Zomerraad: leiderschap van de fractievoorzitter

Succesvol leiderschap als fractievoorzitter in de raad betekent soms direct en duidelijk (hiërarchisch) aangeven wat belangrijk is. Maar bij meer ingewikkelde vraagstukken gaat het er juist om als fractievoorzitter veel meer te sturen op waarden die in het geding zijn. De persoonlijke inbreng van de fractievoorzitter is daarbij van groot belang, zo betoogde prof. Gerda van Dijk van de Universiteit van Humanistiek tijdens de Zomerraad van de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden.

De Zomerraad 2024 had als centraal thema leiderschap van de fractievoorzitter. Een dertig raadsleden, die fractievoorzitter zijn, namen deel aan de tweedaagse Zomerraad 2024 die dit jaar in Kaap Doorn in de provincie Utrecht werd gehouden. Succesvol leiderschap als fractievoorzitter betekent, zo betoogde Van Dijk, het herkennen van de kenmerken en betekenis van vraagstukken en daar maatgericht en persoonlijk op te handelen.

Externe verantwoording

Volgens Van Dijk is er bij leiderschap een direct verband tussen datgene wat je in je eigen fractie doet en in de raad doet en hoe je daarover communiceert aan de buitenwereld. “Interne sturing staat gelijk aan externe verantwoording”, aldus Van Dijk.

Moreel kompas

Speciale gast tijdens de Zomerraad, Tweede Kamerlid Sandra Palmen, gaf de deelnemers mee dat de belangrijkste leidraad voor goed bestuur en goed leiderschap als volksvertegenwoordiger je eigen moreel kompas is. Om tot een rechtvaardige overheid te komen is het belangrijk dat fractievoorzitters leiderschap tonen door te laten zien welke waarden in het geding.

Mentale gezondheid

Veerkracht is volgens Maarten de Winter, expert op het terrein van werkdruk, een van de belangrijkste elementen voor raadsleden. Fractievoorzitters worden geacht voortdurend te schakelen. Daarbij gaat het er volgens De Winter niet om dat er een juiste oplossing is. “Er is geen goed of fout. Het gaat erom dat je in jou als persoon, in je sociale omgeving en in je functioneren als voorzitter elementen vindt die je kunnen helpen om veerkracht te ontwikkelen.”

Loyaliteit

De Leidse politicoloog en wetenschapper Simon Otjes gaf aan dat uit zijn onderzoeken blijkt dat het stemgedrag van coalitie- en oppositieraadsleden in veel gemeenten gelijkenis vertoont. Uit onderzoek van de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden blijkt dat raadsleden vooral loyaal zijn aan hun eigen opvattingen en die van hun fractie. Loyaliteit aan de raad en aan coalitie- of oppositie is daaraan ondergeschikt. “Het is belangrijk dat fractievoorzitters ook de rol en positie van de raad aandacht geven want juist in het huidige tijdsgewricht is het waard om je sterk te maken voor een krachtige en sterke rol en positie van de raad, het hoogste bestuursorgaan in de gemeente en een van de belangrijkste instituties van onze rechtsstaat”, aldus directeur Henk Bouwmans van de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden.

Meer informatie

De Zomerraad 2024 is een initiatief van de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden. Dit jaar is gekozen om de rol, positie en bijdrage van fractievoorzitters binnen de gemeenteraad te bespreken. Daarbij is bewust gekozen voor een tweedaagse om zo met de deelnemers alle aspecten meer indringend en diepgravender te bespreken. Andere sprekers en trainers tijdens de Zomerraad 2024 waren: Thecla Goossens, Martijm Scherff, Constant Cornelisse, Trudy Veninga en Marian de Joode.

Voor meer informatie over de Zomerraad mail naar onze opleidingsmedewerker Ruud Niewold: ruud.niewold@raadsleden.nl