Vaak is informatievoorziening erg laat en de stukken zijn enorm uitgebreid. Veel raadsleden voelen zich hierdoor buiten spel gezet.
Marjolein Sinke-Oele, Reimerswaal
Marjolein Sinke-Oele
Gemeente Reimerswaal
Partij: Partij van de Arbeid
Hoofdberoep: Freelance docent Bewegen (via zorginstelling)
Twitter: @Marjolein_SO
Facebook: https://www.Facebook.com/marjolein.sinke
Waarom bent u raadslid geworden?
Elke zondag rond het middaguur moesten wij, kinderen, stil zijn. G.B.J. Hilterman besprak de toestand in de wereld. Met de paplepel ingegeven is wat veel gezegd, maar niet gaan stemmen als je de stemgerechtigde leeftijd had bereikt dat was ondenkbaar binnen ons gezin.
Alweer een flink aantal jaren geleden schreef ik het college en de raadsleden van onze gemeente aan. De sport accommodatie waarin wij sportlessen verzorgden verkeerde in trieste staat van verval. Vrijwel alle fracties hebben dit serieus genomen en kwamen ook kijken. Met één raadslid van de PvdA-fractie bleef ik contact houden.
Daardoor ging ik fractievergaderingen bezoeken, werd fractieondersteuner, bezocht af en toe ook raadsvergaderingen, ging mee canvassen en om mijn visie te verbreden en te vormen sloot ik mij aan bij de Masterclass Leergang lokale politiek van de PvdA. Hier heb ik een hecht netwerk opgebouwd met partijgenoten en dat blijkt achteraf heel waardevol te zijn.
Dan komt er al snel een dag dat je gevraagd wordt of jouw naam op “de lijst” mag. “Wat als je met voorkeurstemmen wordt gekozen?” Vroeg de journalist van de provinciale krant mij. Dit scenario had ik zelf nog niet eens bedacht, maar mijn motto is altijd, wie A zegt moet ook B....c...d..zeggen.
En zo is het ook gegaan. Ik werd gekozen en moest zeker een week wennen aan het idee. Voorkeurstemmen, politiek! Dat betekende ook aanschuiven aan die indrukwekkende raadstafel. Als raadslid kun je iets betekenen voor de samenleving en dat is wat ik graag wil, mijn steentje bijdragen.
De gemeenteraad is het hoogste politieke orgaan. Beleeft u dat ook zo?
Nee, dat ervaar ik niet altijd zo. Hoewel er vaak op wordt gewezen dat de raad het voor het zeggen heeft, is de praktijk soms anders. De raad wordt geacht om beleidskaders vast te stellen waarbinnen het college moet functioneren. Daarnaast heeft de raad de controlerende en de taak om inwoners te vertgenwoordigen.
Dat is niet altijd eenvoudig. Hoewel er veel verschillende instrumenten zijn waarvan elk raadslid gebruik kan maken, is het in de kleinere fracties de tijd waaraan het ontbreekt. Vaak krijg ik op heel relevante vragen, aan mij gesteld vanuit de inwoners, een antwoord waarmee je geen kant op kunt. Dat vind ik jammer want dit geluid hoor ik ook vanuit de samenleving.
De ambtenaren maken de dienst uit, dus wat hebben wij inwoners nog te willen? Uiteraard is niet elke ambtenaar hetzelfde, ik wil niemand tekort doen. Prettige samenwerking is er gelukkig ook.
Een succes van uw gemeenteraad waar u trots op bent?
Met stip op de eerste plaats staat voor mij het behalen van een meerderheid om op 11 oktober te laten zien dat ook in Reimerswaal niemand wordt buitengesloten. Reimerswaal hangt voortaan ook de regenboogvlag uit op 11 oktober, coming-outday. De verschillende kleuren van de regenboog staan voor gelijke behandeling en dus acceptatie van mensen ongeacht de verschillen. De stemming hierover was een kippenvel moment, met één stem werd de meerderheid gehaald.
Trots was ik ook toen onze motie “ gezondheid in het sociaal domein” unaniem door de hele raad werd gesteund. Onze gemeente scoort lager dan andere gemeenten op het gebied van leefstijl en bewegen. Hier valt nog veel te doen. Ik ben van mening dat gemeenten een belangrijke schakel zijn op het gebied van preventie. Opschrijven dat we moeten samenwerken en verbinden is iets heel anders dan het daadwerkelijke uitvoeren.
Gemeenteraden reserveren minder dan 1% van het gemeentelijk budget voor opleiding, onderzoek en ondersteuning (griffie) door en voor de raad. Is er door uw raad hiervoor voldoende gereserveerd?
Sinds 2018, toen ik in de raad kwam, hebben we een vierde (interim) griffier. Onze griffie is behoorlijk zwaar belast. Dit heeft ook te maken met het inwerken, kennismaken met de structuur en werkwijze van de gemeente(raad). Er zou misschien wat extra budget voor worden vrijgemaakt. Corona maatregels maken het voor nu ook niet makkelijk. Fracties krijgen budget om te besteden aan een opleiding. Of iedereen hiermee tevreden is kan ik niet inschatten.
Waar ziet u eventuele mogelijkheden tot verbetering van ondersteuning van raadsleden door de griffie?
De raad bestaat uit verschillende persoonlijkheden, de één is mondiger of heeft meer ervaring dan de ander. Zo zal het ene raadslid de griffie(r) anders benaderen dan de ander. Zo heb ik mij wel eens verbaasd over de manier van omgang van een raadslid naar de griffier. Wederzijds respect, maar ook inlevingsvermogen is nodig om een goede sfeer te creëren en dat maakt dat deze machine soepel blijft draaien.
Het ene raadslid zal ook meer ondersteuning nodig hebben dan de ander. Ook hier geldt weer dat corona wat belemmeringen geeft. Een gezamenlijke cursus of uitstapje maakt dat er (lossere) gesprekken kunnen worden gevoerd. De eerste interim griffier was heel verbindend. Stond er een bijeenkomst gepland in een ander gemeente dan konden we aangeven of we mee wilden rijden. Kleine initiatieven die zoveel kunnen betekenen.
Wat is volgens u nodig om een gemeenteraad krachtiger en relevanter te maken?
Inwoners hechten aan saamhorigheid en zekerheid. Een gemeenteraad vertegenwoordigt de inwoners. Ik hecht veel waarde aan transparantie, open en integer zijn. Minder gedoe ook met oppositie en coalitie. Reimerswaal is een gemeente met veel verschillen, vooral op het gebied van religie.
Om samen besluiten te kunnen nemen moet je een eenheid kunnen vormen. Naar elkaar luisteren, geduld hebben, inleven, compromissen sluiten en respect behouden. Er zal af en toe turbulentie zijn maar ondanks dat moet de politiek samen kunnen functioneren. Goede onderlinge samenwerking tussen college van B&W, ambtelijke organisatie en raadsleden maakt dat een gemeente een eenheid kan zijn.
Ooit bestond een gemeenteraad uitsluitend uit vooraanstaande ‘elitaire’ mensen die moeilijk benaderbaar waren voor het “gewone” volk. Bij dienstbaar zijn aan de samenleving hoort ook aanspreekbaar zijn. Vaak zijn raadsstukken geschreven in taal die voor veel mensen moeilijk te begrijpen is. Tijdens raadsvergaderingen wordt vaak eindeloos gediscussieerd. Monoloog boven dialoog, poseer- of opportunistisch gedrag. Zitten inwoners hierop te wachten? Ik denk het niet. Verder zal het de kracht van de raad bevorderen wanneer er meer waardering is voor datgene wat raadsleden doen voor de samenleving.
'Als raadslid kun je iets betekenen voor de samenleving en dat is wat ik graag wil, mijn steentje bijdragen.'
Steeds meer beslissingen vinden plaats in regionale samenwerkingsverbanden. Hoe zou u de controle en invloed van de raad op regionale samenwerkingsverbanden willen verbeteren?
We kunnen niet meer zonder “samen”, alleen redden we het in veel gevallen niet meer. De complexiteit en dynamiek in de samenleving nemen snel toe. De praktijk is af en toe weerbarstig. Zelf heb ik het gevoel geen grip te krijgen op de samenwerkingsverbanden. Het ontbreekt mij ook aan tijd om wegwijs te worden in alle GR. Vaak is informatievoorziening erg laat en de stukken zijn enorm uitgebreid. Veel raadsleden voelen zich hierdoor buiten spel gezet.
Elke gemeente geeft op haar eigen manier invulling aan burgerparticipatie. Kunt u het beste voorbeeld uit uw gemeente geven?
Het beste voorbeeld is een bijeenkomst waarbij inwoners, raadsleden en het college een voorlichting over inwonersparticipatie, burgerbetrokkenheid konden bijwonen. Een interactieve avond.
Bewoners moeten worden betrokken met hun leefomgeving. Binnen onze gemeente moet nog veel vertrouwen gewonnen worden. Vertrouwen in de politiek alsook in de organisatie. Inwoners moeten het gevoel krijgen gehoord te worden. Participatie heeft uiteraard grenzen, er zijn nu eenmaal veel wetten en regels, maar meedenken mag wel verder gaan dan het mogen beslissen over de maat van een stoeptegel of de kleur van de Wipkip in het speeltuintje.
Ambtenaren mogen fysiek de wijk in om te luisteren, voorlichten en ideeën ophalen. Ik zie wel dat hiermee de eerste voorzichtige stappen worden genomen. Verduurzaming is ook een belangrijke sociale opgave. Daarnaast moeten we als raad ambtenaren ook wat ruimte geven en niet te veel op de rem zetten.
Welk kenmerk van de huidige lokale democratie vindt u belangrijker? Participatie van inwoners of representatie door vertegenwoordigers?
Dit vind ik een lastige vraag. Een combinatie hiervan. Als raadslid kan ik van inwoners veel leren, anderzijds zijn er inwoners die niet graag op de voorgrond treden zodat hun mening achterblijft. Hiervoor kun je als vertegenwoordiger iets betekenen.
De keuze voor een directe verkiezing van de burgemeester door de raad of inwoners komt dichterbij. Wat verandert dit aan de verhouding tussen de raad en de burgemeester?
Er zal zoveel niet veranderen. Ik heb het gevoel dat de keuze hier heel democratisch genomen wordt. Wij hebben hier in Reimerswaal altijd een goede burgemeester gehad. Ook de huidige burgemeester is geliefd.
Wat is volgens u de waarde van diversiteit en inclusiviteit voor de raad en het raadswerk?
Elk mens heeft talenten en heeft recht deze te ontplooien. De hele samenleving lijkt ingedeeld in classificaties en daarmee wordt gemeten hoe belangrijk personen zijn in de maatschappij. Er worden heel gemakkelijk waardes gehangen aan opleidingsniveau, afkomst, beperking of cultuur. Ook in een gemeenteraad moet plaats zijn voor iedereen die iets wil en kan betekenen.
In veel raden is de verhouding tussen mannen en vrouwen nog niet in balans. Het is ook niet zo dat ik voor een “dwingend quotum” ben om meer vrouwen naar voren te schuiven. Het gaat om wat je kunt of wilt bijdragen en om wíe je bent, niet om wát je bent.
Agressie, intimidatie of geweld tegen één raadslid is een aanval op de gemeenteraad.
Nee! Laat het duidelijk zijn, agressie, geweld en intimidatie mag nóóit als normaal of nodig worden beschouwd. Het is niet normaal dat je als politicus vogelvrij bent. Maar ook een raadslid kan mensen kwetsen of zelfs beschadigen met uitlatingen. Als een raadslid zich onfatsoenlijk gedraagt en over deze grenzen heen gaat,is dit niet de hele raad aan te rekenen. Wel moet het betreffende raadslid hierop kunnen worden aangesproken.
Digitalisering speelt een steeds grotere rol in de samenleving. Welke kansen biedt dit volgens u voor de lokale democratie?
Debatteren via het beeldscherm is lastiger dan in de raadszaal. Wat mij betreft wordt dit niet het nieuwe normaal. We vervreemden van elkaar, even napraten, stoomaflaten wat zo belangrijk kan zijn, is er niet meer bij. Even een momentje met belangstellenden, elkaar of de pers.
Voor de kleine werkgroepen, informatiebijeenkomsten is het een geweldig instrument. Vaak verloopt het via beeldscherm wat vlotter. Discussies houden niet eindeloos aan zodat de nachtrust niet ingekort wordt. Dat kan voor raadsleden die naast dit werk ook nog een baan hebben waardevol zijn. Dat we niet meer voor elke bijeenkomst met de auto naar een andere gemeente moeten rijden (in het donker of met slecht weer) vind ik prettig en is minder belastend voor het milieu.
Wat is uw belangrijkste advies voor nieuwe raadsleden?
Als jij vindt dat je iets te bieden hebt, dat je van mening bent dat je het verschil kunt maken en daar veel tijd en energie in wilt stoppen. Doen!
Als raadslid moet je samenwerken met mensen waarmee je het soms ontzettend oneens bent. Je moet flexibel zijn van geest en echt willen luisteren. Het raadslidmaatschap is zwaar als je niet gedreven bent.
Verversen van de raad is goed. Er zijn raadsleden die eindeloos blijven zitten, vaak ook omdat het aan nieuwe partij aanwas ontbreekt. Evenals een verenigingsbestuur moet ook een gemeenteraad niet in een voorgekauwd stramien blijven zitten. Ervaren ex-raadsleden zijn bijzonder waardevol als fractieondersteuners, zij zijn vaak hele goede mentoren voor de nieuwkomers in de raad.
Nieuwe raadsleden wens ik vooral een toegankelijke griffie toe. Durf te vragen en investeer tijd in cursussen (VNG, NVvR of ProDemos).