Hoe kun jij je als kiezer nou vertegenwoordigd voelen wanneer je niemand terugziet waarmee je je kan identificeren? Het is dus een opdracht om vrouwen en mensen met kleur die talent hebben, de kans te bieden.
Habtamu de Hoop, Súdwest-Fryslân
Habtamu de Hoop
Gemeente Súdwest-Fryslân
Raadslid sinds: januari 2018
Partij: Partij van de Arbeid
Hoofdberoep: Student Bestuurskunde
Twitter: @HabtamudeHoop
Facebook: facebook.com/habtamuopwegnaardeverkiezingen
Instagram: instagram.com/habtamudehoop
LinkedIn: linkedin.com/in/habtamu-de-hoop-49649214b
Waarom bent u raadslid geworden?
Ik ben van jongs af aan al politiek geïnteresseerd. Zo deed ik bijvoorbeeld mee aan een speechwedstrijd van het tv-programma ‘Op weg naar het Lagerhuis’, dat viel anderen op. Uiteindelijk werd ik benaderd door de PvdA met de vraag of ik raadslid wilde worden. Hier voelde ik wel wat voor.
Door de herindelingen werd de gemeente waar in ik woonde, Littenseradiel, toegevoegd aan de gemeente Súdwest-Fryslân. Dit wekte de angst onder inwoners dat onze belangen niet meer goed vertegenwoordigd zouden worden. Dus ik dacht ‘ik ga zelf de gemeenteraad in’. Bovendien zie ik mijzelf ook vooral als vertegenwoordig van de jonge generatie.
De gemeenteraad is het hoogste politieke orgaan. Beleeft u dat ook zo?
Formeel is het natuurlijk nog altijd zo dat de besluiten door de gemeenteraad gemaakt worden. Toch zie ik dat door de decentralisaties het voor raadsleden niet makkelijker is geworden. Lokaal komen er steeds grotere verantwoordelijkheden te liggen, die ook nog eens complexer worden.
Daarbij is het ook nog eens zo dat verschillende gemeentes vaak integraal en regionaal zaken oppakken, waar ik overigens groot voorstander van ben. Alleen is het risico hierbij wel dat raadsleden steeds minder handvatten hebben om kaders te stellen en zaken te controleren. Daar moeten we wel waakzaam op zijn. ‘De oppermacht van de raad’ van Ruud Koole is daarin een aanrader om eens te lezen.
Kunt u een voorbeeld geven van een succes van uw gemeenteraad waar u trots op bent?
Als portefeuillehouder van het dossier Volkshuisvesting zet ik mij in voor de leefbaarheid van het platteland. Ook in kleine en middelgrote kernen is het belangrijk dat er voldoende woonaanbod is, zodat jongeren in hun eigen dorp of stad kunnen blijven wonen. Met het oog op de toenemende vergrijzing hebben juist jongeren en met name jonge gezinnen een grote rol in het op peil houden van het voorzieningenniveau.
Hierom heb ik bij de behandeling van ons woonbeleid een motie in gediend die er voor moet zorgen dat er voldoende sociale huurwoningen in de gehele gemeente gebouwd worden. Nu een jaar later, kun je zien dat deze motie en de gedachte erachter ervoor zorgt dat er in verschillende dorpen en steden meer betaalbare woningen gebouwd worden.
Gemeenteraden reserveren minder dan 1 procent van het gemeentelijk budget voor opleiding, onderzoek (Rekenkamer, accountant) en ondersteuning (griffie) door en voor de raad. Is er door uw raad voor opleiding, onderzoek en ondersteuning voldoende gereserveerd?
De exacte bedragen die hiervoor gereserveerd zijn ken ik niet. Wat ik wel weet is dat wij vanuit de werkgroep ‘de veranderende rol van de raad’, waar ik onderdeel van ben, afgelopen jaar wel verschillende avonden georganiseerd hebben. Zo kregen raadsleden bijvoorbeeld door docenten Bestuurskunde van de Thorbecke Academie een training over kaderstelling.
Dat soort avonden zetten je aan het denken en geven energie. Daarnaast wil je natuurlijk raadsleden stimuleren om zelf trainingen te volgen. Hierin kunnen financiën naar mijn mening geen rol in spelen. Gemeenten zouden hier dan ook ten alle tijde ruimte voor moeten blijven bieden.
Waar ziet u eventuele mogelijkheden tot verbetering van de ondersteuning van raadsleden door de griffie(r)?
Vaak zie je in gemeenteraden dat er in gemeenteraden eisen worden gesteld aan het indienen van moties, amendementen en het stellen van vragen. Zijn de vragen wel actueel? Of alleen de indieners mogen vragen stellen aan het college. Dat zijn voorbeelden die ik in mijn gemeente ervaar.
Mijn inziens zouden beperkingen om zaken te agenderen zoveel mogelijk beperkt moeten worden. Juist in een gemeenteraad moet er ruimte zijn voor debat over zaken die niet direct op de agenda staan. Een beperking hiervan is een beperking van de volksvertegenwoordigende en controlerende taak van een raadslid.
Wat is volgens u nodig om de gemeenteraad krachtiger en relevanter te maken?
Een grote ergernis die ik heb is dat ook lokaal het dualisme onder druk staat. Coalitiepartijen timmeren hoofdlijnenakkoorden dicht en zoeken geen meerderheden meer via de oppositie. Fractievoorzitters van de verschillende coalitiepartijen spreken weken voor de raadsvergadering al door of ze ergens voor of tegen gaan stemmen met zijn allen.
En wanneer één van de partijen zich hier niet aan houdt vanuit principiële overtuigen, wordt die partij er ook nog een keihard op afgerekend. Juist lokaal zou de politiek veel minder om macht moeten gaan en meer over de inhoud, willen we het vertrouwen van kiezers terug winnen.
'Om toch een controlerende taak voor raadsleden in te organiseren, zal je niet alleen wethouders maar ook raadsleden een rol moeten geven in samenwerkingsverbanden.'
Steeds meer beslissingen vinden plaats in regionale samenwerkingsverbanden. Hoe zou u de controle en invloed van de raad op regionale samenwerkingsverbanden willen verbeteren?
Dit is inderdaad een groot probleem dat ik als raadslid zelf ook ervaar bij de Regionale Energie Strategie. Je vraagt je soms waarover je nog wel besluiten kunt nemen. Niet alleen om democratische redenen is dit onwenselijk, het is op den duur op niet doelmatig. Want hoe groter de legitimiteit van overheidshandelen des te efficiënter kan het worden doorgevoerd.
Om hierin toch een controlerende taak voor raadsleden in te organiseren zal je niet alleen wethouders, maar ook raadsleden een rol moeten geven in samenwerkingsverbanden. Een goed voorbeeld hierin is Drechtsteden, daar is het zo dat het algemene bestuur van het samenwerkingsverband uitsluitend bestaat uit raadsleden van de aangesloten gemeenten.
Elke gemeente geeft op haar eigen manier invulling aan burgerparticipatie. Kunt u het beste voorbeeld uit uw gemeente geven?
In Súdwest-Fryslân hebben we in samenwerking met het Nederlands Platform Burgerparticipatie en Overheidsbeleid (NPBO) een enquête opgesteld voor de regionale energietransitie. Deelnemers werd gevraagd wat zij belangrijk vinden bij het vormen van toekomstig energiebeleid en ze konden punten toekennen aan een aantal keuzemogelijkheden.
Met de uitkomst hiervan heeft een burgerforum, bestaande uit twaalf inwoners, nu een advies uitgebracht aan de gemeente. Dit was een groot succes. Hiermee zijn we als gemeente namelijk ook genomineerd voor de Galjaardprijs 2020!
Welk kenmerk van de huidige lokale democratie vindt u belangrijker? Participatie van inwoners of representatie door vertegenwoordigers?
Vooropgesteld zijn beide natuurlijk van onwijs groot belang. Om de keuze dan toch te maken, kies ik voor de representatie door vertegenwoordigers. Politiek is nog altijd te veel een spelletje van witte mannen met een pak aan. Willen we een volwaardiger democratisch bestel hebben zal er meer diversiteit binnen gemeenteraden, provinciale staten en het parlement moeten zijn.
Mijn grootste zorg zit bij de invloed van jongeren. Politiek gaat over de toekomst en juist jongeren zullen daar een stem in moeten hebben. Mijn oproep zou dan ook zijn om elke jong talent te motiveren om de sprong richting de politiek te wagen.
De keuze voor een directe verkiezing van de burgemeester door de raad of de inwoners is een stap dichterbij gekomen. Als de burgemeester direct gekozen zou worden, wat verandert dit dan volgens u aan de verhouding tussen de raad en de burgemeester?
Ik ben fel tegenstander van dit plan. Met een gekozen burgemeester is het hierdoor bijna onmogelijk om als coalitie een hoofdlijnenakkoord te maken, wanneer een burgemeester er om politieke redenen met de bezem door heen veegt. Bovendien kun je ook hele enge Amerikaanse 'law and order' toestanden krijgen. Er kunnen veel zaken beter in de gemeentelijke politiek, maar hierin zie ik geen rol voor een gekozen burgemeester.
Wat is volgens u de waarde van diversiteit en inclusiviteit voor de raad en het raadswerk?
Politiek gaat in de kern om het vertegenwoordigen van je kiezers. Maar hoe kun jij je als kiezer nou vertegenwoordigd voelen wanneer je niemand terugziet waarmee je je kan identificeren. Het is dus een opdracht om vrouwen en mensen met kleur die talent hebben, de kans te bieden. Maar ook moeten zij zich niet laten afschrikken en zelf "de ballen" hebben om naar voren te stappen.
Stelling: Agressie, intimidatie of geweld tegen één raadslid is een aanval op de gemeenteraad. Bent u het hiermee eens?
Zeker. Wanneer je door agressie politici beperkt om hun werk te doen, ben je echt heel eng bezig. Tuurlijk kun je het hardnekkig met iemand oneens zijn, maar in Nederland is elk raadslid goed benaderbaar en dat moeten we koesteren.
Digitalisering speelt een steeds groter wordende rol in de samenleving. Welke kansen biedt digitalisering volgens u voor de lokale democratie?
Ik ben ondanks mijn jonge leeftijd toch wat terughoudend over digitalisering in de politiek. Juist door elkaar aan te kijken, voel je vaak hoe een ander tegen een kwestie aankijkt. Dat onderlinge contact moet je zoveel mogelijk willen behouden. Op ambtelijk niveau kan ik mij voorstellen dat thuiswerken wel erg prettig is.
De spoedwet die digitale besluitvorming tijdelijk mogelijk maakt is recentelijk aangenomen. Wat zijn uw ervaringen met digitaal vergaderen en besluiten?
Dit is helaas een noodzakelijk kwaad. Ik waardeer de inzet van de griffie en de bodes enorm, maar persoonlijk vind ik het digitaal vergaderen een ramp. Het beperkt raadsleden om interrupties te plegen, biedt inwoners niet meer de kans om in te spreken en ontneemt je de kans om met collega raadsleden rustig te overleggen. Wanneer er weer een beetje ruimte voor is, hoop ik dat we snel weer fysiek kunnen vergaderen.
Wat is uw belangrijkste advies voor nieuwe raadsleden?
Om het vertrouwen van burgers te winnen zullen raadsleden meer moeten investeren in hun volksvertegenwoordigende rol. Nieuwe raadsleden zou ik op het hart drukken om zoveel mogelijk op locatie te gaan kijken en met mensen te spreken. Juist ook met hen die het niet met je eens zijn. Mijn ervaring is dat er dan ook wederzijds respect kan ontstaan en inwoners zich realiseren dat die raadsleden helemaal niet verkeerde mensen zijn.
Fotograaf: Julian Kock