Z-Battle: de raad in Zeist in de rol van kadersteller

Hoe gaat de gemeenteraad om met initiatieven uit de samenleving? In Zeist leerde de Z-Battle de gemeenteraad dat het mogelijk was om een goede combinatie te vinden tussen een rol van een betrokken raad en een raad die ruimte geeft aan ideeën uit de samenleving. De raad van Zeist koos uiteindelijk voor de rol van kadersteller.

In februari 2016 riep de gemeente Zeist haar inwoners op om met de beste ideeën te komen om de democratie in de Utrechtse gemeente een boost te geven. Deze ideeënwedstrijd, ook wel Z-Battle genoemd, ging hiermee van start. Alle inwoners van Zeist kregen de uitnodiging om een idee in te sturen. Het resultaat: 81 verschillende ideeën, van cultuur- en sportactiviteiten tot ideeën over leegstand, waarop online kon worden gestemd. De ideeën die hierbij als beste naar voren kwamen, zijn beoordeeld door een jury van vijf Zeistenaren, waaruit in juli 2016 een winnende idee is gekozen. 

Toekijken of meedoen

De rol van de gemeenteraad was een discussiepunt vooraf aan de Z-Battle, aldus D66-raadslid Dick van Ginkel. Een goede manier moest gevonden worden voor de raad om betrokken te zijn, maar wel ruimte te geven voor de initiatiefnemers. De raad “heeft zich gerealiseerd dat de rol van de raad zich zou moeten beperken tot het aangeven van – zo beperkt mogelijke – kaders aan de voorkant. Tegelijkertijd voelt de raad zich ook betrokken bij de Z-Battle en wil ze niet alleen aan kant staan toekijken”, geeft Dick van Ginkel aan in een terugblik op het project. Uiteindelijk werd gekozen voor het idee van een markt, waarbij de ideeën zijn gepresenteerd aan de raad. De raad gaf vervolgens een (niet-bindend) advies aan de jury. Van Ginkel noemt dit dan ook een goede “oefening met kaderstelling” voor de raad. Vrijheid voor de initiatieven uit de samenleving, maar wel binnen de kaders die de raad had gesteld.

Raadsdebat over budget

Een jaar na afloop van de Z-Battle is de mening rondom het burgerinitiatief positief. Het winnende idee, Blik & Burgers, kon alleen maar gerealiseerd worden als er geld bij ging. Dit zorgde voor enige discussie in de raad – zo kon je immers ieder voorstel laten realiseren. Uiteindelijk is het voorstel aangenomen in de raad en draait het concept sinds deze zomer. “In het dorp hoor ik op dit moment alleen maar succesvolle verhalen, iedereen is enthousiast. Daarnaast is er een mooie bijvangst geweest – uit de Z-Battle kwamen tientallen initiatieven en elk van die initiatiefnemers is een ambtenaar gekoppeld. Ik merk dat dat zowel in de samenleving als in het gemeentehuis ontzettend veel swung heeft gebracht. Een onbedoeld neveneffect, maar van groot belang.”, aldus het raadslid.

Burgerkracht

Raadsleden worstelen met de rol die zij kunnen spelen bij het bevorderen van burgerkracht, zo blijkt uit “Raadslid & Burgerkracht”. In dit onderzoek worden tips gegeven voor raad en raadsleden hoe burgerkracht kan worden bevorderd.

Tips en aanbevelingen welke budgettaire speelruimte de gemeenteraad heeft zijn te lezen in het rapport “Het budgetrecht van de raad intact?”.