Vraag het college om duidelijkheid over de coronacrisis
Raadsleden kunnen ook tijdens de coronacrisis sturen op financiën. Zo kunnen zij van het college vragen om een schets te geven per onderdeel over hoe de kosten waarschijnlijk gaan veranderen door de coronacrisis. Een volledige doorrekening kunnen zij niet verwachten. Dit geeft Jan Verhagen, expert op het gebied van gemeentefinanciën, aan in de eerste Online Raadsacademie over sturen op financiën tijdens de coronacrisis.
Elke woensdagavond organiseert de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden de Online Raadsacademie waarin een deskundige een onderwerp behandelt en raadsleden vragen stellen, ervaringen delen met elkaar en tips uitwisselen.
Jan Verhagen, beleidsmedewerker financiële verhoudingen bij de gemeente Den Haag en voormalig raadslid in Heemstede, heeft de eerste sessie over financiën en de coronacrisis geleid. Hij beschreef waar raadsleden wel en niet op kunnen sturen. Zo kunnen raadsleden niet verwachten dat de coronacrisis geen geld mag kosten of dat het college een volledige doorrekening van de kosten kan leveren. Wel kunnen raadsleden vragen om een schets van de kosten per onderwerp. Zo is de verwachting dat de kosten van de bijstand omhoog zullen gaan, raadsleden kunnen aan het college vragen om hier een schets te geven van de verwachte stijging van de kosten.
Ervaringen
Raadsleden kunnen daarnaast ook in gesprek gaan met het college over de planning van budgettaire nota’s en over de overschrijding van de begroting. Raadsleden kunnen van het college eisen dat zij direct geïnformeerd worden wanneer dit budget overschreden wordt. Enkele raadsleden uit de gemeente Leiden en de gemeente Raalte gaven aan dat zij wekelijks werden bijgepraat over de financiën. In Leiden praat de burgemeester de raadsleden wekelijks bij en in Raalte was dit via een wekelijkse nieuwsbrief van de burgemeester.
Bij de uitwisseling van ervaringen deelden raadsleden ook hun ervaring met een technische avond. Het idee hierachter is dat medewerkers van de afdeling financiën een avond organiseren voor raadsleden waar technisch details van de begroting worden besproken. Dit is een apolitieke sessie, die dan ook niet wordt uitgezonden, en hier kunnen raadsleden vrij vragen stellen aan de medewerkers van de afdeling financiën.
Tips
Er werden veel tips gedeeld door Jan Verhagen, een aantal belangrijke staan hier op een rijtje:
- Raadsleden moeten opletten bij onderwerpen waar de gemeenten geen (volledige) compensatie voor kunnen krijgen: de bijstand, gemiste parkeerbelasting en toeristenbelasting, extra kosten voor handhaving, aanpassingen fysieke structuren, sport en cultuur
- Gemeenten moeten eens in de vier jaar een sluitende begroting hebben. Er kan gekozen worden om de begroting dit jaar niet sluitend te laten zijn.
- Raadsleden moeten beseffen dat de algemene reserves voor calamiteiten zijn en dus gebruikt kunnen worden.
- Ga strategisch om met grote investeringen. Het kan verstandig zijn om grote investeringen uit te stellen of juist nú uit te voeren. Denk aan het verbouwen van een gemeentekantoor dat leegstaat omdat (bijna) iedereen thuiswerkt.
- Besef dat er politieke keuzes gemaakt moeten worden. Zo gaan er misschien theaters failliet. Deze wel of niet redden is een politieke keuze.
Meer weten
Een overzicht van de Online Raadsacademies kunt u hier vinden. In de agenda staan de aankomende online bijeenkomsten. Wilt u meer leren over het sturen op financiën? De volgende leermodules kunnen u daarbij helpen. Zo vindt u bijvoorbeeld een e-learning over financien. Ook vindt u hier informatie om grip te krijgen op het begrotingsproces en de P&C cyclus. Voor een bundeling van de modules over financiën kunt u terecht bij leerlijn 7 op de digitale leeromgeving.