Sterke Raad - Evelien Tonkens: Raadsleden aan zet voor een inclusieve democratie

De lokale democratie staat onder druk. Veel burgers voelen zich niet gehoord en de afstand tussen politiek en samenleving wordt steeds groter. Raadsleden kunnen een belangrijke rol spelen in het herstellen van vertrouwen en het versterken van onze democratische rechtsorde.

Door burgers actief te betrekken en de sociale samenhang te versterken, kunnen gemeenten zorgen voor een samenleving waarin ieders stem telt. Maar om dit te bereiken, is het nodig om eerst de problemen te erkennen en daarna concrete stappen te zetten. Dat benadrukt Evelien Tonkens in haar bijdrage aan het onlangs verschenen boek ‘Sterke Raad’.

Minder georganiseerde burgers

Voor veel mensen werkt de overheid niet goed. Sociale grondrechten zoals huisvesting en gezondheidszorg zijn niet voor iedereen vanzelfsprekend. Burgers raken verstrikt in een ‘lokettenjungle’ en signalen van grote problemen, zoals het toeslagenschandaal, worden vaak te laat opgepikt. Vroeger bemiddelden organisaties als vakbonden en kerken tussen burgers en politiek, maar deze zijn verzwakt en hebben nog geen opvolgers. Hierdoor is het lastiger voor burgers om hun problemen collectief onder de aandacht te brengen, en klinkt het eigenbelang vaker ongefilterd door.

Niet mee kunnen doen

Een grote groep mensen kan niet deelnemen aan de democratie omdat ze dagelijks bezig zijn met overleven. Armoede, schulden, ziekte, mantelzorg of taalproblemen vragen zoveel aandacht dat er geen ruimte is voor politieke betrokkenheid. Ook jongeren missen vaak kennis over democratie. Voor deze groepen is het belangrijk dat hun belangen worden vertegenwoordigd door bijvoorbeeld ervaringsdeskundigen, maatschappelijke organisaties of lokale politici. Zij kunnen de zorgen van deze burgers naar voren brengen bij de politiek.

Niet mee willen doen

Er zijn ook mensen die wel kunnen, maar niet willen meedoen. Sommigen besteden hun tijd liever aan andere zaken, anderen hebben het vertrouwen in de politiek verloren of voelen zich niet erkend. Vooral in buurten met slechte voorzieningen en weinig sociale samenhang haken mensen sneller af. Dit vergroot de afstand tot de democratie en maakt het moeilijker om iedereen te betrekken.

Aanbevelingen voor raadsleden

Gemeenten staan dicht bij burgers en kunnen signalen snel oppikken. Evelien Tonkens doet vijf concrete aanbevelingen om de lokale democratie inclusiever en weerbaarder te maken:

• Koester onafhankelijke lokale media, die burgers informeren en problemen signaleren.
• Experimenteer met burgerfora waarin zowel gelote burgers als vertegenwoordigers van actiegroepen samenkomen.
• Investeer in ontmoetingsplekken zoals parken, bibliotheken en zwembaden voor meer sociale verbinding.
• Vier de Internationale Dag van de Democratie om bewustwording te vergroten.
• Geef als raadsleden het goede voorbeeld: wees scherp op de inhoud maar blijf beleefd.

Meer informatie

Het boek ‘Sterke Raad’, bestel je hier.

De vorige artikelen over het boek Sterke Raad, lees je hier.