Volgens mij begint het allemaal bij lef. Durven vragen, door te vragen. Je niet laten meeslepen in alle (vaak legitieme) argumenten van colleges waarom iets moeilijk is of niet zou werken. Ook ga je er gewoon over, als je dat zelf vindt, zelfs als het niet je directe verantwoordelijkheid is.
Marianne Kock, Doetinchem
Marianne Kock
Gemeente Doetinchem
Naam: Marianne Kock
Raadslid in de gemeente: Doetinchem
Raadslid sinds: 2010
Partij: PvdA
Hoofdberoep: ondernemer, trainer
Twitter: @Mariannekock
Facebook: Marianne Kock
Instagram: Marianne Kock
LinkedIn: Marianne Kock
Waarom bent u raadslid geworden?
Om een bijdrage te leveren aan de dingen die ik belangrijk vind in Doetinchem: goede zorg en werk (al dan niet betaald) voor iedereen, terugdringen van armoede en de gezondheidsverschillen, en investeren in een levendige stad.
De gemeenteraad is het hoogste politieke orgaan. Beleeft u dat ook zo?
Nee, niet altijd. De gemeenteraad kan zijn sturende rol beter invullen en meer invloed uitoefenen. Vandaar dat ik ook gestart ben met een training om raadsleden hierbij te ondersteunen.
Kunt u een voorbeeld geven van een succes van uw gemeenteraad waar u trots op bent?
In algemene zin denk ik dat we ons steeds meer bewust worden van onze eigen rol en meer regie pakken als het gaat om hoe we tot besluitvorming komen. Dan heb ik het over het zelf bepalen en invullen van het besluitvormingsproces, in plaats van dit over te laten aan college en ambtenaren. Het gaat me allemaal te langzaam vaak, maar er is vooruitgang.
Concrete projecten waar ik trots op ben zijn bijvoorbeeld de realisatie van het jongerencentrum en het ouderenontmoetingspunt, het succesvolle noaberfonds waar we lokale initiatieven ondersteunen met een opstartsubsidie. En ook de motiemarkt die we als raad zelf hebben georganiseerd en waar we ideeën uit de samenleving hebben vertaald in moties die we tenslotte unaniem hebben gesteund.
Tot slot denk ik dat we onze controlerende taak binnen het sociaal domein goed invullen door jaarlijks in gesprek te gaan met mensen die met zorg en werk te maken hebben. Zonder de aanwezigheid van wethouders, ambtenaren en professionals, krijgen we veel informatie over hoe de ervaring is van de mensen zelf.
Gemeenteraden reserveren minder dan 1 procent van het gemeentelijk budget voor opleiding, onderzoek (Rekenkamer, accountant) en ondersteuning (griffie) door en voor de raad. Is er door uw raad voor opleiding, onderzoek en ondersteuning voldoende gereserveerd?
Op het moment dat er een vraag of behoefte is, zijn de mogelijkheden er tot nu toe wel. Dat is meestal eenmalig. Het is geen vanzelfsprekendheid dat we als raad blijven ontwikkelen en dat zou het wel moeten zijn. Geld voor onafhankelijk onderzoek is er beperkt en dat is tot nu toe door het college bekostigd. Het zou goed zijn dat we hierover zelf ook kunnen beschikken, indien nodig. Al zijn gesprekken die we zelf voeren vaak minstens zo leerzaam als een rapport van een duur onderzoeksbureau.
Waar ziet u eventuele mogelijkheden tot verbetering van de ondersteuning van raadsleden door de griffie(r)?
Wij zijn in Doetinchem gezegend met een uitstekende griffie die ons gevraagd en ongevraagd van advies dient. In algemene zin denk ik dat het erg belangrijk is om als raad mondige griffiers te kiezen. De ‘luis in de pels’ rol moet de griffier af en toe namens de raad vervullen en het vergt een stevige griffie om af en toe op te staan tegen college en ambtenaren.
Wat is volgens u nodig om de gemeenteraad krachtiger en relevanter te maken?
Ik kan hier verschillende dingen noemen, maar volgens mij begint het allemaal bij lef. Durven vragen, door te vragen. Je niet laten meeslepen in alle (vaak legitieme) argumenten van colleges waarom iets moeilijk is of niet zou werken. Ook ga je er gewoon over, als je dat zelf vindt, zelfs als het niet je directe verantwoordelijkheid is. Als raad bepaal je zelf (in meerderheid natuurlijk) wat je wel of niet wilt regelen. En waar je het over wilt hebben. Iets wat je gedelegeerd hebt aan het college kan je terugpakken en je kan er altijd iets van vinden of sturen.
Daarnaast denk ik dat de coalitie/oppositie dynamiek ons vaak verlamd. Dit kun je gedeeltelijk ondervangen door meer als team te gaan ondernemen. Begin eens met samen wat vaker iets leuks te doen, zodat je elkaar buiten de raadzaal leert kennen. Nu wat lastig door corona natuurlijk, maar dat wordt weer anders.
Steeds meer beslissingen vinden plaats in regionale samenwerkingsverbanden. Hoe zou u de controle en invloed van de raad op regionale samenwerkingsverbanden willen verbeteren?
Hier begint het met duidelijk inzicht waar alle sturingsmomenten bij gemeenschappelijke regelingen zitten. Dat is niet alleen bij de begroting en de jaarrekening, dan zijn we vaak (te) laat. Je kunt ook richting geven voor opstellen van de begroting, zeker als er iets speelt. Of er kunnen samenwerkingsafspraken worden gemaakt voor een gemeenschappelijke regeling. Dit zijn zo maar even twee voorbeelden, er zijn er meer.
Het is ook erg belangrijk dat we meer regionaal optrekken. Zienswijzen die gesteund worden door alle raden uit de regio hebben veel meer impact. Tot slot vergeten we vaak dat we in de verordeningen voor een belangrijk deel sturen hoe de gemeenschappelijke regeling (binnen het sociaal domein) werkt. Kijk bij het vaststellen van de verordening kritisch naar de zaken die je daarin vastlegt (en soms dichttimmert) voor de gemeenschappelijke regelingen. Als je bijvoorbeeld wilt dat je welzijnsorganisatie maatwerk levert, moet de verordening die ruimte ook wel bieden en niet vol staan met beperkingen en regels.
Elke gemeente geeft op haar eigen manier invulling aan burgerparticipatie. Kunt u het beste voorbeeld uit uw gemeente geven?
De motiemarkt heb ik hierboven al genoemd. Dit was een toegankelijke en snelle manier om ideeën uit de samenleving te realiseren. Ook is er een uitgebreid participatietraject bij de ontwikkeling van onze binnenstad geweest waarbij werkgroepen veel ruimte kregen om hun plannen te realiseren.
Ook als ik het er niet mee eens ben, moet de politieke arena voor alle geluiden veilig zijn. Anders zaag je aan de stoelpoten van de lokale democratie.
Welk kenmerk van de huidige lokale democratie vindt u belangrijker? Participatie van inwoners of representatie door vertegenwoordigers?
Dat is wat mij betreft geen keuze, het is allebei belangrijk. Een belangrijke voorwaarde voor participatie is dat inwoners het moeten kunnen overzien, dat ze weten wat de kaders en doelen zijn en dat ze niet teveel belast worden met allerlei bureaucratie. Als volksvertegenwoordiger moet je bij burgerparticipatie goed benoemen waar het project aan moet bijdragen en wat het effect zou moeten zijn. Dat geeft je ook de ruimte om te sturen.
Ik vind niet dat alle onderwerpen geschikt zijn voor participatie, ik ben door de inwoners gekozen om me te verdiepen in bepaalde zaken en het overzicht te houden. Dit geldt voor begrotingen en koersdocumenten bijvoorbeeld.
De keuze voor een directe verkiezing van de burgemeester door de raad of de inwoners is een stap dichterbij gekomen. Als de burgemeester direct gekozen zou worden, wat verandert dit dan volgens u aan de verhouding tussen de raad en de burgemeester?
Vooropgesteld: ik ben er een voorstander van. Ik vind de huidige procedure niet optimaal. Wat dat precies gaat doen in de verhouding met de raad is koffiedik kijken, maar ik voorzie geen grote problemen.
Wat is volgens u de waarde van diversiteit en inclusiviteit voor de raad en het raadswerk?
De raad zou zoveel mogelijk een afspiegeling moeten zijn van de samenleving. Dat levert in mijn optiek de beste besluitvorming op. Dit gaat helaas niet vanzelf hebben we gezien, dus daar mogen we best wat meer druk op uitoefenen. De partijen zelf bij samenstelling van de lijst, maar misschien kun je als gemeente(raad) hierover ook uitspraken doen.
Stelling: Agressie, intimidatie of geweld tegen één raadslid is een aanval op de gemeenteraad. Bent u het hiermee eens?
Ja, daar ben ik het mee eens. Het is een kwetsbare rol doordat je je in je eigen woonplaats continu uitspreekt en daarmee ook weerstand ondervindt. Het is belangrijk dat we voor elkaar opkomen als dit voor agressie zorgt. Ook als ik het er niet mee eens ben, moet de politieke arena voor alle geluiden veilig zijn. Anders zaag je aan de stoelpoten van de lokale democratie.
Digitalisering speelt een steeds groter wordende rol in de samenleving. Welke kansen biedt digitalisering volgens u voor de lokale democratie?
Zeker participatie kan veel toegankelijker worden door digitalisering, daar zijn mooie voorbeelden van. Ook zien we door de live streaming dat inwoners veel makkelijker even kunnen volgen wat er wordt besproken. Of terugkijken. Het biedt kansen om de afstand tussen overheid en inwoners te verkleinen. Door corona hebben we gezien dat niet alles in de raadzaal hoeft.
De spoedwet die digitale besluitvorming tijdelijk mogelijk maakt is recentelijk aangenomen. Wat zijn uw ervaringen met digitaal vergaderen en besluiten?
Sommige vormen zijn uitermate geschikt voor digitaal vergaderen (informatieve bijeenkomsten met name). Het scheelt tijd en is efficiënt. Voor debatteren en besluiten nemen vind ik het minder geschikt.
Wat is uw belangrijkste advies voor nieuwe raadsleden?
Ga er met een frisse blik in en laat je niet ontmoedigen door collega’s of wethouders. Of begraven onder stukken en vergaderavonden. Er kan en mag veel, en je zit daar ook om met een kritische blik naar de status-quo te kijken. Het is de leukste bijbaan die er is, als je er je eigen invulling aangeeft.
Foto: Jiri Büller
