We moeten oppassen dat we slagvaardig en goed democratisch bestuur juist niet gaan uithollen
Henk Huttinga, Emmen
Henk Huttinga
Gemeente Emmen
Naam: Henk Huttinga
Raadslid in de gemeente: Emmen
Raadslid sinds: 12 april 1994
Partij: ChristenUnie
Hoofdberoep: Pensioenconsultant
Waarom bent u raadslid geworden?
Als scholier was ik al geïnteresseerd in de politiek. Als student werd ik daarom lid van een politieke partij, het toenmalige GPV. Een jaar nadat ik in Emmen was komen wonen, werd ik al actief betrokken bij de lokale politiek. Eerst als bestuurslid van de kiesvereniging en later ook als steunfractielid. Vervolgens werd aan mij gevraagd of ik als tweede op de kieslijst wilde gaan staan voor de Gemeenteraadsverkiezingen van maart 1994. De toenmalige fractievoorzitter en de beide partijbesturen (RPF en GPV – voorgangers van de CU) hadden deze wens en ik heb daarin bewilligd. Kennelijk vonden ze mij geschikt daartoe, hoewel ik zelf niet op een raadszetel rekende, want de fractie had pas twee raadsperiodes achter de rug met maar één raadszetel. Ik ben meer en meer van het raadswerk gaan houden en het heeft me nooit meer losgelaten. Ik ben nog steeds zeer gemotiveerd voor goed, geloofwaardig gemeentebestuur, tot groei en bloei van de samenleving.
De gemeenteraad is het hoogste politieke orgaan. Beleeft u dat ook zo?
Jazeker, hoewel het soms lijkt of het college dan wel collegeleden daar anders over denken. Uiteindelijk beslist de raad over de hoofdlijnen van inhoudelijk en financieel beleid en door zijn controlerende taak is de raad ook eindverantwoordelijk en zal zo nodig het college of een collegelid tot de orde roepen. Daarom is het van groot belang dat de raad uit een gemêleerd en qua deskundigheden en ervaring ook gemengd gezelschap bestaat. Als een soort afspiegeling van de lokale samenleving.
Op welk onderwerp of thema gaat u deze raadsperiode het verschil maken?
Er is niet een specifiek thema waarop ik mij in een raadsperiode apart richt om daar het verschil te maken. Het gemeentebestuur moet elke raadsperiode telkens z’n stinkende best doen de samenleving op een verantwoorde, goede wijze zo te besturen dat de lokale samenleving groeit en bloeit tot welzijn van de inwoners. Daar wil ik mij sterk voor maken. Geloofwaardigheid, rechtvaardigheid en integriteit zijn voor mij daarbij kernbegrippen.
We moeten oppassen dat we slagvaardig en goed democratisch bestuur juist niet gaan uithollen
Gemeenteraden reserveren minder dan 1 procent van het gemeentelijk budget voor opleiding, onderzoek (Rekenkamer, accountant) en ondersteuning (griffie) door en voor de raad. Is er door uw raad voor opleiding, onderzoek en ondersteuning voldoende gereserveerd?
Voldoende is wanneer het voldoet. In Emmen voldoet het momenteel, maar je zou het wel nog grondiger kunnen doen door bijvoorbeeld de griffie wat steviger neer te zetten. Voor een 100.000+ gemeente als Emmen is de griffie m.i. redelijk smal bemenst. Tegelijk ligt het er maar net aan welke taken je als raad aan de griffie wilt meegeven en welke vraag er leeft naar ondersteuning. Er is hier sprake van een behoorlijk goede, op vertrouwen gebaseerde samenwerking met de ambtelijke organisatie, waardoor de griffie in ieder geval tot nu toe niet inhoudelijk zo zwaar bezet hoeft te worden. Voor het overige, dat genoemd wordt bij de hierboven gestelde vraag, is er ruim voldoende aan controle, aan activiteiten en mogelijkheden en is er daarom voldoende gereserveerd. De raad kan natuurlijk altijd vanuit zijn budgetrecht er meer ruimte voor reserveren.
Hoe belangrijk is de griffier voor u als raadslid?
De griffier is voor mij heel belangrijk. Hij is mijn gesprekspartner voor heel veel zaken m.b.t. de raad en het college, zowel organisatorisch als inhoudelijk. Dat is overigens geheel wederkerig. Dat spreken wij ook naar elkaar uit. Wij voelen ons helemaal vrij alles aan elkaar voor te leggen en er is sprake van een grote vertrouwensband. Dat kwam en komt onder meer heel goed van pas bij het samen trekken van de kar gedurende de zittingsperiode van de vertrouwenscommissie voor de benoeming van een nieuwe burgemeester ruim twee jaar geleden alsook voor de klankbordcommissie die voortgangsgesprekken houdt met de burgemeester. Wij prijzen onszelf gelukkig met een zeer ervaren en allround zijnde, hardwerkende, integere, transparant functionerende griffier.
Waar ziet u eventuele mogelijkheden tot verbetering van de ondersteuning van raadsleden door de griffie(r)?
Op dit moment zie en heb ik die behoefte niet. Maar het kan best zo zijn dat beginnende of andere raadsleden meer van de griffie verwachten. (Door mijn veeljarige ervaring ben ik natuurlijk niet algemeen representatief.) Daarover is mij echter niets bekend. Overigens staan we als fractievoorzitters en presidium daar voor zover ik weet hetzelfde in. Het bevalt zo prima en inhoudelijk hoeft de griffie bijvoorbeeld niet zwaarder aangezet te worden, omdat we voor specifieke vragen en onderwerpen doorgaans heel goed bij de behandelende ambtenaren terecht kunnen, zonder dat er dan wederzijds sprake is van standpunt beïnvloeding. Wel vind ik dat dat t.a.v. de samenwerkingsverbanden zoals gemeenschappelijke regelingen zwaarder ingezet mag worden, maar of dat specifiek iets extra’s moet zijn voor de griffie, is dan de vraag.
Wat is volgens u nodig om de gemeenteraad krachtiger en relevanter te maken?
Dat het duale bestel een nog steviger gezicht krijgt. Wethouders staan vaak nog te dicht bij de coalitiefracties, waardoor deze fracties de neiging hebben wel heel gemakkelijk wethouders met zaken weg te laten komen omdat ze als fracties bijvoorbeeld al heel vroeg bij ontwikkelingen betrokken zijn. Daardoor is er wel eens sprake van gebrek aan kritisch vermogen in de raadszaal. Verder is het van belang dat de raad bemenst wordt met een gemêleerd gezelschap aan raadsleden met verschillend competenties, interesses en deskundigheden, zodat de samenleving, die de raad heeft gekozen, goed vertegenwoordigd wordt en er van daaruit in potentie voldoende kritische massa aanwezig is. Je zou kunnen stellen of denken dat door een zwaardere en krachtigere ambtelijke raadsondersteuning of door van het raadswerk meer professioneel werk te maken in tijd en beloning de raad relevanter gemaakt zou kunnen worden. Maar mijns inziens is het juist goed als het zo blijft als het nu is, niet (al te) professioneel georganiseerd. De raadsleden kunnen zo volwaardig lid van de bevolking en samenleving zijn en blijven tijdens hun raadslidmaatschap. Dat is goed voor een gemeentebestuur dat als overheidslaag relatief het dichtst bij de samenleving en de mensen staat.
Bent u tevreden over de controle en invloed van de raad op de regionale samenwerkingsverbanden van uw gemeente. Zo ja, waarom; Zo nee, waarom niet?
Daar ben ik niet zo tevreden over. Het is een extra bestuurslaag die minder gemakkelijk te besturen en controleren is, onder meer doordat je getrapt en dus vertraagd betrokken bent en er op basis van consensus bestuurd moet worden. Dat kan beter, bijvoorbeeld door met de raden van de in die samenwerkingsverbanden zittende buurgemeenten te gaan samenwerken op beleid en controle. Daar wil ik deze raadsperiode specifiek tijd in gaan steken. Mijn idee is bijvoorbeeld om als samenwerkende raden door de gemeentehuizen heen enkele deskundige ambtenaren in te schakelen die de samenwerkende raden gaan bijstaan in deze belangrijke hoek van het gemeentelijke speelveld. In ons geval zou dat met Coevorden en Borger-Odoorn moeten gebeuren. Daar werken wij al in enige mate mee samen, dus er zou hiertoe iets bereikt moeten kunnen worden.
Elke gemeente geeft op haar eigen manier invulling aan burgerparticipatie. Kunt u het beste voorbeeld uit uw gemeente geven?
In onze gemeente kennen wij een fijnmazig netwerk van zogenaamde erkende overlegpartners. Elk dorp en elke wijk heeft er één. Verder zijn er ook nog overlegpartners op inhoudelijke thema’s. Daardoor vindt er al decennia lang veel participatie plaats. Emmen was daarin een landelijke voorloper. Twee van deze overlegpartners werken sinds enkele jaren met een burgerbegroting. Daar leren we allemaal veel van en het staat open voor andere overlegpartners hier naar keuze ook mee te beginnen. Daarnaast zijn raad en college druk bezig elk met een aantal nieuwe mogelijkheden, zoals ‘e-democracy’ en gebiedsoverleg, nader uit te werken en te implementeren voor een verdergaande participatie. Het is van belang te waken voor het creëren van valse verwachtingen en lege hulzen of loze hypes. De democratie zoals in Nederland is geregeld staat op een hoog en goed niveau en we moeten oppassen dat we slagvaardig en goed democratisch bestuur juist niet gaan uithollen hiermee. Burgerparticipatie is bijvoorbeeld geen ‘naar de mond praten’ of individuele belangen behartigen.
Welk kenmerk van de huidige lokale democratie vindt u belangrijker? Participatie van inwoners of representatie door vertegenwoordigers?
Representatie door vertegenwoordigers van de inwoners staat voorop. Daarvoor ben je gekozen als raadslid. Je vertegenwoordigt de hele gemeentelijke bevolking. Daarom moet je altijd heel zorgvuldig het algemene, individuele of groepsbelang ten opzichte van elkaar afwegen. Hierdoor worden de belangen van meerderheden en minderheden ook gewogen. Dat kan juist heel goed op deze democratische manier. Tegelijk is het van belang dat je door verantwoorde participatie inwoners de ruimte en mogelijkheden geeft hun stem te laten horen en actief te betrekken gedurende de vier zittingsjaren van een raad. Dit kan het democratisch bestuur inhoudelijk en qua draagvlak versterken.
Mathilde Haan was 100 jaar geleden de eerste vrouw in de gemeenteraad. Hoe is in uw gemeente het aandeel vrouwelijke raadsleden?
1/3 deel is vrouw. Dat is te weinig, immers de samenleving, die de raad vertegenwoordigt, bestaat toch ook uit in ieder geval 50% vrouwen. Daarnaast vind ik dat een goede mix van vrouwen en mannen goed werkt in teams en ook in besturen. Het zorgt voor een mooie mix aan eigenschappen die het besturen leuker en m.i. ook beter gedragen maakt.
Stelling: Een debat in de gemeenteraad dient uitsluitend om uw politieke overtuiging en die van uw achterban te ventileren. Bent u het hiermee eens?
Nee, want daarmee doe je geen recht aan je volksvertegenwoordigende rol. Je vertegenwoordigt je achterban door je politieke grondwaarden en belijning. Dat is zeg maar de grond waarop je staat. Dat met je meedragend maak je overwegingen en afwegingen en neem je besluiten voor de hele gemeente, dus voor alle inwoners. Je neemt daarbij alle aspecten in ogenschouw, juist ook die niet meteen in de lijn van je beginselen liggen. Dat hoort bij goed overwegen en afwegen. Als raadslid ben je in principe geen belangenbehartiger voor een bepaalde groepering, maar een democratisch gekozen bestuurder voor de hele gemeente.
De keuze voor een directe verkiezing van de burgemeester door de raad of de inwoners is een stap dichterbij gekomen. Wie dient volgens u het hoogste bestuursorgaan in de gemeente te zijn: de gemeenteraad of de burgemeester?
De gemeenteraad. Anders ga je naar een presidentieel stelsel op gemeentelijk niveau. Te veel politieke macht bij een eenling. Ik zou het betreuren wanneer het wel de kant op gaat van een met een flink mandaat rechstreeks gekozen, politieke burgemeester. Mocht dit wel gebeuren, laat dan a.u.b. de raad hem/haar kiezen. Dan is er nog sprake van een getrapt mandaat en blijft de raad het hoogste orgaan. Er moet een meerpersoons volksvertegenwoordiging blijven in de gemeente, ook om de burgemeester te controleren en desnoods ‘heen te kunnen zenden’.
Stelling: Agressie, intimidatie of geweld tegen één raadslid is een aanval op de gemeenteraad. Bent u het hiermee eens?
Dat is een te boute stelling. Wanneer de agressie gericht is tegen dit raadslid vanwege het raadslid zijn en/of zijn/haar standpunten, dan is het een aanval op de raad en de democratie. Maar agressie tegen een raadslid kan ook persoonlijk gerichte agressie zijn, bijvoorbeeld een burenruzie, o.i.d. In dat geval is het geen agressie tegen de raad.
Kunt u een voorbeeld geven van een succes van uw gemeenteraad waar u trots op bent?
Dat het grote, omvangrijke en ook financieel grote project Centrum Vernieuwing Emmen tot een mooi en succesvol einde is gebracht binnen de gestelde inhoudelijke en financiële kaders. Dat lijkt een unieke prestatie in Nederland te zijn. De raad heeft hier durf getoond en is tegelijk heel stevig in zijn controlerende rol gaan zitten. Dat heeft bij college en alle medewerkers en uitvoerenden voor een optimale balans tussen enerzijds het streven naar kwaliteit en anderzijds het beschikbare geld gezorgd. Onze inwoners zijn er zeer tevreden mee.
Wat is uw belangrijkste advies voor nieuwe raadsleden?
Zorg ervoor dat je je ontwikkeld als volksvertegenwoordiger, volledig vanuit je eigen persoonlijkheid. Dan ga je er gemakkelijker van genieten, leer je het sneller en kun je er op een goede manier tijd en energie in steken en blijft het gaaf om te doen.
