Verkiezingen 2022: vrouwen stemmenkanonnen en historisch lage opkomst
Lang was de lokale politiek een mannenbolwerk, maar vrouwen hebben tijdens de laatste gemeenteraadsverkiezingen dik terrein gewonnen. Voorkeurstemmen speelden daarbij een belangrijke rol, meldt de stichting Stem op een Vrouw, met een klein slagje om de arm. Dikwijls kreeg een lager op de lijst staande vrouw meer stemmen dan de man(nen) boven haar.
In minstens dertien van de zeventig grootste gemeenten zijn meer vrouwen dan mannen gekozen. In nog eens vijf gemeenten is de man-vrouwverdeling zo goed als gelijk.
Uitschieters
In sommige gemeenten zijn uitschieters te zien. Zo’n gemeente is Groningen, waar zeven extra vrouwen zijn gekozen met voorkeurstemmen, en waar de gemeenteraad voor het eerst sinds de invoering van het algemeen kiesrecht meer vrouwen telt dan mannen: 24 om 21. Ook in Nijmegen waren vrouwen stemmenkanonnen: een recordaantal van 22 vrouwen komt in de gemeenteraad. Een flinke sprong voorwaarts maakten de vrouwen ook in steden als Zwolle, Nijmegen en Haarlem. Daar nam het aandeel vrouwen met tientallen procenten toe in vergelijking met vier jaar geleden.
Gezicht van tv-serie
Koploper met voorkeurstemmen is de huidige onderwijswethouder Marjolein Moorman (PvdA) in Amsterdam. De sociaaldemocrate, die zich de afgelopen jaren sterk heeft gemaakt voor meer kansengelijkheid voor kinderen, kreeg maar liefst 42.778 voorkeurstemmen. Moorman (op de foto) was het politieke gezicht van de televisieserie ‘Klassen’. De winst die zij wist te behalen was doorslaggevend in de stemmenstrijd met GroenLinks, waarvan lijsttrekker Rutger Groot Wassink 12.162 stemmen kreeg.
Minder haantjesgedrag
Gaan vrouwen de lokale politiek veranderen? Mirjam Slobbe-Voogt, vicevoorzitter van de Vereniging voor Raadsleden en raadslid in Zwijndrecht (CDA), denkt van wel. “Minder haantjesgedrag, soms meer op de inhoud”, zegt ze. Zij sluit niet uit dat de verschuiving in seksen de bestuurscultuur lokaal zal veranderen. En dat is nodig ook. De gemeenteraadsverkiezingen van 2022 gaan de annalen in als die met de laagste opkomst ooit. Landelijk kwam niet eens de helft van de kiesgerechtigden naar de stembus. In Rotterdam bleef het percentage ruim onder de 40 procent en het stemlokaal Carnisse-Zuiderpark (in Charlois) noteerde nog net geen 21 procent. Nu lag de opkomst van de gemeenteraadsverkiezingen traditioneel al laag. In 2018 was de landelijke opkomst 55 procent. Maar 2022 is een historisch dieptepunt.
Geen vertrouwen
Van de niet-stemmers zei 28 procent (bron: Ipsos) geen vertrouwen te hebben in gemeentelijke politiek. Zou het zijn gegaan om landelijke verkiezingen, dan zou 48 procent naar eigen zeggen wel zijn gaan stemmen. En, zoals te verwachten viel, stembusmijders hebben minder vertrouwen in de algehele politiek dan mensen die wél naar de stembus gingen. Minister Bruins Slot (Binnenlandse Zaken) maakt zich zoveel zorgen over de teleurstellende opkomst, dat ze met een onderzoek de reden van de lage opkomst wil achterhalen.
