Dag van Europa: grensoverschrijdende samenwerking gemeenteraden

Precies 75 jaar geleden legde de Franse minister van Buitenlandse zaken Robert Schuman een verklaring af die zou leiden tot de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal, voorloper van de huidige Europese Unie. De negende mei is sindsdien Dag van Europa.

De Dag van Europa is een mooie gelegenheid om Europese samenwerking op het gebied van gemeenteraden onder de loep te nemen. Zo werkt de Nederlandse gemeente Kerkrade samen met de Duitse buurgemeente Herzogenrath.

Euroderaad

De Euroderaad is het samenwerkingsorgaan van de Nederlandse gemeente Kerkrade en de Duitse stad Herzogenrath. Sinds 1 januari 1998 vormen beide gemeenten samen het Openbaar Lichaam Eurode, een uniek publiekrechtelijk lichaam dat grensoverschrijdende projecten en beleid coördineert. De raad bestaat uit zestien leden, acht uit Kerkrade en acht uit Herzogenrath, en wordt afwisselend geleid door de burgemeesters van beide gemeenten, ieder voor een periode van twee jaar. Dit bestuursmodel is bijzonder in Europa omdat het formele besluitvorming over nationale grenzen heen mogelijk maakt.

Regionale samenwerking

De Euroderaad streeft naar een verbetering van de levenskwaliteit van inwoners aan beide zijden van de grens. Economische versterking staat hierbij centraal, met aandacht voor het stimuleren van regionale bedrijvigheid en werkgelegenheid. Ook de verbetering van de verkeersinfrastructuur is een belangrijk speerpunt, waarbij gewerkt wordt aan betere verbindingen en efficiënter openbaar vervoer tussen de twee gemeenten. Daarnaast zet de Euroderaad zich in voor onderwijs en kennisdeling, onder meer via uitwisselingsprogramma’s tussen scholen en kennisinstellingen.

Wonen in Duitsland, werken in Nederland

Een ander belangrijk werkgebied is de ondersteuning van grenspendelaars. Zij krijgen advies en begeleiding bij juridische en praktische obstakels die het gevolg zijn van wonen en werken in verschillende landen. Op het vlak van openbare orde en veiligheid werken de gemeenten samen aan gezamenlijke veiligheidsinitiatieven en crisisbeheer. Tot slot stimuleert de Euroderaad sportieve en culturele uitwisseling door het organiseren van grensoverschrijdende evenementen en projecten. Door deze thema’s gezamenlijk aan te pakken, benutten beide gemeenten hun kennis en middelen, wat de regionale economie en het sociaal-culturele leven versterkt.

Geen absolute bevoegdheid

Hoewel de Euroderaad beschikt over een solide juridische basis, zijn er nog altijd beperkingen. Besluiten van de raad moeten namelijk afzonderlijk worden goedgekeurd door de gemeenteraden van Kerkrade en Herzogenrath. Dit komt doordat de Europese wetgeving nog geen volledige bevoegdheden toekent aan grensoverschrijdende bestuursorganen. In de praktijk betekent dit dat pragmatische oplossingen en experimentele projecten noodzakelijk zijn om daadwerkelijk vooruitgang te boeken. De Euroderaad fungeert dan ook als een proeftuin voor de harmonisatie van nationale regelgeving en de ontwikkeling van creatieve oplossingen voor grensproblemen.

Raadsleden

Voor raadsleden uit Kerkrade biedt deelname aan de Euroderaad diverse voordelen. Ze krijgen directe invloed op grensoverschrijdend beleid en projecten en doen waardevolle ervaring op door kennis en best practices uit te wisselen met hun Duitse collega’s. Bovendien krijgen ze de kans om innovatieve oplossingen te ontwikkelen voor complexe vraagstukken die spelen in het grensgebied. Deze betrokkenheid draagt ook bij aan de versterking van de positie van Kerkrade binnen de bredere Euregio. Tegelijkertijd vraagt deelname een open houding en de bereidheid om buiten nationale kaders te denken. Raadsleden moeten flexibel zijn en bereid om nieuwe werkwijzen te verkennen. De Euroderaad laat zien hoe lokale politiek actief kan bijdragen aan Europese integratie, met tastbare voordelen voor inwoners van de grensregio.

Meer informatie

Lees meer over de Euroderaad op de website van de samenwerking.