Let op diversiteit bij keuze wethouders

Fractievoorzitters die meer vrouwelijke wethouders willen doen er verstandig aan om potentiële wethouderskandidaten niet jaren van tevoren vast te leggen. Ook kunnen fractievoorzitters collegevorming bevorderen door de formateur specifiek de opdracht te geven diversiteit niet te vergeten in de zoektocht naar kandidaat-wethouders.

Dat zijn enkele aanbevelingen uit een verkennend onderzoek door Marie-Anne van Reijen (Meer Vrouwen in de Politiek), Vandana Jankipersadsing (Wethoudersvereniging) en onderzoeker Zahra Runderkamp, mogelijk gemaakt door het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK). Het rapport geeft een beeld van de instroom van vrouwelijke wethouders en hoe die route eruit ziet.

Van raadslid naar wethouder

In de lokale politiek zijn er weinig vrouwelijke wethouders te vinden, slechts 29 procent blijkt uit het onderzoek. Bij gemeenteraadsleden ligt het percentage iets hoger, namelijk 35% met de vorige gemeenteraadsverkiezingen. 78 procent van de wethouders is eerder raadslid geweest, een van de deelnemers is zelfs als commissielid doorgestroomd: “Stap voor stap vormde er voor mij een beeld van medezeggenschap, naar commissielid, naar raadslid en naar deze stap tot wethouder”.

Sollicitatieproces

Bij het selecteren van kandidaat-wethouders, geven deelnemers aan dat voornamelijk de fractievoorzitter en de huidige wethouder betrokken zijn in het proces.

(In)formateurs

In het onderzoek zijn er ook gespreksbijeenkomsten gehouden met (in)formateurs. Een deelnemer geeft aan dat de namen van nieuwe wethouders vaak al twee jaar van te voren vast liggen. Verandering van die werkwijze is lastig. “Ik heb de kwestie van de verdeling man/vrouw uiteraard aan de orde gesteld in het college en ook mijn teleurstelling erover uitgesproken dat ze niet verder kwamen dan één vrouw en vier mannen, en gevraagd of er dan geen capabele vrouwen in de verschillende deelnemende partijen aanwezig waren. Die waren er wél, maar dan zie je toch dat er een soort gevestigd belang is. Het lijkt alsof het van tevoren al bijna vaststaat en degenen die aan de onderhandelingstafel zitten en de fractievoorzitters hebben daar een hele zware en doorslaggevende stem in.”

Vrijwilligerswerk

Vrijwilligerswerk speelt een grote rol in het politiek betrokken maken van potentiële raadsleden en wethouders, zo blijkt uit de gevoerde gesprekken in het onderzoek. “Op een gegeven moment ben ik heel veel vrijwilligerswerk gaan doen en toen heb ik een aantal dingen gezien die ik zou willen veranderen. Ik dacht: als je vindt dat het beter kan, moet je niet langs de zijlijn staan. Ik ben toen actief geworden in mijn partij hier in gemeente X. Dat is me zo goed bevallen dat ik door ben blijven gaan, waardoor ik nu wethouder ben.”

Aanbevelingen

Wil je als raadslid of fractievoorzitter het alvast goed doen voor de nieuwe verkiezingen, hier dan een aantal tips op een rij, zoals deze door de Wethoudersvereniging en de onderzoekers zijn opgesteld:

• Vrijwilligerswerk is een belangrijk kanaal om politiek-bestuurlijk actief te worden.
• Maak mannelijke wethouders ambassadeurs, het is namelijk zaak van iedereen om diversiteit te prioriteren.
• En denk na over een oriëntatieprogramma voor vrouwelijke wethouders, lees in het rapport hoe.

Diversiteit en inclusie

De Nederlandse Vereniging voor Raadsleden zet zich in voor een sterke en inclusieve raad. Klik hier om meer informatie te bekijken over hoe wij ons inzetten op dit thema.

Meer informatie

Klik hier voor het volledige onderzoek van de Wethoudersvereniging.

Klik hier om meer te lezen over de handreiking collegevorming. 

Klik hier om meer te lezen over het rapport Jong, Vrouw en Kleur in de raad.