Weg met begrip kaderstelling, de raad gaat over alles 

De volksvertegenwoordigende rol van raadsleden moet centraal staan in het werk van raadsleden. Het begrip kaderstelling kan daarom het beste in de prullenbak verdwijnen. Ook is het belangrijk te beseffen dat de gemeenteraad over alles gaat, want “uitvoering is óók politiek”.

De aanleiding voor deze stevige keuzes, is volgens de hoogleraren Geerten Boogaard en Douwe Jan Elzinga, dat de raadspolitiek over het sociaal domein en alle andere in 2015 aan de gemeenten overgehevelde taken niet van de grond is gekomen. Daarvoor zijn diverse redenen: geen beleidsruimte voor gemeenten, te weinig grip en controle op de regionale uitvoering van de taken in het sociaal domein en gemeenten die wel eigen beleid en lokale zorg- en bijstandspolitiek wilden voeren, zijn door Den Haag afgestraft. 

Maak politiek 

Er dient ruimte te komen zodat verhalen uit buurten, wijken en dorpen in de gemeenteraad weer vertaald kunnen worden tot lokaal politieke standpunten. “Open de mailbox. Vraag een inwoner naar zijn ervaringen. En maak er politiek van”, luidt de oproep van Boogaard en Elzinga in het artikel 'Maak lokale zorg politiek' in Binnenlands Bestuur. Daarvoor is wel nodig dat er een streep gaat door het begrip kaderstelling. Kaderstelling is geen wettelijke term, maar is in 2002 na de invoering van de dualisering bedacht om de raad een positie te geven naast het college. Het miskent dat de raad op basis van de grondwet het hoofd van de gemeente is en wat dat betekent. “Als hoofd van de gemeente kan de raad onder alle omstandigheden beleid maken of daarom vragen, met daarbij de vriendelijke maar dwingende opdracht aan de bestuurders om ervoor te zorgen dat het door de raad voorgestane beleid wordt uitgevoerd”, aldus Boogaard en Elzinga. 

Stoeptegels 

Ook maken Boogaard en Elzinga korte metten met het vaak genoemde verwijt aan raadsleden dat zij op de stoel van de wethouder(s) gaan zitten. Want de raad zou niet over de uitvoering, en dus bijvoorbeeld niet over de kleur van stoeptegels, mogen gaan. “Er is veel aanleiding om dit beeld met wortel en tak uit te roeien. (..) Het is een ernstige misvatting dat de raad niet over de uitvoering gaat. De raad gaat, ook na de dualisering, nog steeds over alles. (..) Er is geen natuurlijk recht van het college op afzijdigheid van de raad bij dagelijkse politieke keuzes. En een beroep op het dualisme slaagt al helemaal niet.” 

Ruimte 

De derde aanbeveling die Boogaard en Elzinga doen om met name ook op het sociaal domein lokale politiek weer mogelijk te maken, is ruimte bieden voor echte professionals en te stoppen met het mengsel van rechten en door ambtenaren toegekende voorzieningen. Zij roepen daarom op nieuwe verhoudingen in het sociaal domein mogelijk te maken zodat de lokale politiek weer de ruimte krijgt om rechten op zorg en toegang tot de zorg te formuleren. 

Meer informatie

- Maak lokale zorg politiek, essay in Binnenlands Bestuur  van Geerten Boogaard, hoogleraar decentrale overheden Universiteit Leiden (Thorbecke-leerstoel) en Douwe Jan Elzinga, hoogleraar constitutioneel organisatierecht Rijksuniversiteit Groningen en voorzitter van de staatscommissie voor dualisme en lokale democratie.
- Het bepalen van de koers door de raad is een van de negen raadstegels waarmee de raad sterker en krachtiger in positie kan komen als hoofd van de gemeente.
- Geerten Boogaard spreekt op 28 juni in de serie Gezag van de Raad over het belang van de volksvertegenwoordigende rol en het schrappen van het begrip kaderstelling uit het handboek voor raadsleden. Aanmelden klik hier.