Vrouwelijke raadsleden wijzigen gedrag om onheuse bejegening in de raad
Seksisme naar jonge vrouwelijke gemeenteraadsleden. Ongewenst en grensoverschrijdend gedrag. Denigrerende en ondermijnende opmerkingen van mannelijke collega’s. Vrouwelijke raadsleden hebben er mee te maken en passen hun gedrag aan, voelen zich minder vrij om te spreken in de raad en gaan zelfs andere kleding dragen.
Agressie en intimidatie richting politieke ambtsdragers neemt toe in Nederland. Voornamelijk zijn vrouwelijke raadsleden slachtoffer van bedreigingen en intimidatie. Zij ervaren niet alleen in de collegiale sferen seksisme, maar ook online worden vrouwelijke raadsleden anders benaderd dan hun mannelijke collega’s. Dit blijkt uit een masteronderzoek dat is uitgevoerd door Davy Friesen Masterstudent aan de Universiteit voor Humanistiek, onder begeleiding van de hoogleraren Evelien Tonkens en Menno Hurenkamp. Friesen heeft voor zijn onderzoek gesproken met vrouwelijke raadsleden uit een achttal provincies.
Seksisme
Dat seksisme voornamelijk voorkomt in de collegiale werksferen van de gemeenteraad blijkt uit dit Utrechtse onderzoek onder raadsleden. Het gedrag wat vrouwelijke raadsleden ervaren loopt uiteen: opmerkingen over het uiterlijk, leeftijdsdiscriminatie, belerend opmerkingen en worden overstemd en weggezet tijdens politieke discussies. De vrouwelijke raadsleden geven aan hun eigen gedrag daarom aan te passen op de cultuur in de gemeenteraad, door bijvoorbeeld andere kleding te dragen of zich anders te gaan gedragen
Online geweld
Social media speelt een grote rol in het bredere onderwerp agressie en intimidatie en is een makkelijk middel om ongewenste seksuele opmerkingen en bedreigingen te plaatsen. Vrouwelijke raadsleden worden regelmatig uitgemaakt voor ‘hoer’, ‘slet’ of vergelijkbare opmerkingen over hun uiterlijke kenmerken of vrouwelijke eigenschappen en worden hierdoor in hun rol als politicus ondermijnd.
Mannen
Opvallend is dat vrouwelijke raadsleden niet worden aangesproken op een concreet incident of politieke keuze. En daarop verschillen zij met mannelijke raadsleden voor wie dat wel gebeurd. Uitingen zoals ‘domme koe’ of ‘oen’ worden voornamelijk gereserveerd voor vrouwen. Terwijl 8,7% van de vrouwen ongewenst online benaderd wordt, is dit bij mannen 1,4%.
Schelden
Cijfers tonen aan dat vrouwelijke raadsleden niet alleen online vaker slachtoffer zijn, maar ook bijna drie keer vaker te maken intern ongewenst gedrag zoals kwetsende of kleinerende opmerkingen, schelden, roddelen, (seksuele) intimidatie of fysieke agressie, blijkt uit een rapport van ministerie van BZK.
Onafhankelijke vertrouwenspersoon
Een van de aanbevelingen uit het Utrechtse onderzoek is het verplicht stellen van een onafhankelijke vertrouwenspersoon. Dat kan helpen om van de gemeenteraad een veilige plek te maken, ook voor vrouwelijke raadsleden. Dit onderzoek geeft een duidelijk signaal dat jonge vrouwelijke gemeenteraadsleden geen veilige omgeving ervaren in de raad en zich beperkt voelen in hun vrijheid.
De Nederlandse Vereniging voor Raadsleden onderstreept het belang van onafhankelijke vertrouwenspersonen voor raadsleden. Daarnaast zou het helpen wanneer gemeenteraden een protocol omtrent agressie en intimidatie hebben. Verplichte trainingen kunnen helpen bij de bewustwording van een inclusieve lokale democratie.
Meer informatie
Raadsleden die te maken hebben met agressie en intimidatie kunnen beroep doen op het Ondersteuningsteam Netwerk Weerbaar Bestuur, klik hier voor meer informatie.
Volwaardige deelname voor vrouwen (maar ook voor jonge raadsleden en raadsleden met een migrantenachtergrond) is volgens de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden belangrijk voor een duurzame lokale democratie. In het rapport “Jong, Kleur, Vrouw in de Raad” deed de vereniging al een oproep aan raadsleden om zich bewust te zijn dat ongastvrij taalgebruik geen bijdrage vormt voor het meedoen, meepraten en meebesluiten in de raad door jonge, vrouwelijke en migrantenraadsleden.
