De raad zou meer op hoofdlijnen moeten sturen en minder de neiging hebben om zich met uitvoeringszaken bezig te houden. Het lastige voor raadsleden is vaak om de hoofdlijnen vast te houden en het college op die wijze sturing te geven.
Robert Kreukniet, Zwijndrecht
Robert Kreukniet
Gemeente Zwijndrecht
Raadslid sinds: 2006-2014, 2018-heden
Partij: VVD
Hoofdberoep: Bedrijfsadviseur en mediator
LinkedIn: linkedin.com/in/rkreukniet
Waarom bent u raadslid geworden?
Na de verhuizing naar Zwijndrecht wilde ik graag maatschappelijk betrokken worden bij mijn nieuwe woonplaats. Vanuit mijn liberale achtergrond ben ik toen in contact getreden met de lokale VVD. Van het een kwam het ander, en twee jaar later stond ik op een verkiesbare plek op de kandidatenlijst voor de gemeenteraadsverkiezingen.
De gemeenteraad is het hoogste politieke orgaan. Beleeft u dat ook zo?
Daar denk ik wat genuanceerder over. Democratisch gezien is dat zeker zo, maar de beleidsvrijheid die de gemeenteraad heeft is op vele terreinen beperkt te noemen. Hierdoor is de gemeente op sommige vlakken meer een uitvoeringsorgaan van de rijksoverheid. Daarnaast is er soms een behoorlijke informatieachterstand van de gemeenteraad ten opzichte van het college. Als ervaringsdeskundige (ik mocht vier jaar lang wethouder zijn in onze mooie gemeente) heb ik het verschil in informatiepositie mogen ervaren.
Kunt u een voorbeeld geven van een succes van uw gemeenteraad waar u trots op bent?
Waar onze raad trots op mag zijn is het feit dat we nu voor de derde periode op rij werken met een raadsprogramma. De gemeente Zwijndrecht was een van de eerste gemeenten die op deze manier is gaan werken. Het klassieke coalitie versus oppositie werken is daarbij (steeds meer) losgelaten. Dit leidt tot politiek op inhoud en minder op posities. Een raadsvoorstel kan in de raad van Zwijndrecht aangenomen worden zonder steun van (alle) partijen die in het college zitting hebben.
Gemeenteraden reserveren minder dan 1 procent van het gemeentelijk budget voor opleiding, onderzoek (Rekenkamer, accountant) en ondersteuning (griffie) door en voor de raad. Is er door uw raad voor opleiding, onderzoek en ondersteuning voldoende gereserveerd?
Jazeker, al wordt daar nog onvoldoende gebruik van gemaakt ten aanzien van de opleidings- c.q. scholingsmogelijkheden.
Waar ziet u eventuele mogelijkheden tot verbetering van de ondersteuning van raadsleden door de griffie(r)?
De mogelijkheden tot verbetering zitten voor wat de raad van Zwijndrecht betreft in de kwaliteit van debatteren en spreekvaardigheden.
Wat is volgens u nodig om de gemeenteraad krachtiger en relevanter te maken?
De raad zou meer op hoofdlijnen moeten sturen en minder de neiging hebben om zich met uitvoeringszaken bezig te houden. Het lastige voor raadsleden is vaak om de hoofdlijnen vast te houden en het college op die wijze sturing te geven. (Te) vaak gaat het over de details in de uitvoering, wat nu juist een taak van het college is.
Steeds meer beslissingen vinden plaats in regionale samenwerkingsverbanden. Hoe zou u de controle en invloed van de raad op regionale samenwerkingsverbanden willen verbeteren?
Dat is in onze regio een constant terugkerende discussie. Waarbij de ideale vorm wat mij betreft niet bestaat. Het belangrijkste advies zou zijn: hou het simpel en doe zo veel mogelijk lokaal wat lokaal kan en regionaal wat regionaal moet.
Elke gemeente geeft op haar eigen manier invulling aan burgerparticipatie. Kunt u het beste voorbeeld uit uw gemeente geven?
Er zijn vele mooie voorbeelden te noemen. Te veel om op te noemen. We werken met een participatieladder waarbij het soort project bepaald wordt op welke wijze er participatie wordt georganiseerd. Een mooi specifiek traject is Pak AAN waarbij de gemeente burgerinitiatieven ondersteunt.
Over regionale samenwerking: 'hou het simpel en doe zo veel mogelijk lokaal wat lokaal kan en regionaal wat regionaal moet.'
Welk kenmerk van de huidige lokale democratie vindt u belangrijker? Participatie van inwoners of representatie door vertegenwoordigers?
Naast het feit dat het een het ander absoluut niet uitsluit, neig ik bij een dergelijke keuze toch dan meer naar representatie. De reden hiervoor is dat lang niet alle inwoners in staat zijn om op voldoende manier via participatie deel te nemen. We stimuleren dat als gemeente continu en hebben veel aandacht voor de zwakkeren in de samenleving, maar nog steeds is mijn ervaring dat meestal de meest mondigen onder ons in staat zijn meer en dieper te participeren dan de zwakkere. Als volksvertegenwoordiger sta je er echter voor alle inwoners en neem je als het ware een deel van het participeren van de zwakkere over.
De keuze voor een directe verkiezing van de burgemeester door de raad of de inwoners is een stap dichterbij gekomen. Als de burgemeester direct gekozen zou worden, wat verandert dit dan volgens u aan de verhouding tussen de raad en de burgemeester?
Daar ben ik absoluut geen voorstander van. De reden is wat mij betreft vrij eenvoudig. Op het moment dat er sprake is van directe verkiezing zal de burgemeester ook in staat moeten worden gesteld zelf de richting van het beleid te bepalen. De burgemeester krijgt dan veel meer de rol van regeringsleider en zal in staat moeten worden gesteld om zelf zijn college samen te stellen. Hij of zij krijgt dan een zeer politieke rol en niet de rol van bestuurder. Ik zie daar behoorlijke risico’s door ontstaan.
Wat is volgens u de waarde van diversiteit en inclusiviteit voor de raad en het raadswerk?
Om een goede afspiegeling van de maatschappij te kunnen zijn en voldoende diversiteit te kunnen vertegenwoordigen, is dit van zeer grote waarde voor de raad. Ken uw inwoners en ondernemers, dan kunt u zich ook beter verplaatsen in hun wensen. Als de raad geen goede afspiegeling is van de maatschappij, bestaat het risico dat een deel van de inwoners zich niet vertegenwoordigd voelt.
Stelling: Agressie, intimidatie of geweld tegen één raadslid is een aanval op de gemeenteraad. Bent u het hiermee eens?
Er vanuit gaande dat de bedreiging te maken heeft met het werk van het raadslid, dan ben ik het daar volmondig mee eens. De raad moet zonder last haar werk kunnen doen. De genoemde vormen van bejegening belemmeren de vrijheid van de individuele raadsleden om hun functie te kunnen uitoefenen. Overigens geldt dit evengoed voor leden van het college en de ambtelijke organisatie.
Digitalisering speelt een steeds groter wordende rol in de samenleving. Welke kansen biedt digitalisering volgens u voor de lokale democratie?
Verbetering en versnelling van dienstverlening zijn goede voorbeelden van het positieve van digitalisering. De mogelijkheden zijn legio en zullen nog verder worden ontwikkeld. Risico blijft dat er altijd inwoners zijn die de aansluiting gaan verliezen bij een verdere digitalisering. Voor de raad specifiek zijn er mooie mogelijkheden voor burgerparticipatie op een digitale wijze.
De spoedwet die digitale besluitvorming tijdelijk mogelijk maakt is recentelijk aangenomen. Wat zijn uw ervaringen met digitaal vergaderen en besluiten?
Wisselend. In de commissie Raadsleden en Griffiers van de VNG hebben we uitgebreid stil gestaan bij de ervaringen met het digitaal vergaderen. Wat daarbij steeds terug lijkt te komen is dat het fysieke contact tussen de raadsleden in het debat wordt gemist. Snel schakelen in een debat, het aan de mimiek van een ander kunnen zien hoe over iets wordt gedacht, zijn zaken die bijna niet te organiseren zijn. Voor algemeen informerende vergaderingen is het een prima alternatief, maar niet voor de politieke debatten in de raad.
Wat is uw belangrijkste advies voor nieuwe raadsleden?
Ik heb er een paar. Laat je coachen door een ervaren raadslid. Denk goed na wat je wilt bereiken en bedenk of dat realistisch is. Besef dat je het er niet even bij kunt doen, het kost serieus tijd. En allerbelangrijkste: heb lol in het raadswerk.
