Zittende raadsleden en kandidaten niet meer in stembureau

Zittende raadsleden en kandidaten niet meer in stembureau

Kandidaat-raadsleden kunnen vanaf de volgende verkiezingen niet langer lid zijn van een stembureau bij de verkiezingen waarvoor ze zelf kandidaat zijn. Daarmee wordt (de schijn van) verstrengeling van persoonlijke belangen tegengegaan. Ook zittende raadsleden kunnen niet langer lid zijn van het stembureau.

Zo wordt voorkomen dat ze een oordeel moeten vellen over het verloop en de geldigheid van een verkiezing waarbij zij zelf betrokken waren. Het verbod vloeit voort uit de Nieuwe procedure vaststelling verkiezingsuitslagen. De Eerste Kamer is met dit wetsvoorstel akkoord gegaan. De nieuwe wet treedt per 1 januari 2023 in werking.

Eerste samenkomst gemeenteraad

De termijn tussen de dag van de stemming en de eerste samenkomst van de nieuwgekozen leden van het orgaan waarvoor de verkiezing is gehouden, wordt verlengd van 8 naar 14 dagen. Deze verlenging is nodig om iedereen die een rol heeft in het proces van uitslagvaststelling, de gelegenheid te geven om zijn of haar taken goed te vervullen.

Vaststelling uitslagen

Het wetsvoorstel geeft de mogelijkheid om tijdig voor de vaststelling van de uitslag van een verkiezing eventuele (tel)fouten te constateren en op een transparante en controleerbare manier te corrigeren. Gemeenten hebben straks de keus uit twee manieren van stemmen tellen. De eerste manier is dat de stembureaus op de avond van de stemming een complete telling uitvoeren. Het stembureau controleert de volgende dag, in het openbaar en op een centrale locatie, de processen-verbaal van alle stembureaus, en telt de stemmen opnieuw als het stembureau fouten heeft gemaakt, of als er onverklaarde telverschillen zijn.

Centraal tellen

De tweede manier is dat de stembureaus op de avond van de stemming alleen tellen hoeveel stemmen er op elke partij zijn uitgebracht. De stemmen op de kandidaten worden nog niet geteld. Dat gebeurt de volgende dag door het gemeentelijk stembureau, in het openbaar en op een centrale locatie, met een nieuwe ploeg tellers. Dit wordt ook wel centraal tellen genoemd.