Ga op zoek naar de dingen waar je nog geen ervaring in hebt. En vergeet niet dat je volksvertegenwoordiger bent, dat kan een wethouder of burgemeester niet zeggen.
Arjan van der Weegen, Bergen op Zoom
Arjan van der Weegen
Gemeente Bergen op Zoom
Raadslid in de gemeente: Bergen op Zoom
Raadslid sinds: Vanaf 2010 tot 2011. En toen weer sinds 12 september 2019
Partij: GBWP
Hoofdberoep: Op het moment niet.
Twitter: Arjan van der Weegen
Instagram: Arjan van der Weegen
LinkedIn: Arjan van der Weegen
1. Waarom ben je raadslid geworden?
Van kinds af aan is politiek me met de paplepel ingegoten. Ik wou graag na een lange tijd afwezig te zijn geweest actief zijn voor de gemeenschap.
Ik ben altijd wel maatschappelijk betrokken geweest. Ik begon als duo raadslid in 2008. Ik stond toen te praten met de huidige Commissaris van de Koning van Zeeland, naar aanleiding van dat gesprek heb ik toen 3 maanden lang alle commissies van de gemeente gevolgd. In 2010 kwam ik uiteindelijk door voorkeurstemmen in de raad.
2. De gemeenteraad is het hoogste politieke orgaan. Beleef je dat ook zo?
Op dit moment zeker. Dat heeft er mee te maken dat we door een bestuurscrisis een nieuw bestuur moest komen met een nieuw programma. Dat is gedaan vanuit een zakencollege en een raadsakkoord. Dus het akkoord is echt van de raad. Dat beleef ik dus zeker zo. Tegenover het raadsakkoord staat namelijk het coalitiemodel, daarin staat de raad op achterstand en stuurt het college.
Ons model is een gecombineerd model. We hebben profielschetsen van het team gemaakt en van de individuele ambtsbekleders. Twee oude wethouders zijn daardoor blijven zitten en die zorgen voor continuïteit en zichtbaarheid. De controle over de financiën bijvoorbeeld zijn prima door externen te doen.
3. Wat is volgens jou nodig om de gemeenteraad krachtiger en relevanter te maken?
Een goed raadsakkoord maken wat aansluit bij de P&C cyclus. Daarop doorboorduren en zien als hybridedocument, niet te statisch en altijd opnieuw te herzien en bij te stellen. Dat is het eerste element. Het tweede element is dat je als raad een onderscheid durft te maken vanuit je idealen uit partijen en je opdracht vanuit de samenleving. Om het te kunnen laten slagen is het relevant dat burgers ervaren dat er niet alleen wordt gekibbeld maar ook dat er een gezamenlijke iets is wat de raad uitdraagt.
4. Elke gemeente geeft op haar eigen manier invulling aan burgerparticipatie. Kun je het beste voorbeeld uit je gemeente geven?
Je kunt niet meer zonder medewerking vanuit de samenleving. Tegelijkertijd wordt ook meer van je verwacht de verbinding met de samenleving op te zoeken. Burgerparticipatie kan dus alleen slagen als je de verbinding maakt.
Het mooiste voorbeeld in deze gemeente is dat er bezuinigd werd. Er dreigde recreatieplek te verdwijnen, kortom, de gemeente wou er mee stoppen. Dan is het mooi dat enkele partijen inwoners hebben gemobiliseerd om tot een initiatief te komen om het beheer over te nemen. Ze hadden slechts wat dingen nodig en richten een stichting behoud op, ze doen het nu zelf met wat vrijwilligers. Dat is de manier waarop veel dingen in stand gehouden kunnen blijven worden.
Dan zie dat je een overgang van ‘zorgen voor’, naar ‘zorgen dat”. Zo kan je een hoop dingen en leef plezier in stand houden. Met te veel gekibbel in de raad hebben inwoners daar geen zin in.
5. Wat heeft je raad ondernomen om meer grip op regionale samenwerkingsverbanden en verbonden partijen te krijgen?
Op dit moment zijn we daar mee bezig om een adoptantensysteem te adopteren.
De vraag is echter of het wel ‘des raads’ is om daar om meer grip op te willen krijgen. Ik kijk daar anders tegenaan. Eigenlijk is een gemeenschappelijke regeling taakuitvoering van het college, niet van de raad. De raad moet om de waardes gaan, maar aan het college is het om te controleren of de gemeenschappelijke regeling dat uitvoert. Omdat je anders de raad krijgt die over de uitvoering van de ambtelijk apparaat, het college en die van de gemeenschappelijke regeling heen gaat.
Veel raden bemoeien zich dan ook niet met de bedrijfsvoering van uitvoerende instanties zoals theater. Ik zou andere grip willen. Mijn raad wil ook het naadje van de kous weten, maar ik wil weten of ze voldoende kunnen opleiden, dagbestedingen kunnen geven en of het bedrijf financieel gezond is.
Ik merk ook dat veel raadsleden moeite hebben met rolverdeling. Dus raadsleden doen de kaders en controleren. Maar helemaal meekijken bij de uitvoering, daarbij moet je je afvragen of je daarbij wil zijn. Dat doen ze wel bij de GGD, maar ze zijn nooit bij de veiligheidsregio.
Die bemoeiing komt voort uit betrokkenheid. Maar als je samen wil werken dan moet je niet op elkaars stoel gaan zitten maar rolvast te blijven. Als je diep op operationele voorbeelden komt gaat er gedoe ontstaan, zo is de afspraak. De opdracht was een broek leveren, dan moet je niet zeuren over de kleur.
In het monisme waren de raad en het college hetzelfde orgaan. Dat was een hele andere manier van politiek bedrijven, toen had je al meer dan genoeg te doen. Een krachterige en relevantere raad zegt echter niet dat ze meer bepalen en inkleuren, het gaat om goed richting geven. En dan niet een 51/49 coalitie maar brede meerderheid en draagvlak.
Gek is dat een raad bevoegd is om beleid vast te stellen, de raad moet alles ervoor doen en het daarna loslaten. Dus de raad goed betrekken in het voortraject is belangrijk.
6. Gemeenteraden reserveren minder dan 1% van het gemeentelijk budget voor opleiding, onderzoek en ondersteuning (griffie) door en voor de raad. Is er door jouw raad hiervoor voldoende gereserveerd?
In mijn ogen meer dan voldoende, volgens mij meer dan 1.5%, en we maken het nooit op. Als het gaat om opleiding. Naar mijn idee moeten raadsleden opgeleid worden in wat de rol van raadslid is. Zo ook je taken ten opzichte van akkoorden. Iedereen leert namelijk wel moties te schrijven en dergelijken. Al die puur technische dingen komen vanzelf wel tot stand, niemand wordt zomaar voor de leeuwen gegooid.
Binnen de partij oefenen we daar ook mee, daar heb je zelf ook een verantwoordelijkheid voor. Want als ik de VVD hier vraag naar meer ondersteuning gaat dat niet gebeuren.
7. Hoe ervaar je de ondersteuning door de griffie en waar zie je eventuele verbeteringen?
De griffie heeft een bijzondere positie en rol, maar de werkgeversrol is van de raad. Verder merk ik zelf dat een griffie ervoor moet zorgen om niet onderdeel te zijn van de ambtelijke organisatie maar de raad te steunen en spiegelen. Dat mis ik nog wel.
De griffie mag best spiegelen aan de raad over wat de raad zelf doet. Puur om ze te laten nadenken over wat ze aan het doen zijn. In het proces zou de griffie wat mij betreft zichzelf zichtbaarder mogen opstellen. Veel meer boven de partijen en bewakend, zoals een burgemeester, om contacten te maken binnen de samenleving en dergelijken. Dat mag wel. De griffie kan ook een belangrijke rol spelen in bijvoorbeeld integriteitskwesties.
8. Als de burgemeester direct gekozen zou worden door de inwoners, wat verandert dit dan volgens jou aan de verhouding tussen de raad en de burgemeester?
Alles, ik zou er wel een voorstander van zijn. Niks ten nadele van de kroonbenoeming en de huidige burgemeester.
De vraag met een direct gekozen burgemeester is echter of je dan de veiligheidsbevoegdheden anders moet waarborgen. De democratische legitimiteit gaat ten goede maar het wordt dan een politieke functie. De Burgemeester staat dan boven de partijen en met verkozen wordt de rol veel meer onderdeel van het politieke spel. Er zijn voor en tegen argumenten maar ik zou het wel aandurven.
Nu gaat ongeveer 50% van de inwoners stemmen, we moeten iets doen om dat omhoog te krijgen. Met directe verkiezing wordt de burgemeester weer van de inwoners. De agenda van het college is niet altijd die van de raad. De raad houdt minder rekening met de regionale agenda. De burgemeester zit tussen die twee in, verkozen door de inwoners zal die agenda meer richting de inwoners worden getrokken.
9. Stelt jouw gemeenteraad een overdrachtsdocument voor de nieuwe raad na maart 2022 op? Zo ja, wat zou jij de nieuwe gemeenteraad willen meegeven in een overdrachtsdocument?
Ja en het college ook. Heel concreet voor de gemeente zou ik mee willen geven snel over de uitslag heen te stappen en een raadsakkoord te maken. Ga daarna pas de collegevorming in. Boorduur voort op wat er ligt en vind het wiel niet opnieuw uit.
10. Welke factoren bepalen voor jou de keuze om wel of niet door te gaan als raadslid bij de komende verkiezingen?
Zoals het er nu voor staat ben ik beschikbaar als lijstrekker. Van nature ben ik loyaal, de partij bestaat dit jaar 75 jaar en mijn vader zit er ook al zijn leven lang in. Ik ben zelf ook lang betrokken en ik wil pas het stokje overdragen als er een goede opvolger die klaar staat of ik word afgestraft door de kiezers.
Mijn passie ligt bij de brug slaan tussen inwoners en maatschappij, ik zou er niet aan moeten denken dat los te laten. Zo heb ik laatst nog het verschil kunnen maken voor een ondernemer. Daar doe ik het voor, niet alleen voor mijn idealen. Het verschil maken is fantastisch. Het levert irritatie op als het niet kan.
11. Als je doorgaat, ben je dan beschikbaar als wethouder?
Misschien, ga ik bekijken na de verkiezingen. Ik heb het acht jaar gedaan en het is een zware baan. Echter heeft elke baan een houdbaarheidsdatum. De partij op de kaart houden vind ik belangrijker dan het college weer in stappen en gericht zijn op je eigen prestaties.
We zijn gemiddeld een grote partij, dat geeft verantwoordelijkheid. Die voel ik niet alleen, die draag ik ook.
12. Terugblikkend op je hele raadslidmaatschap, op welke van je prestaties ben je het meest trots? Wat vind je tot nu toe je beste prestatie?
Het tot stand brengen van het raadsakkoord. In een politieke crisis waar het college uit elkaar valt en je krijgt dit voor elkaar, dan heb je best iets neergezet waar je trots op mag zijn. Wat erbij hoort is dat ik in dat proces over mijn eigen schaduw heen moest stappen. Dat is een les aan alle wethouders die na deze periode niet terugkomen. Als je over je eigen schaduw heen kan stappen zou het zonde zijn als er veel kennis en ervaring die is opgedaan achter de collegetafel niet meegenomen wordt naar de raadszaal.
13. Wat is de beste tip die je een nieuw raadslid zou geven?
Stop er echt 15 uur per week in, dan gaat het over de meeste gemeenten. Het is hartstikke leuk en neem de tijd je te verdiepen op inhoud. Ga op zoek naar de dingen waar je nog geen ervaring in hebt. En vergeet niet dat je volksvertegenwoordiger bent, dat kan een wethouder of burgemeester niet zeggen.
Durf op te staan voor waar je vandaan komt. We leggen namelijk allemaal een eed af. Dat is ook zonder last of ruggespraak van de partijkleur. Het hele algemene belang dus, maar ook specifieke belangen. Want door die mensen zit je op die stoel. De grootste valkuil die ik bij jonge mensen zie is dat ze de politiek gaan zien als een carrièremogelijkheid.
