
In Twente hebben we 14 gemeenten. Onze ambitie is om ze dichter bij elkaar te brengen op het gebied van de RES, zodat zij van elkaar leren en met elkaar beslissen over de stappen die nodig zijn in de energietransitie.
Monique van Saane, Almelo
Monique van Saane
Gemeente Almelo
Raadslid sinds: maart 2018
Partij: D66
Hoofdberoep: Coach HR vraagstukken en persoonlijke ontwikkeling
Twitter: @moniquevansaane
Facebook: Monique van Saane-Altena
Instagram: monique_van_saane
LinkedIn: Monique van Saane
Waarom bent u raadslid geworden?
Hiervoor was ik actief in het bestuur van mijn afdeling D66 Twente West (o.a. campagnecoördinator). Door de fractievoorzitter in Almelo werd ik gevraagd mij kandidaat te stellen voor de lijst van D66. Ik dacht zelf te zullen eindigen achter alle geweldige kandidaten voor mij, maar via voorkeursstemmen werd ik rechtstreeks in de raad gekozen. Nogal een verrassing, maar al snel voelde ik me in de raad helemaal thuis.
De gemeenteraad is het hoogste politieke orgaan. Beleeft u dat ook zo?
Het is belangrijk om je te realiseren dat dit zo is. Maar dat besef is er niet bij iedereen. Er hoort ook een verantwoordelijkheid bij. Veel is gedelegeerd aan het college en veel deel je met andere gemeenteraden via de gemeenschappelijke regelingen. Als het college goed functioneert kan het snel inspelen op actuele zaken en problemen. Een college kan initiatief nemen terwijl de raad soms op afstand staat. Vaak genoeg levert dat een achtergesteld gevoel op bij raadsleden. Zeker als je achteraf wordt geïnformeerd en ervaart dat je vooraf niet voldoende bent geïnformeerd. Naarmate je het raadsinstrumentarium beter doorziet, kun je een meer proactieve houding aannemen.
Kunt u een voorbeeld geven van een succes van uw gemeenteraad waar u trots op bent?
Wij hebben jaarlijks een motiemarkt, waarbij allerlei initiatieven van inwoners naar voren komen. Bijvoorbeeld het onder de grond brengen van hoogspanningskabels was niet aangepakt in Almelo zonder het via deze motiemarkt onder de aandacht brengen bij de raad.
Gemeenteraden reserveren minder dan 1 procent van het gemeentelijk budget voor opleiding, onderzoek (Rekenkamer, accountant) en ondersteuning (griffie) door en voor de raad. Is er door uw raad voor opleiding, onderzoek en ondersteuning voldoende gereserveerd?
Ik ben tevreden met de griffie, rekenkamer, accountant en het aanbod van trainingen voor onze raad. Het zou beter kunnen als er meer capaciteit bij komt voor onafhankelijke adviseurs. Als ik het vergelijk met andere raden krijgen wij goede informatie digitaal zonder een overladen mailbox (iBabs). Iedere vrijdag krijgen wij een Raadkompas, waarin een actualisering van informatie en relevante uitnodigingen zijn opgenomen.
Wat is volgens u nodig om de gemeenteraad krachtiger en relevanter te maken?
Een gemeenteraad is zo krachtig en relevant als haar leden.
Steeds meer beslissingen vinden plaats in regionale samenwerkingsverbanden. Hoe zou u de controle en invloed van de raad op regionale samenwerkingsverbanden willen verbeteren?
Regio Twente werkt vóór en samen mét de veertien Twentse gemeenten en maatschappelijke partners. Verbinden en slim organiseren is belangrijk. De Regio werkt samen met ondernemers, onderzoekers, maatschappelijke organisaties en onderwijs. Door de nuchtere Twentse aanpak en vakmanschap leveren de samenwerkende partners een bijdrage aan het duurzaam versterken van Twente.
Regio Twente is actief op diverse terreinen: gezondheid (GGD Twente), zorg en jeugdhulp (OZJT), Veilig Thuis Twente (VTT), recreatieparken, routes en fietspaden (Recreatieve Voorzieningen), sociaaleconomische structuurversterking en Twentse belangenbehartiging. Relatiebeheer en lobby zijn belangrijk voor gezamenlijke ambities en opgaven. Om de Twentse belangen te behartigen, onderhoudt de Regio nauwe relaties met de Rijksoverheid, provincie Overijssel, de EUREGIO, de interprovinciale vertegenwoordiging in Düsseldorf en met de Europese Unie. Regio Twente levert een belangrijke bijdrage aan de positionering van Twente als vooraanstaande technologische topregio (landelijk en in Europa). De Regio faciliteert en versterkt de samenwerking in de regio, niet alleen tussen de veertien gemeenten, maar ook tussen en met andere maatschappelijke sectoren en samenwerkingspartners van de gemeenten. De Regiodeals en wijze waarop daarin wordt samengewerkt zijn daarbij richtinggevend.
Elke gemeente geeft op haar eigen manier invulling aan burgerparticipatie. Kunt u het beste voorbeeld uit uw gemeente geven?
Wij hebben (beeldvormende) politieke beraden waarbij inwoners kunnen meepraten en waarvan actief gebruik wordt gemaakt. (meerdere politieke beraden per maand)
'Een gemeenteraad is zo krachtig en relevant als haar leden.'
Welk kenmerk van de huidige lokale democratie vindt u belangrijker? Participatie van inwoners of representatie door vertegenwoordigers?
Beiden staan bij mij hoog op mijn lijstje. Zelf ben ik de laatste maanden nogal betrokken geraakt bij het proces van de RES. Collega raadslid Janice Meerenburgh uit Losser en ik zijn de Initiatiefgroep RES Twente gestart. Onderdeel van de Twenteraad, die 348 Twentse raadsleden vertegenwoordigd. In Twente hebben we 14 gemeenten. Onze ambitie is om ze dichter bij elkaar te brengen op het gebied van de Regionale Energie Strategie (RES), zodat zij van elkaar leren en met elkaar beslissen over de stappen die nodig zijn in de energietransitie. Het is een taai vraagstuk. Maar om daarover mee te kunnen praten en beslissen, moet je het complete verhaal van de RES wel kennen. Daarbij helpen wij, zodat volksvertegenwoordigers zich beter toegerust voelen om het complexe vraagstuk te kunnen doorgronden.
De initiatiefgroep is een nieuwe Twentebrede gelegenheidsalliantie van volksvertegenwoordigers uit alle betrokken overheden, van gemeente tot provincie en waterschap en faciliteert het democratische proces. Het samenwerkingsprogramma Democratie in Actie ondersteunt het innovatietraject onder meer in de vorm van een ambtelijk projectsecretaris. De komende periode gaan we alle Twentse raadsleden via hun linking pin in de initiatiefgroep extra goed informeren en proberen we met ons aanbod optimaal aan te sluiten bij de behoefte die de volksvertegenwoordigers hebben.
Alles met de bedoeling om straks goede besluiten te kunnen nemen. We willen volksvertegenwoordigers op de eerste plaats informeren en verbinden. Bijvoorbeeld met webinars, bijeenkomsten, een digitaal platform, brochures en app-groepen. Deze middelen zullen we vervolgens met de initiatiefgroep monitoren om te kijken of ze voldoen aan de behoefte.
Daarnaast zullen we de stuurgroep van de programmaorganisatie RES gevraagd en ongevraagd adviseren over het optimaliseren van de betrokkenheid van volksvertegenwoordigers. Dat alles zonder politiek te worden. We willen de ambtelijke en volksvertegenwoordigende werkelijkheid veel dichter bij elkaar brengen. Wanneer de RES 1.0 een feit is, willen we nog kijken naar wat er daarna gaat gebeuren met lokale initiatieven. (o.a. burgerparticipatie) Wij schuiven dit onder de noemer: nazorg.
De keuze voor een directe verkiezing van de burgemeester door de raad of de inwoners is een stap dichterbij gekomen. Als de burgemeester direct gekozen zou worden, wat verandert dit dan volgens u aan de verhouding tussen de raad en de burgemeester?
Uitholling van de democratie. Het is ook van belang of de burgemeester dan voorzitter kan zijn van de raad. Burgemeester moet immers boven de partijen staan. Wat mij betreft functioneert het huidige systeem prima.
Wat is volgens u de waarde van diversiteit en inclusiviteit voor de raad en het raadswerk?
Daar kan ik kort op antwoorden. Diversiteit en inclusiviteit zorgt in een raad voor een betere afspiegeling van de samenleving en dus tot breder gedragen besluitvorming.
Stelling: Agressie, intimidatie of geweld tegen één raadslid is een aanval op de gemeenteraad. Bent u het hiermee eens?
Ik wil dit zelfs breder trekken. Ik vind het een aanval op de democratie. Politici en/of bestuurders moeten in alle vrijheid hun democratisch werk kunnen doen. In ons land is het goed geregeld. Via verkiezingen of het gesprek met jouw volksvertegenwoordiger kun je alles bespreekbaar maken en overal aandacht voor vragen. Ons democratische systeem is zorgvuldig ontwikkeld. Laten we daar goed gebruik van maken en laten we daar respect voor hebben. Het is tenslotte ook nog eens zo dat bijvoorbeeld raadsleden vaak veel “bloed, zweet en tranen” stoppen in hun eervolle functie. Agressie, intimidatie of geweld moeten we altijd blijven veroordelen en bestrijden.
Digitalisering speelt een steeds groter wordende rol in de samenleving. Welke kansen biedt digitalisering volgens u voor de lokale democratie?
In Nederland leven we nu alweer een maand of negen met Covid-19. Digitalisering heeft ons veel alternatieven gegeven om met elkaar te werken, in verbinding te blijven en de besluitvorming doorgang te laten vinden. We waren al grotendeels digitaal. Er zijn hybride vergaderingen bij gekomen.
De spoedwet die digitale besluitvorming tijdelijk mogelijk maakt is recentelijk aangenomen. Wat zijn uw ervaringen met digitaal vergaderen en besluiten?
In onze raad in Almelo zitten we nog veel fysiek bij elkaar. Raadsvergaderingen, begrotingsbehandeling van afgelopen november, maar ook politieke beraden worden fysiek georganiseerd met inachtneming van alle maatregelen. We zitten dan in de raadzaal, die redelijk nieuw en groot is. Als je hem voorstelt als een grote cirkel met jaarringen als van een boom, dan zijn de binnenste ringen normaal gesproken bezet door raadsleden en het college. De buitenste ringen bieden in een normale situatie plek aan publiek, pers en andere belangstellenden.
Nu zijn alle raadsleden, B&W, griffie en de nodige ambtenaren en de pers verdeeld over de hele raadzaal. We gaan langzaam richting een ideale situatie als ook de buitenste ringen binnenkort van microfoons worden voorzien. Woordvoerders zitten nu in de binnenste ringen, dus wordt er per onderwerp nog vaak van plaats gewisseld. Stemmen doen we, al zijn we fysiek aanwezig, via ons vergadersysteem iBabs. Daarnaast vergaderen we ook online zoals bijvoorbeeld onze Commissie Planning & Control, bijeenkomsten van het presidium van de Twenteraad en meer.
Wat is uw belangrijkste advies voor nieuwe raadsleden?
Neem even de tijd om te wennen aan dit nieuwe werk. Kijk om je heen en laat je goed informeren door jouw griffier, raadsadviseurs, mederaadsleden, online leeromgeving, partijgenoten en literatuur. En vooral: Focus! Je kunt immers niet alles (tegelijk). In fracties met meerdere zetels is vaak meer ervaring aanwezig en kunnen onderwerpen verdeeld worden, anders dan in kleinere fracties.