Aantal vrouwen in ambt in opmars; 36% sinds 2022 benoemde burgemeesters is vrouw
Sinds de gemeenteraadsverkiezingen van 2022 is het aantal vrouwelijke burgemeesters licht gestegen. Waar in 2021, een jaar voor de verkiezingen, 102 gemeenten een vrouwelijke burgemeester hadden, staat er momenteel in 109 gemeenten een vrouwelijke voorzitter aan het roer. Hierbij gaat het om 32% van de gemeenten. In totaal hebben 88 gemeenteraden een nieuwe burgemeester benoemd, hiervan is 36% vrouw.
De provincie Zuid-Holland spant de kroon. Maar liefst 14 Zuid-Hollandse gemeenten hebben een nieuwe burgemeester. Ook in de provincie Noord-Brabant hebben met 12 gemeenten veel nieuwe voorzitters aan het roer. Van de 13 Zeeuwse gemeenten hebben er zes een nieuwe burgemeester gekozen, vijf van hen zijn vrouw. Eerder beschreef de Brabantse Commissaris van de Koning Ina Adema in Binnenlands Bestuur hoe zij haar rol in het burgemeestersbenoemingsproces invulde. “Natuurlijk heb ik wel een formuliertje met aantekeningen, en dat deel ik ook met de vertrouwenscommissie (..) ik ga niet doordrukken. Ik ben 11,5 jaar burgemeester geweest en ik kan denken dat iemand het kan, maar wie de beste burgemeester voor hun gemeente is, bepalen ze zelf”.
Partijloze burgemeesters
Ook in dagblad Trouw verscheen onlangs een artikel over het benoemingsproces en
zij-instromers. “Tegenwoordig zijn selectieprocedures voor burgemeesters minder afhankelijk van partijkleur, wat kansen biedt voor partijloze kandidaten en zij-instromers zonder politieke ervaring. (…) Hedendaagse vertrouwenscommissies staren zich niet blind op politieke status. Tegenwoordig is het belangrijker dat een burgemeesterskandidaat een connectie heeft met de regio”, aldus Sabine Zuydam, partner bij onderzoeks- en adviesbureau Necker.
De rol van de raad
Sinds de dualisering van 2002 hebben raadsleden meer zeggenschap over de benoeming van de burgemeester. De rol van de raad in het benoemingsproces is groot. Zo stelt de raad een vertrouwenscommissie samen die met de Commissaris van de Koning een profielschets opstelt. Eventuele externe input, bijvoorbeeld van inwoners, kan hierin worden meegenomen. Uiteindelijk bepaalt de vertrouwenscommissie wie er op gesprek komt en de commissie heeft daarom het recht om alle brieven in te zien.
Meer informatie
Een Infographic over de rechten van de raad in het proces van de benoeming van de burgemeester vind je hier.
Klik hier voor een handreiking die dieper ingaat op het burgemeestersbenoemingsproces.
