Voorlopig geen verplichte risicoanalyse integriteit kandidaat-wethouder
De beoogde verplichte risicoanalyse integriteit van een kandidaat-wethouder is voorlopig van de baan. De kritiek van de Raad van State op het voorstel van minister Ollongren om een verplichte risicoanalyse toe te passen, is zo zwaar dat er meer tijd nodig is om een goed wetsvoorstel te maken. De verplichte VOG-verklaring voor wethouders is onzeker.
De minister heeft dat in een brief aan de Tweede Kamer laten weten. Zij roept de burgemeesters, die toezien op de naleving van integriteitregels in de gemeente, op om ervoor te zorgen dat bij de benoeming van wethouders gebruik wordt gemaakt van de in 2019 door het ministerie van BZK uitgebrachte Handleiding basisscan integriteit voor kandidaat-bestuurders.
Zware kritiek
Demissionair minister Ollongren wilde, onder meer na discussies bijvoorbeeld in Brunssum over de al dan niet integere wijze van benoeming van kandidaat-wethouders, een verplichte risicoanalyse integriteit voor alle kandidaat-wethouders invoeren voorafgaand aan hun benoeming. De Tweede Kamer had per motie-Van der Graaf gevraagd om dat wettelijk vast te leggen. De minister moet een pas op de plaats maken omdat de Raad van State fundamentele kritiek heeft. Volgens de Raad van State staat de voorgestelde wettelijke regeling op gespannen voet met de bescherming van de persoonlijke levenssfeer (artikel 10 Grondwet) en, in samenhang daarmee, het legaliteitsbeginsel en de rechtszekerheid. Volgens de demissionaire minister is er daarom een integrale herziening nodig van haar wetsvoorstel. Voor de raadsverkiezingen van 16 maart 2022 lukt het niet meer om dat op zorgvuldige wijze te doen.
Onnodig
De Nederlandse Vereniging voor Raadsleden heeft een verplichte wettelijke integriteitstoets van kandidaat-wethouders afgewezen. Volgens de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden is het voorstel van de minister in strijd met de bevoegdheid van de raad als verantwoordelijke voor de benoeming van de wethouders. Tevens is het ook niet nodig omdat slechts in een beperkt aantal gevallen integriteitskwesties een probleem zijn geweest. Voor de reactie en het standpunt van de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden klik hier.
VOG-verklaring
Demissionair minister Ollongren roept de Tweede Kamer op wel de rest van het wetsvoorstel in behandeling te nemen. Doel daarvan is, wat de minister betreft, ervoor te zorgen dat de VOG-verklaring voor kandidaat-wethouders verplicht wordt. Zonder goedkeuring van het wetsvoorstel is er bij de collegevorming na de raadsverkiezingen van maart 2022 geen verplichte VOG mogelijk.
Hoorzitting
De gemeenteraad benoemt in het huidige systeem de wethouders. Een van de mogelijkheden die aan belangstelling wint is om voor de benoeming kandidaat-wethouders in een hoorzitting aan de tand te voelen. Voor meer informatie, zie ook de handreiking collegevorming van de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden.
Demissionair minister Ollongren heeft over het voorlopig uitstellen van de verplichte risicoanalyse van kandidaat-wethouders een brief gestuurd aan de Tweede Kamer. Ook heeft zij de burgemeesters geinformeerd, vanuit de taak van de burgemeester om toe te zien op de naleving van integriteitregels en procedures.
