Ik weet uit ervaring dat een democratie geen vanzelfsprekendheid is. Een volwaardige democratie betekent meer dan eens in de vier jaar stemmen.
Charlotte Bos, Leidschendam-Voorburg
Charlotte Bos
Gemeente Leidschendam-Voorburg
Raadslid sinds: 2018
Partij: D66
Hoofdberoep: communicatie adviseur
Twitter
Facebook
Instagram
LinkedIn
Waarom bent u raadslid geworden?
Met een echtgenoot die jaren actief was als voorzitter van de lokale D66-afdeling had ik al een beeld van D66 in Leidschendam-Voorburg, maar geen politieke ervaring toen ik mij kandidaat stelde voor de partij. Ik heb naast mijn werk altijd veel vrijwilligerswerk gedaan. maar toen de kinderen het huis uit gingen had ik de tijd om mij als raadslid voor de gemeenschap in te zetten.
Toen ik op plek 2 op de lijst werd gezet en ik relatief best veel voorkeursstemmen had gekregen, was ik wel trots. In de politiek kan ik helpen de wereld om me heen beter door te geven aan de volgende generaties. Ik houd van het politieke spel. Als oppositiepartij is het voortdurend zoeken naar een meerderheid voor jouw ideeën om verder te komen. Als dat lukt, geeft me het veel voldoening.
De gemeenteraad is het hoogste politieke orgaan. Beleeft u dat ook zo?
Ja, hoewel het niet altijd gemakkelijk is voor de raad om in de praktijk haar taken, kaderstellen, controleren en vertegenwoordigen, goed uit te voeren. Een gemeente heeft inmiddels zoveel taken. En te vaak legt het college besluiten of plannen pas in de laatste fase aan de raad voor. Dan wordt het lastig om in dat stadium een wezenlijke aanpassing te realiseren. Echter, het is de raad die een beslissing moet nemen en hier eens in de vier jaar op wordt afgerekend.
Gemeenteraden reserveren minder dan 1 procent van het gemeentelijk budget voor opleiding, onderzoek (Rekenkamer, accountant) en ondersteuning (griffie) door en voor de raad. Is er door uw raad voor opleiding, onderzoek en ondersteuning voldoende gereserveerd?
Aan het begin van deze raadsperiode namen er in de raad meer dan 20 nieuwe raadsleden plaats en werd tegelijkertijd een nieuw raadsmodel het BOB-model ingevoerd. Veel collectieve kennis verdween. Dan is goede ondersteuning van de griffie helemaal belangrijk. De Rekenkamer is een onafhankelijke kritische commissie voor de raad en in het belang van alle inwoners. Het beleid wordt er beter door.
Volgens minister Ollongren is één euro per jaar per inwoner wel zo’n beetje het gemiddelde waarop Nederlandse rekenkamers kunnen rekenen. Toen het college in Leidschendam-Voorburg hierop in 2019 fors wilde bezuinigen, hebben we als fractie met succes aan de bel getrokken en is de voorgenomen bezuiniging niet doorgegaan.
Waar ziet u eventuele mogelijkheden tot verbetering van de ondersteuning van raadsleden door de griffie(r)?
Er is redelijk recent een nieuwe griffier aangesteld. Alle raadsleden hebben hun wensen voor zijn functieomschrijving kunnen aanleveren en de invulling voor een goede ondersteuning door de griffie aan de raad.
De griffie denkt bij ons al vroeg mee over het effectief inzetten van de juiste raadsinstrumenten. Bij een vrij zelden gebruikt instrument zoals een initiatiefvoorstel is dit meedenken prettig zo heb ik gemerkt, als je voor de eerste keer een initiatiefvoorstel schrijft.
Wat is volgens u nodig om de gemeenteraad krachtiger en relevanter te maken?
Zelf het initiatief naar je toe trekken. Onderwerpen op de agenda zetten door middel van moties en initiatiefvoorstellen.
Steeds meer beslissingen vinden plaats in regionale samenwerkingsverbanden. Hoe zou u de controle en invloed van de raad op regionale samenwerkingsverbanden willen verbeteren?
Veel belangrijke discussies en beslissingen spelen in de regio: de energietransitie, wonen, de economie, zorg, veiligheid, mobiliteit. Als kleinere gemeente vlakbij Den Haag en Rotterdam is het soms lastig invloed op het juiste moment uit te oefenen. Tijdige en volledige informatievoorziening is cruciaal. Lid zijn van een landelijke partij kent hierin zeker zijn voordelen. Dat maakt het net wat gemakkelijker voor mij om partijgenoten in de regio te vinden, informatie te verkrijgen en om af te stemmen.
Elke gemeente geeft op haar eigen manier invulling aan burgerparticipatie. Kunt u het beste voorbeeld uit uw gemeente geven?
Wij hebben 2x per maand beeldvormende bijeenkomsten waarbij inwoners kunnen meepraten en waarvan ook in coronatijd actief gebruik wordt gemaakt. Het fysieke contact wordt echter node gemist. Via wijkwandelingen (voor corona), enquêtes, online ‘in-gesprek-met’ kunnen inwoners hun ideeën kwijt aan de gemeente. Het beleid staat bij ons nog in de kinderschoenen en moet dit jaar vaste vorm krijgen.
Welk kenmerk van de huidige lokale democratie vindt u belangrijker? Participatie van inwoners of representatie door vertegenwoordigers?
Ik ben een fervent aanhanger van de democratische rechtsstaat. Ik heb veel gereisd en een klein jaar gewerkt in Latijns-Amerika. Ik weet uit die ervaring dat een democratie geen vanzelfsprekendheid is. Een volwaardige democratie betekent meer dan eens in de vier jaar stemmen. We versterken de democratie door inwoners via digitale en fysieke middelen bij te laten dragen aan nieuw beleid.
Burgerparticipatie gaat naast het mee laten doen van inwoners, ook over het informeren, het mee laten beslissen en het cocreëren. De representatieve democratie blijft daarnaast onverminderd van belang om democratische waarden zoals het algemeen belang, transparantie en inclusiviteit te waarborgen.
'Als kleinere gemeente vlakbij Den Haag en Rotterdam is het soms lastig invloed op het juiste moment uit te oefenen. Tijdige en volledige informatievoorziening is cruciaal.'
De keuze voor een directe verkiezing van de burgemeester door de raad of de inwoners is een stap dichterbij gekomen. Als de burgemeester direct gekozen zou worden, wat verandert dit dan volgens u aan de verhouding tussen de raad en de burgemeester?
Al sinds 1966 is onze partij hiermee bezig. In het oprichtingsmanifest van D’66, Het Appèl, stond al dat D66 de burgemeestersbenoeming anders wilde inrichten. Hans van Mierlo wilde mensen zo dichter bij de democratie betrekken. Hoe nu verder na de grondwetswijziging? Gaat de burgemeester dan verantwoording afleggen aan zijn kiezers? En hoe gaat de eigenstandige bevoegdheid van de burgemeester op de portefeuille openbare orde & veiligheid eruitzien?
Wat mij betreft wordt het niet een ‘zware, presidentiële burgemeester’, die bijvoorbeeld wethouders kan ontslaan. Daarover en over hoe de burgemeester wél moet worden gekozen, bijvoorbeeld direct door de inwoners van de gemeente of door de gemeenteraad, moeten we in gesprek gaan.
Wat is volgens u de waarde van diversiteit en inclusiviteit voor de raad en het raadswerk?
De gemeenteraad moet herkenbaar zijn voor de lokale samenleving. Ik denk niet dat in een kleine raad volledig representatief en inclusief kan zijn: geslacht, achtergrond, spreiding in opleiding en leeftijd. Je kunt het wel organiseren en erop letten bij het vormen van je netwerken.
Diversiteit en inclusiviteit moet overigens hand in hand gaan met kwaliteit. Ik vind zelf belangrijk dat er meer vrouwen in de raad komen te zitten dan de huidige 25%. Het Els Borst Netwerk binnen D66 helpt me daarbij. Het doel van het netwerk is om vrouwen te ondersteunen en te empoweren om zo hun inzet binnen de politiek en de partij duurzaam te vergroten.
Stelling: Agressie, intimidatie of geweld tegen één raadslid is een aanval op de gemeenteraad. Bent u het hiermee eens?
Helemaal mee eens. Onlangs bespraken we in de raad een onderwerp dat zeer in onze gemeente leefde. Emoties van inwoners speelden daarbij hoog op, niet alleen in de sociale media. Raadsleden en wethouders werden persoonlijk aangevallen op hun uitspraken en vermeend stemgedrag. Verantwoording afleggen naar inwoners hoort er natuurlijk bij, maar bedreigingen zijn onacceptabel. De raad, van links tot rechts, vormde één front en keurde deze agressie openlijk af.
Digitalisering speelt een steeds groter wordende rol in de samenleving. Welke kansen biedt digitalisering volgens u voor de lokale democratie?
Het oude bekende, het spreken met mensen op straat of in zaaltjes zoals we gewend zijn; het kan nu niet door corona. En we weten niet wat er in de toekomst wel kan. Voor de gemeente en fracties is het steeds gemakkelijker geworden om enquêtes of polls te houden, en klachten en suggesties ophalen.
Ik ben er alert op dat we iedereen proberen te bereiken, ook de inwoners die minder digitaal vaardig zijn of liever fysiek hun mening geven. Dat vraagt dat we creatief zijn, nieuwe manieren vinden om mensen te bereiken en hen de kans geven om hun betrokkenheid in het besluitvormingsproces te delen.
De spoedwet die digitale besluitvorming tijdelijk mogelijk maakt is recentelijk aangenomen. Wat zijn uw ervaringen met digitaal vergaderen en besluiten?
We zijn direct vanaf medio maart digitaal gaan vergaderen met hulp van een professioneel bedrijf. Helaas worden vergaderingen onderbroken door technische storingen en worden daardoor wat rommelig. Ik heb inmiddels thuis alles goed ingericht met directe internet, goede werkplek en meerdere schermen om tijdens de vergaderingen zonder problemen te kunnen vergaderen.
Een onderzoek over de eerste 3 maanden lockdown van de Rekenkamercommissie zegt dat ‘de lockdown-maatregelen de uitkomsten van de besluitvorming hebben beïnvloed in onze gemeente’, hoewel een meerderheid in Leidschendam-Voorburg vindt dat er ‘voldoende democratische sturing en controle is.’
Zelf mis ik het overzicht tijdens het debat in de raadszaal, dat je wel hebt als je fysiek vergadert, de blikken en lichaamstaal van raadsleden en portefeuillehouders, maar ook het informele overleg, voor en na afloop van de vergadering. Dat vergemakkelijkte de samenwerking en bood de mogelijkheid tot nuancering of aanscherping van standpunten. Dat geldt eveneens voor direct onderling fysieke contact tussen inwoners, ambtenaren en raadsleden tijdens de Beeldvorming. Digitale beeldvorming kan dit niet opvangen.
Wat is uw belangrijkste advies voor nieuwe raadsleden?
Stel niet te hoge eisen aan jezelf, geef je zelf de tijd om het raadswerk onder de knie te krijgen. Focus op die onderwerpen waar je je op wilt inzetten en belangrijker, wat dus niet. Sta stil bij tussentijdse successen en geniet ervan!
