Onderzoek

Alle onderzoeken tot en met 2017 plus alle aanverwante tips in één helder overzicht? Kijk in onze Presentatiegids.

2023

Indeling van de raadszaal heeft invloed op debat in de raad

Hoe de raadszaal is ingedeeld, heeft invloed op hoe en met wie het debat gevoerd wordt. 

Sociale media gebruik onder raadsleden

Een derde deel van de raadsleden die op sociale media actief zijn voor politieke doeleinden durft niet alles te plaatsen wat men wil, uit angst voor intimidatie en bedreigingen. 

2022

Gekozen vicevoorzitter in opmars

De vicevoorzitter, het raadslid die bij afwezigheid van de burgemeester de raadsvergadering voorzit, werd in de raadsperiode 2018-2022 in 69% van de raden verkozen. Dit is een flink verschil met de raadsperiode 2014-2018 waarin slechts 31% van de vicevoorzitters verkozen was door de gemeenteraad.

Klein deel gemeenteraden gestart met overdrachtsdocument

Een vijfde deel van de oude gemeenteraden heeft voor de raadsverkiezingen gebruik gemaakt van het overdrachtsdocument "Van gemeenteraad tot gemeenteraad".

Gemeenteraden steeds actiever op Facebook en Instagram

Onderzoek naar het social media gebruik van gemeenteraden. 

Slechts vijfde deel raadsleden ziet raad als hoogste orgaan

Slechts een vijfde deel van de raadsleden ziet de gemeenteraad daarom in de praktijk daadwerkelijk als het hoogste, meest invloedrijke bestuursorgaan van de gemeente.

Collegevorming dient proces van de raad zijn

Het formatieproces dient een proces van de raad te zijn. Dat vindt 57 procent van de verkenners, informateurs en formateurs die actief waren in het proces van collegevorming na de gemeenteraadsverkiezingen van 16 maart van dit jaar.

Raadsstukken moeilijk terug te vinden in gemeentelijk archief

Het merendeel van de raadsleden vindt het niet eenvoudig om raadsstukken terug te vinden in het raadsinformatiesysteem.

Krap derde geïnstalleerde raadsleden is vrouw

Krap een derde van de onlangs geïnstalleerde raadsleden (35,1 procent) is vrouw. Dat is een stijging met enkele procenten; in 2018 passeerde het aantal vrouwelijke raadsleden voor het eerst de grens van dertig procent en kwam toen uit op ruim 31 procent.

Ruim vier op de tien nieuwe raadsleden in 2022

Van de raadsleden in de nieuwe gemeenteraden is over het geheel genomen 44,3 procent nieuw. 

2021

Nationaal Raadsledenonderzoek 2021 

Raadswerk is steeds meer vergaderwerk, zo blijkt uit het nationaal raadsledenonderzoek (NRO 2021) dat is gepresenteerd op de algemene ledenvergadering 2021 in Drachten (gemeente Smallingerland). Het NRO 2021 laat zien hoe raadsleden worstelen met een evenwicht tussen raadswerk op straat en in het gemeentehuis. 

Raadsleden: te weinig invloed op veiligheidsregio

Raadsleden vinden dat ze te weinig invloed hebben op het veiligheidsbeleid. Er is slechts een minderheid die vindt dat raadsleden voldoende invloed kunnen uitoefenen op het veiligheidsbeleid. 

Stoppende raadsleden 

Een vijfde deel van de raadsleden weet dat zij gaat stoppen omdat het raadswerk te weinig plezier en te veel tijdsdruk oplevert. 

Raadsledenonderzoek over grip op regionale samenwerking en effect op lokale democratie 2021 

Derde vierjaarlijkse onderzoek onder raadsleden over grip en controle op regionale samenwerking en gemeenschappelijke regelingen. 

Van raadslid tot wethouder

Een derde deel van de raadsleden orienteert zich op het wethouderschap. Raadsleden hebben een positief zelfbeeld over hun mogelijkheden om wethouder te worden, zo blijkt uit dit door de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden gehouden onderzoek. 

Lokale bestuursculturen, regionale verschillen

Als er politiek gedoe is, wordt dat nog wel eens teruggevoerd op de lokale of regionale bestuurscultuur. Zijn er patronen in bestuurscultuur te herkennen en wat bepaalt die patronen? Onderzoek laat zien dat er vier typen lokale bestuursculturen zijn.   

Een routekaart voor raadsprogramma's

Welke lessen levert het werken met raadsprogramma's in een 50-tal gemeenten op? Dit onderzoek naar de ervaringen met raadsprogramma's bevat naast tips en adviezen een overzicht van veel gestelde vragen en de routekaart met vier stappen op weg naar een raadskakkoord.

Raadsleden: meer diversiteit in raad voor betere afspiegeling

De gemeenteraad is geen goede afspiegeling van de samenleving. Dat is wel nodig want een meer diverse (meer jongeren, vrouwen en raadsleden met niet-Nederlandse achtergrond) samengestelde gemeenteraad als afspiegeling van de samenleving is beter in staat de inwoners te vertegenwoordigen.

Alleen raadsleden uit grote gemeenten willen fulltime raadslidmaatschap

Om wat te doen tegen de werkdruk en de stress die het raadswerk oplevert, wensen raadsleden uit grote steden de invoering van een fulltime raadslidmaatschap. Raadsleden uit kleine en middelgrote gemeenten zijn in meerderheid tegen de invoering van een fulltime raadslidmaatschap. 

2020

Raadsleden blij met Nederlandse Vereniging voor Raadsleden

Driekwart van de raadsleden vindt het belangrijk dat de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden standpunten namens alle raadsleden inneemt. Het waarderingsonderzoek van de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden laat ook zien dat 54 procent van de leden vindt dat de Vereniging de belangen van raadsleden goed behartigt. 

Burgerleden in raadscommissies: gelijke monniken, gelijke kappen

Burgerleden doen hetzelfde werk als gekozen raadsleden. Ze hebben dezelfde verantwoordelijkheden, maar hun rechtspositie is niet goed geregeld. Dit blijkt uit het onderzoek “Burgerleden in raadscommissies” door de Universiteit Leiden en de Stichting Thorbecke Leerstoel. 

Politiek verlof: bekend onder raadsleden?

Het overgrote deel van de raadsleden is onbekend met de mogelijkheid om verlof op te nemen voor het doen van raadswerk. Slechts een kwart van de raadsleden kent de wettelijke mogelijkheid om verlof op te vragen. 

Toekomst van het raadslidmaatschap

Hoe zit het raadslidmaatschap van de toekomst eruit? Om die vraag te beantwoorden is er een enquete uitgezet onder raadsleden. Zo blijkt o.a. dat raadsleden de toenemende samenwerkingsverbanden zien als een bedreiging van de lokale democratie.

Nationaal raadsledenonderzoek 2019

Het aantal uren dat gemeenteraadsleden per week kwijt zijn aan hun werk als raadslid is in twee jaar tijd gemiddeld meer dan een uur gestegen. Dit is een van de resultaten uit het in maart 2020 gepubliceerde Nationaal Raadsledenonderzoek 2019.

Rol en positie raadsleden

De gemeenteraad is het hoogste bestuursorgaan in de gemeente. In de praktijk beleven raadsleden dit echter anders. In deze enquete worden raadsleden bevraagd over hoe zij kijken naar hun eigen rol en positie binnen de gemeente. 

De gemeenteraad en een succesvolle herindeling: hoe brengt een gemeenteraad een gemeentelijke herindeling tot succes?

Raadsleden blijken na herindeling moeite te hebben met het samenwerken en integreren in de gemeenteraad van de nieuwe fusiegemeente. Zij moeten aan elkaar wennen, hun plek vinden in de nieuwe gemeenteraad en hebben vaak elk een andere bestuursstijl. Koert Dekker, Steff Kooistra, Danique Krikke en Stan Hoogeveen van de Thorbecke Academie deden er onderzoek naar.

Raadsvergaderingen tijdens de COVID-19 crisis

In raadsvergaderingen die als gevolg van de coronacrisis digitaal worden gehouden, is de rechtmatige en democratische besluitvorming steeds minder gewaarborgd. Lucas Kuipers van de Thorbecke Academie deed verkennend onderzoek naar de wijze van vergaderen voor en na het uitbreken van de coronacrisis.

De Friese vergadermodellen in beeld

Raadsleden in Friesland oordelen minder positief over het vergadermodel in hun gemeente dan hun griffiers. Dat blijkt uit onderzoek naar de verschillen en overeenkomsten in de vergadermodellen in de Friese gemeenteraden door studenten van de Thorbecke Academie.

2019

In de hoofdrol, een essay over de rollen van de gemeenteraad

Om te bepalen wat de rollen van de raad zijn en wat het ambacht van het raadslidmaatschap inhoudt, is een betere beschrijving en invulling van de rollen nodig. Dit essay zet waarin de huidige invulling te vaag, onduidelijk en onvolledig is.

De bestuurlijke rol van de raad

Raadsleden zijn zich onvoldoende bewust dat de gemeenteraad een bestuurlijke rol heeft. De raad is het hoogste bestuursorgaan, maar binnen het gemeentehuis is deze rol voor slechts een derde deel van de raadsleden de belangrijkste rol.

Diversiteit in de raad: Bekend maar soms onbemind

Perspectieven en visies van gemeenteraadsleden op het belang van diversiteit in de raad.

Gemeenteraden positioneren

Onderzoek van de NSOB naar rol en positie van het raadslid; verder professionaliseren of de politieke rol benadrukken?

Stoppende raadsleden

Een onderzoek naar de beweegredenen van raadsleden in de 29 grootste gemeenten van Nederland voor het vroegtijdig beëindigen van het raadslidmaatschap.

Houd het dichtbij

Een reeks diepteinterviews met raadsleden over hun persoonlijke motivaties en drijfveren om actief te zijn als gemeenteraadslid.

2018

Vrouwen in het lokaal bestuur

Een onderzoek naar het aandeel vrouwen in het lokaal bestuur in 2018

Nieuwe raadsleden

Een vergelijkend onderzoek tussen het aantal nieuwe raadsleden in 2014 en 2018.

De rol van presidia bij bestuurlijke vernieuwing

Hoe komt en blijft vernieuwing op de agenda van de gemeenteraad? Welke rol heeft een presidium in dit proces?

Ondersteuning en nazorg van bedreigde raadsleden

Onderzoek naar ervaringen met nazorg en ondersteuning van bedreigde raadsleden.

Raadslid, Raad en Regionale samenwerking

Een bundel met goede voorbeelden uit onze reeks 'In de ban van regionale samenwerking' waarin raadsleden proberen greep te krijgen op regionale samenwerkingsverbanden. 

Trots op de Raad

Een verkenning naar naar hoe het aanzien van de gemeenteraad verbeterd kan worden. 

2017

De raad als werkgever van de griffie(r)

Raadsledenonderzoek over de werkgeversfunctie van de gemeenteraad. 

Hoeder van de raad of functie zonder inhoud

Een beschouwing op het vicevoorzitterschap van de gemeenteraad. 

Honderd jaar vrouwen in de raad

Hoe staat de participatie van vrouwen in de lokale politiek er na honderd jaar vrouwenkiesrecht voor?  

Nationaal raadsledenonderzoek 2017

Onderzoek naar hoe het is gesteld met de werkdruk van raadsleden en waar raadsleden hun tijd aan besteden.

Raad en hulptroepen

Een onderzoek naar de hulptroepen die de gemeenteraad kunnen ondersteunen in diens controlerende rol. 

Raad en regionale samenwerking

Landelijk Raadsledenonderzoek over grip en controle op regionale samenwerking, gemeenschappelijke taken en herindeling.

Raad in verbinding in de regio

Raadsledenonderzoek over de verbinding tussen raadsleden in de regio en de gemeenteraad. 

Rol en positie raadsleden

Onderzoek naar de visie van raadsleden, wethouders en burgemeesters over de rol en positie van raad en raadsleden. 

Werkdruk van raadsleden

Onderzoek naar de mate van werkdruk die raadsleden ervaren en mogelijke oplossingen voor deze werkdruk. 

2016

De gemeenteraad in het social media tijdperk

Een rapport over het gebruik van Facebook en Twitter door gemeenteraden. ⇒ Download

De rol van de raad bij de Omgevingswet

Een onderzoeksenquête over de Omgevingswet onder gemeenteraadsleden in Nederland. ⇒ Download

Fonds toerusting gemeenteraadsleden

Een rapport over het oprichten van een fonds ten behoeve van de kennisontwikkeling en toerusting van raadsleden en gemeenteraden. ⇒ Download

Hard naar het college, zacht naar de samenleving

Een essay over hoe de gemeenteraad zijn bestuurlijke rol ten opzichte van het college kan vormgeven. ⇒ Download

Het budgetrecht van de raad intact?

Een rapport over het effect van burgerbegrotingen en wijkbudgetten op het budgetrecht van de raad.

Kansrijk maar kwetsbaar

Een onderzoek over burgeraudits als nieuwe vorm van burgerparticipatie. ⇒ Download

Raadsleden in 140 karakters

Een rapport over social media praktijken van raadsleden aan de hand van Twitterdata. ⇒ Download

Raadsleden over het veiligheidsgevoel van inwoners en raadsleden en opvang van vluchtelingen

Een onderzoek naar de effecten van agressie, bedreiging, intimidatie en geweld tegen raadsleden ten gevolge van de vluchtelingencrisis in 2015. ⇒ Download

Raadslid en burgerkracht

Een rapport over hoe je als raadslid om kan gaan met burgerinitiatieven. 

Raadslid en open overheid

Een rapport over de rol van de raad bij de overgang naar een overheid die alle informatie open en transparant beschikbaar stelt. 

Raadswerk is maatwerk

Een rapport over hoe raadsleden de burgers het beste kunnen betrokken bij de lokale democratie.

Zelfstandig raadsbudget

Een onderzoek over het zelfstandig raadsbudget. 

2015

Aanzien of afzien?

Het aanzien van de raad kan worden verbeterd door anders te vergaderen, betere ondersteuning in regionale samenwerking en betere communicatie over wat de raad doet, blijkt uit een rapport van OBMC Consulting. ⇒ Download

Calamiteiten in het sociale domein

Een rapport over hoe gemeenteraden zich kunnen voorbereiden op mogelijke calamiteiten bij de uitvoering van de nieuwe taken. ⇒ Download

Controle en verantwoording in een veranderend lokaal bestuur

Controle en verantwoordingrelaties blijken minder eenduidig dan ze op papier lijken en dit zorgt in de gemeentelijke praktijk regelmatig voor problemen.

De ene politiek-bestuurlijke crisis is de andere niet

Een onderzoek over hoe de raad de legitimatie voor oplossingen van bestuurlijke crises kan vergroten.

Raadsleden en veiligheid

Een onderzoek over raadsleden en lokale veiligheid. 

Wijzer met raadsleden

Een inventarisatie van de mogelijkheden voor raadsleden om te investeren in hun eigen toerusting en professionalisering.

2014

Format verbonden partijen

Het format verbonden partijen biedt kort en overzichtelijk twaalf onderdelen om als raad en raadsleden meer grip en daarmee invloed op verbonden partijen te hebben.

Nationaal raadsledenonderzoek 2014

Onderzoek naar hoe het is gesteld met de werkdruk van raadsleden en waar raadsleden hun tijd aan besteden.

Onderzoek onder Raadsleden naar regionale samenwerking, gemeenteschappelijke regelingen en herindeling

Een onderzoek over regionale samenwerking en gemeenschappelijke regelingen. ⇒ Download

2012

Nationaal raadsledenonderzoek 2012

Onderzoek naar hoe het is gesteld met de werkdruk van raadsleden en waar raadsleden hun tijd aan besteden.

2009

Nationaal raadsledenonderzoek 2009

Onderzoek naar hoe het is gesteld met de werkdruk van raadsleden en waar raadsleden hun tijd aan besteden.

2007

Nationaal raadsledenonderzoek 2007

Onderzoek naar hoe het is gesteld met de werkdruk van raadsleden en waar raadsleden hun tijd aan besteden.