De kracht van de gemeenteraad kan toenemen als het raadsleden zelf makkelijker wordt gemaakt om er voldoende tijd in te stoppen.
Peter van Corler, Utrecht
Peter van Corler
Gemeente Utrecht
Raadslid sinds: 2006
Partij: GroenLinks
Hoofdberoep: Beleidsmedewerker Onderwijs & Jeugd bij de VNG
LinkedIn: https://www.linkedin.com/in/petervancorler/
Waarom bent u raadslid geworden?
Ik zet me graag in voor mijn omgeving waarbij ik vanuit mijn idealen probeer de stad eerlijker en duurzamer te maken. Via een collega die raadslid was, ben ik daarom bij GroenLinks actief geworden. Vervolgens ben ik voor de Utrechtse gemeenteraadsfractie gaan werken. Het was een logische stap om daarna zelf als raadslid aan de slag te gaan.
De gemeenteraad is het hoogste politieke orgaan. Beleeft u dat ook zo?
Over het algemeen wel. De raad moet er zelf wel alert op blijven, zeker met het toenemen van de taken en meer kleine fracties. Hierdoor is er vaak te weinig tijd om alle dossiers goed in beeld te hebben en op het juiste moment de rol van hoogste politieke orgaan ook te pakken.
Kunt u een voorbeeld geven van een succes van uw gemeenteraad waar u trots op bent?
We werken in de Utrechtse raad bewust aan de sfeer en onderlinge relaties. Hierdoor kunnen we elkaar in het debat stevig aanpakken, zonder dat het de onderlinge samenwerking aantast. Daardoor is het makkelijker om als raad gezamenlijk zaken op te pakken, zoals raadstoetsen op onderdelen van de begroting en de vernieuwing van de manier waarop we als raad gezamenlijk het gesprek met de stad aangaan.
Gemeenteraden reserveren minder dan 1 procent van het gemeentelijk budget voor opleiding, onderzoek (Rekenkamer, accountant) en ondersteuning (griffie) door en voor de raad. Is er door uw raad voor opleiding, onderzoek en ondersteuning voldoende gereserveerd?
Er is in Utrecht voldoende ondersteuning beschikbaar, zeker als ik dat vergelijk met veel andere gemeenteraden. Het budget voor de rekenkamer en de fractie-ondersteuning is nog niet zo lang terug opgehoogd. Het bestaande budget was wat mij betreft al voldoende voor een goede ondersteuning van de raad.
Waar ziet u eventuele mogelijkheden tot verbetering van de ondersteuning van raadsleden door de griffie(r)?
De behoefte aan ondersteuning kan per raadslid sterk verschillen. Er zijn raadsleden die graag op de inhoud ondersteuning vanuit de griffie krijgen, waar ik vind dat de griffie zich vooral moet richten op een goed besluitvormingsproces en zorgen dat alles praktisch goed geregeld is. In Utrecht is het gelukkig makkelijk om als raadslid direct contact te hebben met de ambtenaren die verantwoordelijk zijn voor de inhoud. Dit wil ik graag zo houden en geen tussenstap van de griffie daarbij krijgen.
Wat is volgens u nodig om de gemeenteraad krachtiger en relevanter te maken?
Ik heb jarenlang als huisvader geen betaald werk gedaan naast het raadswerk. Hierdoor had ik het grote voordeel dat ik bovengemiddeld veel tijd in het raadswerk heb kunnen steken; meer tijd om mensen te spreken en me te verdiepen in de materie. Nu ik een baan met het raadswerk combineer, is het moeilijker dit te doen. Iets wat niet alleen met ondersteuning op te vangen is. De kracht van de gemeenteraad kan toenemen als het raadsleden zelf makkelijker wordt gemaakt om er voldoende tijd in te stoppen.
Daarnaast denk ik dat de raad goed op moet letten op de inzet van de instrumenten die beschikbaar zijn. Zo maakt het te vaak moties indienen het instrument bot. In Utrecht werden vorig jaar bijna vijfhonderd moties ingediend, dan verdwijnt de kracht van het instrument.
'Een voorbeeld dat mij aanspreekt, is de manier waarop bewoners van de wijk Lunetten zelf het voortouw hebben genomen in het opstellen van de omgevingsvisie Lunetten, samen met de gemeente.'
Steeds meer beslissingen vinden plaats in regionale samenwerkingsverbanden. Hoe zou u de controle en invloed van de raad op regionale samenwerkingsverbanden willen verbeteren?
Tot een paar jaar terug hadden we in onze regio een Bestuur Regio Utrecht, met daarin delegaties namens de deelnemende gemeenten. Dit was geen ideale situatie waarin de verschillende politieke kleuren verbleekten. Dit hebben we vervangen door een lichtvoetige samenwerking in de U10. Na zo’n vijf jaar is het nog steeds een zoektocht naar aan een goede combinatie van regionale afstemming en democratische besluitvorming in alle deelnemende gemeenteraden. Sterkere betrokkenheid van de raden vanaf het allereerste begin van een besluitvormingsproces kan hierbij helpen.
Elke gemeente geeft op haar eigen manier invulling aan burgerparticipatie. Kunt u het beste voorbeeld uit uw gemeente geven?
In Utrecht krijgt participatie op veel verschillende manieren vorm, waarvan ik verschillende voorbeelden kan noemen. Een mooi voorbeeld vind ik de manier waarop jongeren en ouders zijn betrokken bij de uitvraag voor de specialistische jeugdhulp. In de procedure hebben zij actief deelgenomen aan de gesprekken met mogelijke aanbieders. Zo hebben ze als gebruikers en ervaringsdeskundigen direct invloed uitgeoefend op deze tender.
Een ander voorbeeld dat mij aanspreekt, is de manier waarop bewoners van de wijk Lunetten zelf het voortouw hebben genomen in het opstellen van de omgevingsvisie Lunetten, samen met de gemeente. Ze hebben onder andere een burgertop georganiseerd waarvoor via loting wijkbewoners zijn uitgenodigd.
Welk kenmerk van de huidige lokale democratie vindt u belangrijker? Participatie van inwoners of representatie door vertegenwoordigers?
Deze twee horen bij elkaar. Om goede besluiten te kunnen nemen, is participatie van bewoners noodzakelijk. En als raadslid maak ik onder andere op basis van die input een keuze. Het kan in een bredere afweging van verschillende belangen een andere keuze zijn dan die uit de participatie gekomen is. Ik vind het mijn taak als raadslid om verschillende belangen goed tegen elkaar te wegen en niet alleen te volgen wat er uit de participatie naar voren komt. Dus uiteindelijk is het laatste woord aan de gemeenteraad.
De keuze voor een directe verkiezing van de burgemeester door de raad of de inwoners is een stap dichterbij gekomen. Als de burgemeester direct gekozen zou worden, wat verandert dit dan volgens u aan de verhouding tussen de raad en de burgemeester?
Als zowel de raad als de burgemeester door inwoners gekozen zijn, moet duidelijk zijn wie uiteindelijk de baas is, als deze twee het niet met elkaar eens zijn. Als er een gekozen burgemeester moet komen, dan wat mij betreft door de raad, zodat hier geen onduidelijkheid over is.
Wat is volgens u de waarde van diversiteit en inclusiviteit voor de raad en het raadswerk?
Diversiteit aan achtergronden geeft overal een verrijking aan ideeën, opvattingen en manieren van werken, dus ook voor de raad. Daarnaast moet je in de raad kunnen zien hoe de stad is samengesteld. Dat is helaas echt nog te weinig het geval en moeten we nog veel doen, zodat iedereen mee kan doen in de politiek. Dat zit bijvoorbeeld in hoe we met elkaar praten. Zo is bijvoorbeeld niet iedereen opgegroeid met spreekwoorden als 'boter op het hoofd hebben' of 'het kind met het badwater weggooien'. Maar ook in de lengte van de raadsvergaderingen. Zo sprak ik laatst iemand die graag de raad in zou willen, maar door een beperking geen energie heeft om tot na middernacht te vergaderen. Er is nog veel te doen voor we een echte diverse en inclusieve raad hebben.
Stelling: Agressie, intimidatie of geweld tegen één raadslid is een aanval op de gemeenteraad. Bent u het hiermee eens?
Zeker! Hoe erg je ook van mening kan verschillen, agressie, intimidatie en geweld horen nergens thuis. Als raadslid moet je zonder angst hiervoor je werk kunnen doen. Het helpt als je kan rekenen op de rest van de raad, als je hiermee te maken krijgt.
Digitalisering speelt een steeds groter wordende rol in de samenleving. Welke kansen biedt digitalisering volgens u voor de lokale democratie?
We organiseren als Utrechtse raad regelmatig raadsinformatiebijeenkomsten. Die zijn in deze tijd voor het grootste deel digitaal. En met de mensen die digitaal vaardig zijn, gaat dat goed. Ik merk dat veel mensen inmiddels gewend zijn aan het online communiceren. En deze digitalisering zet ongetwijfeld verder door. Ik vind dat we vooral aandacht moeten besteden aan die inwoners die geen toegang hebben tot een computer of er niet mee om kunnen gaan.
De spoedwet die digitale besluitvorming tijdelijk mogelijk maakt is recentelijk aangenomen. Wat zijn uw ervaringen met digitaal vergaderen en besluiten?
In Utrecht nemen we de besluiten in een fysieke bijeenkomst. Veel vergaderingen gaan wel digitaal en we worden daar met elkaar steeds beter in. Het blijft natuurlijk wel behelpen, al was het maar dat het plaatsen van een interruptie digitaal lastiger is.
Wat is uw belangrijkste advies voor nieuwe raadsleden?
Als raadslid wordt je vaak wel benaderd als er ergens problemen zijn, maar niet om te laten weten dat alles goed gaat. Ga daarom zelf vooral ook op bezoek bij organisaties, bewoners, bedrijven en initiatieven waarvan niets op de actuele politieke agenda staat. In mijn ervaring ben je altijd welkom en het helpt je om plezier in het raadswerk te houden.
