Om de gemeenteraad krachtiger te maken mogen we best wat zelfbewuster worden.
Jarno van Straaten, Deventer
Jarno van Straaten
Gemeente Deventer
Raadslid sinds: maart 2022
Partij: GroenLinks
Hoofdberoep: Student Geschiedenis (Radboud Universiteit)
Twitter: Jarno van Straaten @JarnovStraaten
Facebook: Jarno van Straaten
Instagram: Jarno van Straaten @jarnovanstraaten
LinkedIn: Jarno van Straaten
1. Waarom ben je raadslid geworden?
Sinds m’n veertiende ben ik betrokken bij GroenLinks en de jongerenorganisatie DWARS. Tijdens de gemeenteraadsverkiezingen van 2018 draaide ik voor de eerste keer mee met een campagne. Daarna werd ik gevraagd om fractiemedewerker te worden, waarna ik besloot om mee te schrijven aan het verkiezingsprogramma voor 2022 en om voor een plek op de lijst te gaan. Niet om zwaarmoedig te doen, maar het voelt voor mij als een verantwoordelijkheid om iets terug te doen voor de stad waar ik geboren ben. Er is nog zoveel dat in onze gemeente eerlijker, duurzamer en menselijker kan. Daar wil ik aan meebouwen.
2. De gemeenteraad is het hoogste politieke orgaan. Beleef je dat ook zo?
Ja en nee. Volgens de wet zijn we dat natuurlijk, maar ik beleef dat het college van burgemeester en wethouders vaak wel wat ‘hoger’ in de hiërarchie lijkt te staan. Daarom is het belangrijk dat raadsleden inzien wat hun wettelijke positie is. Het woord ‘lekenbestuur’ kan ik echt niet meer horen na 1,5 jaar raadslidmaatschap! Dat is een carte blanche aan de wethouders om te doen wat ze willen. De bestuurscultuur in Deventer vind ik vaak nog wel wat vastgeroest. Dat komt misschien ook omdat we in Deventer sinds 2014 nagenoeg dezelfde coalitie hebben. Dualisme is geen suggestie, maar een werkhouding! Wij hebben wethouders nodig als we iets willen rondkrijgen, maar zij ons net zo goed. Tegen schoolklassen vertel ik altijd dat de gemeenteraad de Tweede Kamer van Deventer is. Dat snappen ze. Ik hoop dat het ook een keer doordringt tot volwassenen.
3. Wat is volgens jou nodig om de gemeenteraad krachtiger en relevanter te maken?
Meer aandacht, bekendheid en meer ondersteuning! In de regionale krant zitten artikelen over de gemeenteraad en politiek vaak verstopt achter een paywall. Dat helpt niet met het toegankelijk maken van informatie. De gemeenteraad zou niet alleen in de aandacht moeten staan als het gaat over nieuwe windturbines of een extra McDonald’s, maar ook juist bij al die andere plannen. We geven per jaar een half miljard euro uit, daar mag best meer belangstelling voor komen. De gemeenteraad zou ook meer moeten doen met sociale media om in contact te komen met inwoners. Zowel vanuit de gemeente als vanuit de raadsleden zelf.
Om de gemeenteraad krachtiger te maken mogen we best wat zelfbewuster worden. We kunnen zelf voorstellen initiëren, bijsturen, afschieten, of ergens fors meer of minder geld aan besteden. Door het goede voorbeeld te geven kunnen we ook elkaar als raadslid inspireren.
4. Wat voor type volksvertegenwoordiger ben jij?
Ik hou me vooral bezig met de kaderstellende rol. Beleid maken vind ik mooi om te doen, het is echt een ambacht. Welk type volksvertegenwoordiger ik ben weet ik nog niet zo goed. De tijd van de verzuiling is voorbij, maar die zuilen zijn nu vervangen door bubbels. Ik denk dat het goed is als raadsleden zich bewust zijn van die bubbel. Ik zit bijvoorbeeld in een meer progressieve, hoger opgeleide, stedelijkere bubbel. Het is voor een raadslid nooit mogelijk om precies te weten wat er onder alle mensen in de samenleving leeft. Wel weet ik hoe het is om uit een sociaal zwakkere omgeving te komen. Die ervaringen neem ik nu heel bewust mee in mijn raadswerk. Ik kwam er laatst achter dat daar tegenwoordig eindelijk een woord voor is: de spreidstandburger.
5. Stelling: ieder raadslid moet in de raads- en commissievergadering kunnen zeggen wat hij/zij wil. Ben je het daarmee (on)eens en waarom?
Binnen de grenzen van de wet, ja. Of het productief is, is natuurlijk een tweede. Maar debatten mogen van mij soms wel wat scherper, wat meer over de ideologie en over de richting die we op willen met de stad en de dorpen. Het is geen bestuursvergadering van de plaatselijke kantklosvereniging. Maar zo gedragen we ons soms wel. Vliegen afvangen, nul retorica. Ik mis het benoemen van de heldere keuzes die we moeten maken. De inhoudelijke snijpunten, het debat.
6. Hoe houd je grip (of verwacht je grip te houden) op de enorme stukken- en informatiestroom van het college?
Ik heb het voorrecht van een grote fractie. Binnen die fractie hebben we natuurlijk een portefeuilleverdeling. Dat tempert de werkdruk een beetje. Moeilijke stukken als begrotingen lezen we soms ook samen door. Verder leer je vanzelf hoe je stukken moet lezen, waar je op let, waar voor jou de belangrijke punten zitten. CTRL+F is sinds maart 2022 mijn beste vriend.
7. Wat heeft je raad ondernomen om meer grip op regionale samenwerkingsverbanden (met bijvoorbeeld andere gemeenten) en/of verbonden partijen en maatschappelijke organisaties te krijgen? Of is verbetering noodzakelijk?
Deventer zit in een bijzonder regionaal samenwerkingsverband, namelijk met Gelderse gemeenten, terwijl Deventer in Overijssel ligt. Dat samenwerkingsverband heet Stedendriehoek, voorheen Cleantech Regio. Mijn fractie heeft onlangs een amendement ingediend op de verordening voor de gemeenschappelijke regeling. Een zienswijze op de zienswijze, noemen we het. Maar ik merk dat het onderwerp niet heel erg leeft. En om eerlijk te zijn snap ik het zelf ook niet voldoende. Gelukkig zijn er nu raadsleden die zich hier speciaal mee bezig gaan houden. Daar ben ik erg blij mee.
8. Elke gemeente geeft op zijn eigen manier invulling aan burgerparticipatie. Kun je het beste voorbeeld uit je gemeente geven?
We beginnen binnenkort met het eerste burgerberaad in de gemeente, over de klimaatcrisis. Ik ben heel benieuwd wat daar uitkomt. Experimenteren met burgerparticipatie en democratische vernieuwing mag ook mislukken, dat moeten we goed in ons achterhoofd houden. Een andere positieve ontwikkeling op dit vlak is dat de gemeente Deventer en inwoners er steeds vaker en beter samen uitkomen, blijkt uit het verslag van de Geschillencommissie. Daar heeft mijn partij zich de vorige periode ook sterk voor gemaakt.
9. Stelling: de voorzitter van de gemeenteraad is en moet de burgemeester blijven. Ben je het daarmee (on)eens en waarom?
Veruit het meeste voorzitterswerk wordt door raadsleden zelf gedaan. Alle commissies worden geleid door raadsleden. De raadsvergadering die door de burgemeester wordt voorgezeten, is maar een fractie van alle vergaderingen die raadsleden hebben. Ik vind het prima als de burgemeester het blijft doen. Maar dat doet niks af aan de neutraliteit en onafhankelijkheid van de raadsleden die commissievoorzitter zijn. Binnenkort word ik zelf ook benoemd tot tafelvoorzitter, zoals dat bij ons heet.
10. Hoe ervaar je de ondersteuning door de griffie en waarom trekt jouw gemeenteraad geen extra budget uit voor een ruimere ondersteuning door de griffie?
Zonder de griffie geen lokale democratie. Ik waardeer hun inzet enorm. Ze begrijpen ook snel wat je vraag is, waarom je bij ze komt, welke kant je op wil. We hebben in Deventer extra geld vrijgemaakt voor een nieuwe junior raadsadviseur. De griffie krijgt het namelijk steeds drukker met de meer complexe en uitgebreide vraagstukken en de vragen van ons, raadsleden, daarbij.
11. Wat doet jouw raad zodat vrouwen en mensen met een migratieachtergrond meer invloed op de besluitvorming krijgen?
Te weinig. Ik kan hier geen enkel voorbeeld op noemen. Daarom zet mijn fractie zich ook in voor het meer betrekken van ervaringsdeskundigen bij het maken van beleid.
12. Wat is je belangrijkste speerpunt als raadslid in de komende raadsperiode?
Betaalbaar wonen! Ik wil de transitie aanwakkeren van woningmarkt naar volkshuisvesting. Minder luisteren naar projectontwikkelaars en grondspeculanten, en meer naar de mensen die op zoek zijn naar betaalbare woonruimte. Ik mis een duidelijke richting in het woondebat in de raad. In de strijd tegen de wooncrisis moeten we fors meer sociale huurwoningen bouwen dan we nu doen. Niet iedereen kan of wil een huis kopen. Daarom zet ik me in voor meer sociale huur, studentenkamers, housing first en huurderbescherming.
13. Wat is de beste tip die je een raadslid zou geven?
Laat je door niemand van de wijs brengen! Niet door ervaren raadsleden, wethouders, de burgemeester, grotere partijen, belangenverenigingen. Volg je intuïtie. En zorg dat je jezelf nog in de spiegel durft te kijken na een raadsvergadering. Wacht niet af met initiatief nemen, benut je termijn goed. Alleen zo hou je het (minstens) vier jaar vol.
