Vicevoorzitter van de raad: anciënniteit of bewuste keuze?

DEN HAAG – De vicevoorzitter van de raad is meer dan een symbolische functie. Waar deze functie in het verleden vaak automatisch werd toegewezen aan het langstzittende raadslid, gaan er steeds meer stemmen op om de gemeenteraad zelf zijn vicevoorzitter te laten kiezen.

In Arnhem is de vorming van het nieuwe college bijna rond. GroenLinks, VVD, D66 en PvdA vormen de nieuwe coalitie en Daniel Becker van de ChristenUnie wordt waarschijnlijk de nieuwe vicevoorzitter. Dat breekt met de regel[1] dat het langstzittende raadslid de raadsvergadering voorzit bij afwezigheid van de burgemeester

Bewuste keuze

De Arnhemse gemeenteraad heeft roerige jaren achter de rug. Vele wethouders stapten op en in de raad hing een verziekte bestuurscultuur. De raad liet een onderzoek uitvoeren naar de oorzaken en voor aanbevelingen. In dit onderzoek van de NSOB kwam naar voren dat de raad beter moest werken aan de ‘checks & balances’, onder andere door een vicevoorzitter uit de oppositie aan te stellen.

Vlaardingen

De conclusies uit het onderzoek reiken verder dan het Arnhemse gemeentehuis. Nu in vele gemeenten de colleges zo goed als rond zijn, kunnen ook andere raden het advies van de NSOB opvolgen. In Vlaardingen is dit bijvoorbeeld het geval. Hier heeft men nog geen vicevoorzitter op het oog, maar heeft informateur Frans Hoogendijk wel aangegeven dat er een vicevoorzitter moet komen uit een partij die geen deel uitmaakt van de coalitie.

Meer dan een stand-in voor burgemeester

Meer dan de helft van de gemeenten maakt gebruik van de mogelijkheid om zelf een vicevoorzitter te benoemen. De invulling en verantwoordelijkheid van deze functie verschilt per gemeente. In het recent verschenen onderzoek Hoeder van de raad of functie zonder inhoud? komt naar voren hoe invulling wordt gegeven aan het vicevoorzitterschap en welke kwaliteiten hierbij van pas komen. Dit onderzoek doet een aanbeveling over hoe de gemeenteraad in zeven stappen tot een gewenste vicevoorzitter komt.