Zorg dat de mensen om wie het gaat mee kunnen praten, zodat ze er invloed op hebben.
Els Kardol, Tynaarlo
Els Kardol
Gemeente Tynaarlo
Naam: Els Kardol
Raadslid in de gemeente: Tynaarlo (Noord-Drenthe)
Raadslid sinds: 2016
Partij: D66
Hoofdberoep: eigenaar coaching & adviesbureau
Twitter: Els Kardol
Instagram: Els Kardol
LinkedIn: Els Kardol
Waarom bent u raadslid geworden?
Eigenlijk puur toeval. Ik zat in het afdelingsbestuur als penningmeester en voor de communicatie. Ik stond op een onverkiesbare plaats (dacht ik). Ik was “lijstvulling”. Maar er ging iemand weg en iedereen boven mij kon of wilde niet. Het zou voor een jaartje zijn, maar ik vond en vind het een geweldige hobby. Ik kwam op de lijst in 2018, nu op een mooie tweede plaats en werd na de verkiezingen fractievoorzitter. Een leuke en eervolle plek.
De gemeenteraad is het hoogste politieke orgaan. Beleeft u dat ook zo?
Ja en nee. Nee, want over veel onderwerpen hebben we als raad eigenlijk niets meer te zeggen. Denk dan aan samenwerkingen en gemeenschappelijke regelingen. En over milieuonderwerpen gaat de provincie. Ja, want er blijven genoeg onderwerpen over waar wij als raad het laatste woord over hebben. Al is dat nu even niet zo door de coronacrisis.
We zitten in de tweede helft van de raadsperiode. Wat zijn uw doelen om het restant van de raadsperiode tot een succes te maken?
Zo, denk ik helemaal niet. Ik ben al bezig met stippen verder weg op de horizon. Met de verkiezingen in 2022 en de periode ná de verkiezingen. Daarnaast zijn er dagelijkse zaken die je als raadslid/fractievoorzitter bezighouden. Waar ik graag meer tijd aan wil besteden, zijn de onderwerpen die mij zeer aan het hart liggen: (digitale) participatie en biodiversiteit. Met beide onderwerpen wil ik de komende periode (verder) aan de slag.
Als een raad diverser is, ga ik ervan uit dat de onderwerpen waar aandacht voor is, ook diverser worden.
Gemeenteraden reserveren minder dan 1 procent van het gemeentelijk budget voor opleiding, onderzoek (Rekenkamer, accountant) en ondersteuning (griffie) door en voor de raad. Is er door uw raad voor opleiding, onderzoek en ondersteuning voldoende gereserveerd?
Op zich wel. Het geld is bij ons niet het belangrijkste probleem. In onze raad vinden de meeste raadsleden dat zij het heel goed doen en dus geen opleiding, op welk vlak dan ook, nodig hebben. Persoonlijk denk ik dat meer kennis goed zou zijn. Daar worden raadsleden effectiever van. Wij besteden nu veel tijd aan het praten over procedures (mag hier nu wel of niet een amendement gebruikt worden). De rekenkamer functioneert prima. Binnenkort wordt de uitkomst van een onderzoek naar het accommodatiebeleid verwacht.
Waar ziet u eventuele mogelijkheden tot verbetering van de ondersteuning van raadsleden door de griffie(r)?
Onze raad heeft oog voor het belang van een goede griffie. Onze griffie doet het echt heel goed. Wij hebben een jonge, ambitieuze griffier die veel kennis van zaken heeft. En de raad heeft veel respect voor zijn mening. Hij heeft twee medewerkers die hem en ons goed ondersteunen. De raadsleden moeten nog wel leren hoe ze de griffie beter kunnen gebruiken.
Wat is volgens u nodig om de gemeenteraad krachtiger en relevanter te maken?
Het valt mij op dat gemeenten (en dus ook gemeenteraadsleden) vaak op een eigen eilandje leven en zich niet bezighouden met het feit dat er naast ons eilandje nog veel meer eilandjes zijn, met andere raadsleden. En dat die raadsleden allemaal hetzelfde ervaren: gebrek aan kennis en tijd. Kennis delen is best eng binnen je eigen raad, want dan moet je erkennen dat je iets niet weet. Daarom hebben we Raad in Beweging opgericht (samen met de Vereniging voor Raadsleden): hét online platform waar raadsleden vragen kunnen stellen en kennis kunnen delen met elkaar. In eerste instantie alleen over coronacrisis en participatie. Maar meer onderwerpen zullen volgen. We zijn net gestart, maar het is nu al een groot succes. Alle raadsleden kunnen zich aanmelden voor dit platform.
Steeds meer beslissingen vinden plaats in regionale samenwerkingsverbanden. Hoe zou u de controle en invloed van de raad op regionale samenwerkingsverbanden willen verbeteren?
Een kort antwoord lukt hier haast niet, maar ik ga het proberen. Een groot deel van ons budget als gemeente gaat op aan zaken die we niet kunnen weigeren, geen zeggenschap over hebben en niet kunnen veranderen. Dat is schokkend en totaal niet democratisch. Eén oplossing zou kunnen zijn om te zorgen voor een raad van toezicht, waar bijvoorbeeld raadsleden (en niet wethouders) en andere belanghebbenden in zitten. Dat zou een eerste stap zijn om meer invloed op gemeentelijke regelingen (GR’s) te krijgen. Alleen meer verantwoording laten afleggen en transparanter laten werken heeft geen zin als we vervolgens als raad nog steeds niet bij kunnen sturen.
De Regionale Energiestrategie (RES) is een belangrijk en complex dossier. Hoe zorgt u ervoor dat u als raadslid bepaalt wat er nodig is in het RES-proces?
Dit is niet mijn portefeuille en ik heb hier te weinig zicht op en verstand van om hier veel over te zeggen. Het enige wat ik erover kan zeggen is: zorg dat de mensen om wie het gaat: inwoners, ondernemers en betrokkenen mee kunnen praten, zodat ze er invloed op hebben. En blijf duidelijk maken hoe urgent het klimaatprobleem is. En maak het niet tot een technische terrajoule-discussie (wat het nu dreigt te worden), want dan verslapt de aandacht snel.
Elke gemeente geeft op haar eigen manier invulling aan burgerparticipatie. Kunt u het beste voorbeeld uit uw gemeente geven?
Twee jaar geleden was participatie nog iets wat ver weg in andere gemeenten gebeurde, maar niet in Tynaarlo. Nu hebben we al meerdere projecten waar inwoners hebben mogen meepraten en meedenken. Vries-Zuid (een nieuwbouwproject) is een goed voorbeeld van participatie in onze gemeente: inwoners hebben de kans gehad om mee te denken hoe deze wijk er uit zou kunnen zien. Niet iedereen is hier tevreden over en dat kan ook niet. Wel vind ik het belangrijk dat we niet alleen bij ruimtelijke ordening-projecten aan participatie doen, maar bij meer onderwerpen de inwoners betrekken. En dat zou ook digitaal kunnen.
Welk kenmerk van de huidige lokale democratie vindt u belangrijker? Participatie van inwoners of representatie door vertegenwoordigers?
Wij zijn een gemeente met 18 kernen. Ik vind het belangrijk dat iedereen iets te zeggen kan hebben over zijn eigen kern. Daarnaast hebben wij een bevolking waar veel kennis en knowhow zit op allerlei gebied, het is zonde dat je dat niet ‘gebruikt’. Ook vind ik dat in het sociaal domein mensen beslissingen moeten kunnen nemen over hun leven, hun gezin of familie. En dat zij zich verantwoordelijk blijven voelen over hun leven en omgeving. Natuurlijk zijn wij, volksvertegenwoordigers, gekozen voor vier jaar om, tja, het volk te vertegenwoordigen, maar dat betekent niet dat inwoners niet mee mogen en kunnen praten, denken en beslissen over onderwerpen. Ten eerste hebben raadsleden van heel veel zaken geen verstand en inwoners wel. Ten tweede is het hun gemeente dus vind ik het belangrijk dat het ook hun keuze is. Maar wij wegen de belangen van mensen tegen elkaar af en hebben het laatste woord.
De keuze voor een directe verkiezing van de burgemeester door de raad of de inwoners is een stap dichterbij gekomen. Als de burgemeester direct gekozen zou worden, wat verandert dit dan volgens u aan de verhouding tussen de raad en de burgemeester?
Ondanks de mening van mijn partij, ben ik erg tegen een gekozen burgemeester. Ik vind dit bij uitstek een rol voor iemand die een beetje op afstand blijft. Belangen goed tegen elkaar af kan wegen, zonder eigen belang. Ik zie alleen maar risico’s op cliëntelisme. In relatie tot de raad zie ik de gekozen burgemeester meer als een primus inter pares dan iemand die boven de partijen kan staan. En of we daar nou echt op zitten te wachten?
Wat is volgens u de waarde van diversiteit voor de raad en het raadswerk?
Onze raad heeft een behoefte aan vernieuwing en meer diversiteit. Van de 23 leden zijn 4 vrouw, waarvan 1 onder de dertig. Van de 23 mensen zijn er 12 onder de 60 jaar (dus net de helft) en ik ben de enige vrouwelijke fractievoorzitter.
Als een raad diverser is, ga ik ervan uit dat de onderwerpen waar aandacht voor is, ook diverser worden. Wat ik hoop bij een meer diverse raad is dat de cultuur ook zal veranderen. Het is nu toch een beetje een raad van oude, witte mannen. Zij zijn het ook die meestal het woord voeren. Een oplossing zou ook zijn om mensen maximaal 3 periodes raadslid te laten zijn. Dat zorgt voor meer doorstroming.
Verder mag er nog wel eens wat gebeuren om het raadswerk aantrekkelijker te maken: hogere vergoeding, betere training, meer begeleiding. Zo trek je misschien ook andere mensen aan dan de usual suspects.
Ik zou willen is dat jongeren zich meer betrokken zouden voelen bij de politiek en dat zijn ze nu niet en dat ligt niet (alleen) aan hen. Veel besluiten die wij nemen gaan over de toekomst, dus over hen. Wij hebben sinds kort een jongerenraad in onze gemeente, maar meer jongeren in de gemeenteraad zou ik geweldig vinden.
Stelling: Agressie, intimidatie of geweld tegen één raadslid is een aanval op de gemeenteraad. Bent u het hiermee eens?
Absoluut. Van raadsleden moeten ze afblijven. Het is onze hobby, we doen ons best. Als het niet bevalt wat we doen raad ik mensen altijd aan om dan zelf de politiek in te gaan. Iedereen kan immers raadslid worden, er zijn nauwelijks voorwaarden. Gelukkig hebben we in onze gemeente (nog) geen last van geweld tegen raadsleden.
Verder vind ik dat ze ook van burgemeesters, wethouders en ambtenaren af moeten blijven. Ook daar moeten we als raad voor opkomen.
Digitalisering speelt een steeds groter wordende rol in de samenleving. Welke kansen biedt digitalisering volgens u voor de lokale democratie?
Ik ben een groot voorstander van het meer en beter gebruiken van online technologie. Natuurlijk wel met de juiste beveiliging van persoonsgegevens. In mijn gemeente wordt er ook wel gebruik van gemaakt in participatietrajecten en dat werkt goed. Ik ben heel benieuwd wat andere gemeenten nog meer doen op het gebied van e-democratie en participatie.
De spoedwet die digitale besluitvorming tijdelijk mogelijk maakt is recentelijk aangenomen. Wat zijn uw ervaringen met digitaal vergaderen en besluiten?
We hebben nu twee keer een digitale raadsvergadering gehad (wij kennen geen commissievergaderingen). Ik vind het wel prettig en de vergaderingen lopen ook wel goed. Zeer efficiënt. En als er oeverloos gedebatteerd wordt over een totaal onbelangrijk onderwerp kun je ondertussen wat anders gaan doen. Dat is toch lastiger in de raadszaal. Maar de interactie in de raadszaal mis ik toch wel. Interrumperen en debatteren gaat toch wat lastiger.
Sommige raadsleden moeten nog wel wat doen aan hun verbinding of aan hun achtergrond.
Mijn fractiegenoten begin ik wel te missen. Digitale fractievergaderingen zijn efficiënt, maar minder gezellig. We vergaderen wel vaker om zo het contact goed te houden.
Hebt u al besloten om bij de volgende verkiezingen door te gaan als raadslid?
Ik ga door. Ik heb het gevoel dat ik net kom kijken. Dus hopelijk kunnen we de komende jaren nog mooie dingen laten zien. Op welke plek en positie weet ik niet, dat is ook niet aan mij.
Kunt u een voorbeeld geven van een succes van uw gemeenteraad waar u trots op bent?
Ik denk dat ik best wel trots ben dat onze raad, al sputterend, toch aan de slag is gegaan met inwonersparticipatie. Dat moet nog beter, maar het begin is er. En we zijn sinds begin dit jaar met nieuwe vormen van vergaderen begonnen: de raadstafel. Dankzij een aantal verandergezinde raadsleden en een nieuwe griffier begint onze raad langzaam in beweging te komen en vernieuwingen te omarmen. Dat vind ik echt heel knap en daar kan ik van genieten. Dit zorgt ervoor dat we ons grondiger in onderwerpen kunnen verdiepen en dat de kwaliteit van de besluiten beter is geworden.
Wat is uw belangrijkste advies voor nieuwe raadsleden?
Ik zou bijna zeggen, stap er blind in. Als je gaat nadenken wat het inhoudt, dan begin je er niet aan. Maar dat klinkt wel heel cynisch. Focus, focus, focus is het allerbelangrijkste. Bemoei je niet met de dingen die je niet interesseren en spring niet overal op in, anders verzuip je. Richt je op de (paar) onderwerpen.
Zorg voor een goede mentor, als beginnend politicus heb je behoefte aan duiding. Staar je niet blind op je debatvaardigheden, met samenwerken met andere partijen (en binnen je fractie) bereik je veel meer.
Als laatste raad ik je aan om je te verdiepen in het reglement van orde, de gemeentewet en andere zaken die van belang zijn rond jouw functioneren als raadslid. Het valt mij op dat veel tijd gaat zitten in procedures. Als je die kent is politiek een heel stuk meer ontspannen.
