Zo helpt preventie de druk op jeugdzorg te verminderen

Preventie is een effectief instrument van gemeenten om een gezonde en veilige opvoeding van kinderen en jongeren te helpen realiseren. Als gemeenten investeren in een samenhangende aanpak in plaats van losse projecten kan dit de druk op de jeugdzorg verminderen en daarmee ook de druk op de portemonnee.

En als je problemen bij kinderen en jongeren in een vroeg stadium weet aan te pakken, heeft dat een positief effect op de hele samenleving.
Dat stelt het Nederlands Jeugdinstituut (NJi) op basis van literatuuronderzoek naar de effecten van preventie in het preventief jeugdbeleid. In het onderzoek wordt de huidige stand van kennis samengebracht op het gebied van de effectiviteit van preventie.

Wat gebeurt er als gemeenten niet inzetten op preventie?

Preventie is een belangrijk doel van de Jeugdwet, waar veel gemeenten nog nauwelijks aan toe zijn gekomen. De overheid ziet het voorkomen van problemen als een manier om de zorgvraag van kinderen, jongeren en ouders te verminderen.
Als gemeenten niet of nauwelijks inzetten op preventieve interventies, komt de vernieuwing van het jeugdstelsel moeilijk van de grond en ligt een verdere stijging van het zorggebruik op de loer. Die cirkel is te doorbreken door de inzet van effectieve preventie.

Samen preventie gericht inzetten

“In gesprekken van het Nederlands Jeugdinstituut met gemeenteraden blijkt dat veel aandacht gaat naar de gespecialiseerde jeugdzorg, waar de sturingsmogelijkheden van gemeenten beperkt zijn”: stelt Marloes Driedonks van het NJi.  “Preventie vraagt daarom om een sterke regierol van de gemeente als partner van het onderwijs, de gezinnen maar ook de lokale sportverenigingen en andere maatschappelijke partijen”.
Het gaat dan om het samen kijken naar wat er speelt in de wijk, gezamenlijke concrete ambities stellen en daar op blijven monitoren. Door samen te kijken naar de resultaten van de activiteiten en daarvan te leren, kan het preventieve jeugdbeleid steeds beter aansluiten bij de jongeren en de ouders. 
De wijkprogrammering in Rotterdam is een goed voorbeeld van goed onderbouwd en samenhangend jeugdbeleid. Rotterdam zorgt samen met de wijknetwerkpartners zoals het wijkteam, scholen en politie in overleg voor de juiste preventie op de juiste plek.

Wanneer werkt preventie?

Preventie werkt niet altijd, maar als je als gemeente een doelgerichte en samenhangende aanpak kiest, kan het zeker lonen. Gemeenten en maatschappelijke partners kunnen de effectiviteit verhogen door gebruik te maken van bewezen effectieve interventies en door te blijven leren van de uitvoering. 
Ook speelt de pedagogische kwaliteit van de omgeving een belangrijke rol bij het slagen van preventie. Een kind met beginnende problemen heeft naast preventie vooral de steun van zijn ouders en een veilig klimaat in de klas en in zijn vrije tijd nodig. Als gemeente kun je dit veilige klimaat ondersteunen door samen met partners in het voorliggend veld te kijken welke preventieve activiteiten het meest kunnen bijdrage aan deze veilige omgeving. 

Aan de slag met preventie?

Lees dan de nieuwe publicaties over preventie van het NJi:
- De publicatie potentie van preventie is te vinden op de website van het NJi.
- Het literatuuronderzoek dat aan de grondslag ligt van de publicatie is te vinden op de website van het NJi.

Dit artikel is een bijdrage van onze kennispartner het Nederlands Jeugdinstituut. Neem voor vragen of opmerkingen contact op met: B.vandenberg@nji.nl.