Wat kan de raad leren van het Uithoflijndebacle?

Het grote infrastructurele project van De Uithoflijn in Utrecht heeft voor een evenredig groot hoofdpijndossier gezorgd bij zowel het college van B&W als de gemeenteraad. De gemeenteraad is onvolledig, onjuist en ontijdig geïnformeerd. Het college is namelijk ernstig tekort geschoten in de bestuurlijke en ambtelijke aansturing en informatievoorziening blijkt uit een gezamenlijk rapport van de Rekenkamer Utrecht en de Randstedelijke Rekenkamer. Het debacle van De Uithoflijn is een project waar de stad Utrecht veel lessen uit kan en moet trekken. Kan dit debacle ook een les zijn voor andere gemeenten met grote infrastructurele projecten?

Bij de aanleg van De Uithoflijn is veel fout gegaan. In planning, uitvoering, samenwerking, aansturing en informatievoorziening is dermate veel fout gegaan dat het project veel uitloop kent en het budget heeft overschreden. Daarnaast heeft het college de misstap begaan om de raad foutief en onvolledig te informeren. Hiervoor worden wethouders Lot van Hooijdonk en Victor Everhardt op aangekeken.

Aanbevelingen uit het onderzoeksrapport:

• Beter informeren
• Een complete en realistische kostenraming
• Een duidelijk sturingsmodel

Beter informeren

Eén van de belangrijkste aanbevelingen die de rekenkamers daarom hebben gedaan is om de griffie standaard voor verslagen van raadsinformatiebijeenkomsten te zorgen en consequent voortgangsrapportages van het project naar de raad worden gestuurd. Hierdoor kan de raad zijn controlerende functie naar behoren uitvoeren.

Een complete en realistische kostenraming

Een harde conclusie in het rekenkamerrapport was dat het budgetrecht van de raad is geschaad. De kosten van het hele project zijn onjuist en onvolledig geraamd bij de planning van het project. De aanbeveling in het rapport om dit te voorkomen is daarom heel simpel: zorg voor een complete en realistische raming van alle kosten en neem daarin ruimte op voor tegenvallers en onvoorziene externe kostenbeïnvloeding.

Een duidelijk sturingsmodel

Een ander groot probleem aan dit project is de bestuurlijke aansturing. Deze was onduidelijk en onvoldoende. De aanbeveling is om hiervoor één sturingsmodel te kiezen. Hierin moet duidelijk worden vastgelegd wie welke verantwoordelijkheden, taken en bevoegdheden heeft. Hierbij is belangrijk dat er een goede scheiding is tussen de rollen van opdrachtgever en opdrachtnemer. Dit bevordert de checks and balances van het project.

Nog belangrijker is dat er goede afspraken worden gemaakt en deze afspraken worden gecontroleerd of ze nog geldig zijn voor de huidige situatie. Dit leidt weer terug naar de aanbeveling voor een betere informatievoorziening.

Meer info

Alle conclusies en aanbevelingen van de rekenkamers zijn hier te lezen.
Zie ook de factsheet Lessen van raadsleden over nut en noodzaak van de rekenkamer.