Vetorecht voor raad bij besluitvorming over decentralisatie
Gemeenteraadsleden kiezen voortaan de Eerste Kamer, of gemeenteraden krijgen vetorecht in de besluitvorming over decentralisaties. Met deze voorstellen krijgen gemeenteraden meer zeggenschap en invloed op de zogeheten decentralisatie van taken, en een eigen rol en positie.
Want het is niet goed dat gemeenteraden geen partij zijn bij de besluitvorming en voorbereiding van overheveling van taken van Rijk en provincie naar gemeenten. Deze twee voorstellen staan in het rapport 'Beginselen versus praktijken' dat vijftien jaar decentralisatie van taken evalueert.
Raad kiest Eerste Kamer
Er is een groot voordeel wanneer de gemeenteraad voortaan de Eerste Kamer zou kiezen. 'Dit leidt tot een senaat die oog heeft voor uitvoeringskwesties op decentraal niveau en voor de ongelijkwaardigheid in de interbestuurlijke verhoudingen', aldus het rapport.
Het idee voor een verkiezing van de Eerste Kamer door de gemeenteraad is ook bepleit door de Leidse Thorbeckehoogleraar Geerten Boogaard.
De wijze van verkiezing moet wel anders dan de manier waarop Statenleden de Eerste Kamer kiezen. 'De veronderstelling is wel dat de raadsleden hun stemgedrag zelf bepalen, in tegenstelling tot de door de landelijke partijen strak geregisseerde verkiezing (door statenleden) in het huidige bestel', aldus het rapport.
Vetorecht
Een vetorecht voor de gemeenteraad bij besluitvorming over decentralisaties zou ook per provincie kunnen worden uitgevoerd. Gemeenteraden zouden dan per provincie het recht krijgen om decentralisaties voor te stellen of juist om voorgenomen decentralisaties te weigeren of terug te geven. Een dergelijk voorstel is bepleit door de Utrechtse hoogleraar politicologie Hans Vollaard.
Andere opties
Minder vergaande suggesties om de invloed van de gemeenteraad op decentralisaties te versterkendoen de opstellers van het rapport ook: individuele raads- en statenleden betrekken bij de voorbereiding en begeleiding van decentralisaties. Meer zeggenschap van de gemeenteraad en gemeente is ook mogelijk door de kennisfuncties van planbureaus en landelijke onderzoeksinstituten te decentraliseren zodat er regionale instituten ontstaan waarvan gemeenteraden en gemeenten gebruik kunnen maken.
Meer informatie
- Het rapport Beginselen versus praktijken – Toetsing van decentralisatieprocessen, met aanbevelingen voor versterking is opgesteld door Klaartje Peters, Peter Castenmiller, Marcel Boogers, Marcel van Dam met medewerking van Han Warmelink. Het rapport is gemaakt in opdracht van het kabinet.
- Minister van Binnenlandse Zaken Kajsa Ollongren heeft in een brief aan de Tweede Kamer laten weten dat zij dit rapport wil bespreken met VNG, IPO en Unie van Waterschappen om te zien wat er nodig is om als één overheid gezamenlijk maatschappelijke opgaven uit te voeren.
