op het wetsvoorstel van de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden.
De eerdere reactie op de consultatie in januari 2020.
Het Wetsvoorstel en de Memorie van Toelichting.
Daarnaast hebben wij een aantal artikelen over verschillende onderdelen uit het wetsvoorstel geschreven:
- De VOG voor wethouders:
- Versterking positie commissaris van de Koning
- Stemonthouding
- Onverenigbare betrekkingen en verboden handelingen
- Geheimhouding