Rechten van het Raadslid

Raadsleden ontvangen voor het vervullen van hun ambt in 2024 minimaal € 1.155,70 en maximaal € 2.832,19 per maand, afhankelijk van de gemeentegrootte. Deze vergoeding wordt elk jaar aangepast aan de inflatie. Raadsleden ontvangen de vergoeding met ingang van de dag van de beëdiging.

Er is een mogelijkheid voor gemeenten om door middel van een verordening gedeeltelijk af te wijken van de vastgestelde vergoeding. De gemeenteraad kan bepalen dat maximaal 20% van de vergoeding wordt uitgekeerd op basis van aantal gehouden vergaderingen. Op basis van het aantal bijgewoonde vergaderingen van een raadslid geschiedt vervolgens de uitkering. Deze regeling is getroffen om het zogeheten verschijnsel van zogenaamde spookraadsleden, raadsleden die nooit naar de vergadering komen, te beperken.

Ja, raadsleden ontvangen standaard een onkostenvergoeding van € 215,51 per maand. Dit bedrag dient om de onderstaande kosten te dekken, deze kunnen dus niet ook nog gedeclareerd worden.

1. Excursies (dus los van reiskosten mbt raadswerk)
2. Vakliteratuur (dus los van functiegerichte scholing)
3. Portikosten 
4. Representatiekosten
5. Bureaukosten (pen, papier, printen, etc.)
6. Zakelijke giften

Deze kosten dienen dus niet ook nog gedeclareerd te worden. Het raadslid mag (een deel) van de onkostenvergoeding afdragen aan de politieke partij, maar dit is niet verplicht.

Ja, gemeenteraadsleden hebben ten laste van de gemeente recht op een vergoeding van de reiskosten die zij maken bij het vervullen van hun politieke ambt. Deze vergoeding is 23 cent per kilometer in 2024. Te declareren zijn de reiskosten die zij maken voor het bijwonen van vergaderingen van de raad en commissies, alsmede reis- en verblijfskosten voor reizen binnen en buiten de gemeente gemaakt voor de uitoefening van de functie. Bij gebruik van eigen vervoersmiddel worden tevens parkeerkosten vergoed.

De kosten voor niet-partijpolitiek georiënteerde scholing in verband met de vervulling van de functie als raadslid kunnen ten laste van de gemeente vergoed worden. Voorbeelden van scholingskosten zijn: cursus- en lesgelden, studiemateriaal en reiskosten voor de opleiding. De raad mag nadere regels stellen betreffende vergoedingswaardige scholing. Partijpolitieke scholing en cursussen worden niet vergoed door de gemeente.

Ja, een raadslid ontvangt ten laste van de gemeente een tegemoetkoming in de kosten van een ziektekostenverzekering van € 124,86 per jaar. 

Ja, de contributie voor lidmaatschap van een beroepsvereniging wordt ten laste van de gemeente vergoed. Dit geldt dus ook voor de contributie van de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden.

Ja, een raadslid ontvangt een vergoeding voor de noodzakelijk gemaakte kosten van een geneeskundige behandeling of verzorging in verband met beroepsziekte of een dienstongeval. Dit gaat wel alleen op in zoverre als de beroepsziekte of het dienstongeval niet aan eigen schuld of onvoorzichtigheid van het raadslid zijn te wijten. 

Nee, sociale zekerheidswetgeving heeft geen betrekking op raadsleden. U valt dus niet onder de Ziektewet, de WW, of de WIA. In geval van ziekte worden uw bezoldiging en onkostenvergoeding doorbetaald. Wel kunt u in geval van zwangerschap of ziekte met betaald zwangerschaps- of ziekteverlof. 

De gemeenteraad mag bij verordening bepalen dat raadsleden voor een vergoeding krijgen voor het treffen van voorzieningen ter zake arbeidsongeschiktheid, ouderdom en overlijden. Dit is jaarlijks een bedrag ter hoogte van de vergoeding voor hun werkzaamheden van één maand. Raadsleden bouwen geen pensioen op.

Ja, fractievoorzitters ontvangen een toelage naast de vergoeding voor het raadslidmaatschap. Deze vergoeding is €81,62 per maand, vermeerderd met €11,65 voor elk raadslid dat de fractie telt, de fractievoorzitter zelf niet meegerekend. De toelage is maximaal €174,88 per maand.

Raadsleden die lid zijn van een vertrouwenscommissie, krijgen een toelage van €139,90 per maand. De vertrouwenscommissie is een zogeheten zware commissie. De raad mag voor het lidmaatschap van andere commissies ook bepalen dat dit zware commissies zijn. De Nederlandse Vereniging voor Raadsleden heeft de minister verzocht het lidmaatschap van de werkgeverscommissie als zware commissie aan te merken.

Ja, een raadslid dat lid is van een onderzoekscommissie ontvangt voor de duur van deze activiteiten een toelage ten laste van de gemeente. De hoogte hiervan wordt per verordening bepaald, deze kan per jaar echter niet hoger zijn dan driemaal de maandelijkse vergoeding die het raadslid ontvangt voor het vervullen van zijn ambt, dit bedrag is dus afhankelijk van de inwonersklasse van de betreffende gemeente. 

Ja, als raadslid heeft u wettelijk recht op onbetaald verlof van uw werk om raadsvergaderingen en commissievergaderingen bij te wonen. Dit verlof moet in overeenkomst met uw werkgever afgesproken worden, indien u en uw werkgever niet overeen kunnen komen beslist de rechter. Uw werkgever mag u in geen geval wegens uw positie als raadslid of het uitoefenen daarvan ontslaan. Over de situatie na het raadslidmaatschap en een eventuele terugkeergarantie kunnen afspraken gemaakt worden tussen werkgever en werknemer.

Ja. U kunt in aanmerking komen voor tijdelijk ontslag (volksvertegenwoordiger) bij zwangerschap of ziekte. Er wordt een vervanger benoemt om het werk tijdelijk over te nemen, vervanging heeft geen consequenties voor stemverhoudingen en partijgenoten die het werk anders over zouden moeten nemen worden niet extra belast.

Volksvertegenwoordigers die zich willen laten vervangen bij ziekte of zwangerschap/bevalling, hebben een geneeskundige verklaring nodig. Uit deze geneeskundige verklaring moet blijken dat:

• dat u langdurig ziek bent en dat niet aannemelijk is dat u binnen acht weken uw werkzaamheden weer kunt hervatten, of
• dat u zwanger bent, met vermelding van de verwachte bevallingsdatum. 

Een dergelijke verklaring hoeft niet ingewikkeld te zijn. Een voorbeeld van een geneeskundige verklaring kunt u hier downloaden.

Bij zwangerschap krijgt een raadslid tijdelijk ontslag vanaf 4-6 weken voor de vermoedelijke datum van bevalling. Als een raadslid wegens ziekte niet in staat is het lidmaatschap uit te oefenen en volgens de verklaring van de arts niet binnen 8 weken het raadswerk kan hervatten, krijgt een raadslid op eigen verzoek tijdelijk ontslag. Een raadslid heeft recht op maximaal drie keer 16 weken verlof per zittingsperiode.  

Gemeenten moeten voor hun bestuurders en volksvertegenwoordigers bedrijfsgeneeskundige zorg regelen. U kunt zich dus voor een geneeskundige verklaring tot deze arts wenden, maar u mag ook naar een andere arts. U kunt ook uw eigen behandelend arts vragen om een geneeskundige verklaring af te geven, maar niet iedere behandelend arts is daartoe bereid. Bij zwangerschap mag de verklaring ook afgegeven worden door een verloskundige.

Het vervangen raadslid blijft de raadsvergoeding ontvangen en de helft van de onkostenvergoeding. De vervanger ontvangt de volledige raads- en onkostenvergoeding. De vervanger heeft geen recht op de eventuele verzekeringsvergoeding, daarna wordt het tijdelijk ontslag een definitief ontslag.

De gemeenteraad van een 100.000+ gemeente kan bij verordening bepalen dat de kosten die raadsleden maken omdat zij zich tijdens het ambt oriënteren op hun verdere loopbaan of mobiliteit bevorderende activiteiten ontplooien, ten laste komen van de gemeente. Een dergelijke vergoeding is niet van toepassing op sollicitatieactiviteiten. 

De hoogte van de vergoeding voor commissieleden per bijgewoonde vergadering is afhankelijk van de grootte van de gemeente. Het bedrag is in 2024 minimaal €72,54 en maximaal €191,67.

De raad kan bij verordening bepalen dat de vergoeding voor het bijwonen van commissievergaderingen naar boven afwijkt. Dit is mogelijk wanneer (1) een commissielid op grond van zijn of haar beroepsmatige deskundigheid tot deelnemer van de commissie is verkozen. Of (2) wanneer de vergoeding niet geacht kan worden in redelijke verhouding te staan tot de omvang van en zwaarte van de taak die het commissielid verricht. 

Ja, presentievergoeding van commissieleden kan worden aangemerkt als een vrijwilligersvergoeding. Op deze manier kan de vergoeding onbelast worden verstrekt. Daar zijn wel enkele voorwaarden aan verbonden. 

Per persoon kan in een jaar maximaal 210 euro per maand respectievelijk 2100 euro per jaar (cijfers met ingang van 1 januari 2024) aan vrijwilligersvergoedingen worden gegeven.

Het is niet de bedoeling dat de vrijwilligersregeling gebruikt wordt om commissieleden een maandelijkse of jaarlijkse vergoeding te geven. Het gaat enkel om een fiscale regeling. 

Meer informatie over de vrijwilligersvergoeding.

Ja, er is een reiskostenvergoeding voor commissieleden beschikbaar. Hierbij gelden dezelfde regels en voorwaarden als bij raadsleden, dus zowel reiskosten voor het bijwonen van de vergadering kunnen worden gedeclareerd als andere reiskosten gemaakt voor uitoefening van de functie.

Nee, commissieleden hebben geen recht op een tegemoetkoming in de kosten voor hun ziektekostenverzekering.

Een fractie-ondersteuner kan in principe wel commissielid zijn. Het is de raad die dit kan bepalen. De vergoedingen voor beide taken (fractie-ondersteuner en commissielid) liggen uit elkaar. Zo kan een fractie-ondersteuner wel alsnog een fractievergoeding krijgen als specifiek kan worden aangetoond dat het voor andere (ondersteunende) taken is dan de ondersteuning van de commissie waar de fractie-ondersteuner zelf in plaatsneemt. Het is dan ook niet geheel onmogelijk, maar betreffende de uitbetaling wel complexer.

Artikel 99 van de gemeentewet vormt geen beletsel. Dit artikel zegt weliswaar iets over op welke grond een commissielid een vergoeding krijgt, maar het ministerie van Binnenlandse Zaken heeft – naar een aanleiding van een vraag hierover – geoordeeld dat er geen wettelijke regeling is die het vergoeden verbiedt vanuit zowel het fractiebudget (voor een fractieondersteuner) als op basis van het rechtspositiebesluit (voor het commissielid) voor een persoon die zowel fractieondersteuner als commissielid is.

Op basis van art. 82 e.v. Gemeentewet kan de raad commissieleden benoemen. In lokale reglementen van orde kan zijn opgenomen dat er in specifieke omstandigheden andere deelnemers aan de vergadering kunnen deelnemen. Dit kan per gemeente verschillen.

Het is aan de raad om te bepalen op welke wijze zij de stukken van de griffier aangeleverd willen hebben. Indien een commissie het voorstel doet om van papieren naar digitale aanlevering te gaan, zou de raad of op zijn minst het presidium de beslissing moeten nemen. Het kan daarbij voorkomen dat er onderling verschillen zijn tussen gemeenten: de ene gemeente kan nog papier aanleveren en de ander wellicht al digitaal. 

Ja, fracties hebben recht op financiële ondersteuning . Deze ondersteuning verschilt per gemeente. Gemeente moeten een 'verordening ambtelijke bijstand en fractieondersteuning' vaststellen. Hierin wordt de hoogte van de vergoeding vastgesteld, doorgaans bestaat het bedrag uit een vast bedrag per fractie, plus een variabel bedrag per raadszetel. Fracties kunnen dit geld onder andere gebruiken om betaalde fractieondersteuners in dienst te nemen, bijvoorbeeld iemand die uw website actualiseert of de voorbereiding doet voor vergaderingen.

Art. 10 Gemeentewet vereist dat een raadslid ingezetene is van de gemeente. Volgens art. 2 en 3 Gemeentewet zijn ingezetenen diegene die de ‘’werkelijke woonplaats in de gemeente hebben’’ en zo ook ingeschreven staan in de basisregistratie personen. Indien dat niet het geval is, wordt er dan ook niet voldaan aan deze vereisten, waardoor art. X1 Kieswet stelt dat het raadslidmaatschap dan van rechtswege ophoudt. De burgemeester moet de voorzitter van het stembureau daarvan op de hoogte stellen. 

Art. X5 Kieswet stelt ook dat indien een raadslid niet meer aan de vereisten voor het lidmaatschap voldoet, hij of zij de raad daarvan op de hoogte moet stellen en de reden daarvan te geven. Als een raadslid de raad er niet van op de hoogte stelt, waarschuwt de voorzitter van de raad het raadslid schriftelijk. Lid 3 bepaalt ten slotte dat het raadslid (binnen een termijn van acht dagen) de waarschuwing aan het oordeel van de raad kan onderwerpen. Bij dit besluit dient de raad wel hoor en wederhoor toe te passen (art. 4:8 Awb).

Over de termijn waarin de raad een beslissing dient te nemen is geen wettelijke duidelijkheid. Wel zijn er geluiden geweest om dezelfde of eerstvolgende raadsvergadering erover te beslissen, om het raadslid niet langer in onzekerheid te laten verkeren. Op kortst mogelijke termijn dient een raad te beslissen. Tegen het besluit van de raad staat beroep open bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. Met het oog op duidelijkheid en gelijke behandeling dient de Kieswet strikt te worden nageleefd, stelt de Afdeling. 

Nee. Raadsleden stemmen dan altijd zonder last, volgens hun persoonlijke opvatting. Zij zijn niet gebonden aan een last, een opdracht van of onder beïnvloeding van wie dan ook. Een raadslid is dan ook niet verplicht om de raadszetel op te geven, als die niet meer langer deel wilt uitmaken van de eigen fractie/partij.

In veel partijen worden afspraken gemaakt tussen de politieke partij en (kandidaat)raadsleden. Veelal wordt een vorm van een (standaard) overeenkomst opgesteld en ondertekend. Juridisch zijn dergelijke overeenkomsten niet afdwingbaar. Niet waar zij verplichten tot het opgeven van de zetel, niet waar zij verplichten tot bepaald stemgedrag, niet waar zij bepaalde sancties of gevolgen bepalen. In hoeverre een raadslid zich politiek en moreel gebonden voelt, is aan hem- of haarzelf.

Een afgesplitst raadslid behoort weliswaar niet meer tot de fractie waar die eerst bij zat. Wel kan het raadslid alleen of samen met anderen een nieuwe fractie vormen of tot een bestaande fractie toetreden. Op basis van artikel 33 Gemeentewet heeft iedere groepering in de gemeenteraad recht op ondersteuning, waarmee financiële ondersteuning (ook wel fractieondersteuning genoemd) ook wordt bedoeld. Indien een raadslid zich afsplitst, blijft het dan ook als nieuwe ‘groepering’ (fractie) nog steeds recht op ondersteuning en dus fractieondersteuning hebben. Een plaatselijke Verordening fractieondersteuning kan hier echter anders over bepalen. 

Ondersteuning door de griffie is niet afhankelijk van de ondersteuning die in de verordening is geregeld. Deze is immers bedoeld voor de gemeenteraad in het algemeen, de commissies en alle leden van de gemeenteraad.

De raad besluit niet over de benoeming van leden, maar wel over de toelating van een nieuw lid. Daarvoor moeten de geloofsbrieven worden onderzocht, wat vaak ter voorbereiding wordt uitbesteed aan een Commissie van de Geloofsbrieven. De commissie adviseert over het te nemen besluit over de toelating. In de regel wordt zo'n besluit zonder stemming genomen, omdat het advies in de regel luidt dat er geen beletselen zijn gevonden om het benoemde lid toe te laten en dat daartoe dus moet worden besloten. In de meeste gevallen kijkt de burgemeester vragend rond of 'een van de leden stemming verlangt' en laat dan de hamer vallen dat conform het advies van de commissie van de geloofsbrieven tot toelating van het nieuwe lid is besloten.

Als echter een of meer raadsleden willen stemmen, moet die gelegenheid worden geboden. In dat geval wordt mondeling gestemd.

Een motie is een juridisch niet-bindende meerderheidsuitspraak van de raad, waarin de raad een opvatting of wens uitspreekt. Een motie is – als instrument van de raad - meestal gericht tegen het college of een lid van het college.

De motie kan ook de raad zelf betreffen, bijvoorbeeld dat de raad korter moet vergaderen. Juridisch geredeneerd kan de raad ook een oordeel uitspreken over het eigen functioneren of over het functioneren van een deel van de raad (dus een fractie of raadslid). Maar eigenlijk hoort een motie daarvoor niet te worden gebruikt.

Als een fractie of een raadslid niet goed functioneert of iets doet wat de rest van de raad niet bevalt, is het logischer en beter daarover informeel het gesprek te voeren, door raadsvoorzitter of Presidium.

Zolang je als raad niet in het reglement van orde hebt vastgelegd dat een motie altijd tegen het college of een collegelid is gericht (en dus niet tegen een raadsfractie of raadslid) is het dus niet verboden om een motie tegen een raadslid of raadsfractie in te dienen en vast te stellen.

Ja, iemand met een strafblad kan raadslid zijn. De vereisten voor het raadslidmaatschap verhinderen dat namelijk niet. Deze vereisten voor het raadslidmaatschap zijn:

• ingezetene van de gemeente;
• minstens achttien jaar oud; en
• niet uitgesloten van het kiesrecht.

In de wettelijk gestelde vereisten, wordt dan ook niet gesproken van een onverenigbaarheid van een strafblad met het raadslidmaatschap. Het geloofsbrievenonderzoek gaat tevens alleen na of er wettelijke belemmeringen zijn, die zijn er niet voor iemand met een strafblad. Het is dan ook een afweging van de partij zelf of personen met een strafblad op de kandidatenlijst komt. Een aantal partijen stellen een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) verplicht voor hun kandidaten, maar dit vindt geen wettelijke basis en het is grondwettelijk gewaagd te noemen.

Gedragingen van ambtenaren worden toegerekend aan het bestuursorgaan waarvoor deze ambtenaren werkzaam zijn. In het geval van de griffier is dat aan de raad. In de Awb is verder het bestaan van een interne en externe klachtbehandeling te zien, waarbij eerst een interne procedure moet zijn afgerond voordat men naar een externe instantie kan. Hoe de klachtenafhandeling intern is geregeld, is per gemeente verschillend. Een externe instantie is vaak een lokale ombudsman/ombudscommissie of de landelijke ombudsman, ook dit is afhankelijk van waar de gemeente voor heeft gekozen. Bij deze instanties is de gemeente aangesloten en niet alleen de raad of het college. Als de gemeente bij de nationale ombudsman zit, dan komen alle klachten daar in tweede termijn terecht.

Je zou aan de hand van de volgende vragen tot een oplossing kunnen komen:

Welke regeling is er intern voor de behandeling van klachten en heeft de werkgeverscommissie deze in het verleden van overeenkomstige toepassing verklaard op de griffie?

Zo nee, is het dan een klacht over de persoon van de griffier of over de griffie? In het laatste geval kan het over een medewerker gaan en kan de griffier de klacht eerst zelf behandelen (als in de gemeente tenminste gebruikelijk is dat afdelingshoofden dat doen).

Als er niks geregeld is, dan is het verstandig de werkgeverscommissie de klacht te laten afhandelen namens de raad. Van belang zijn de normen die nationale ombudsman hanteert.

Nee. De leden van het gemeentebestuur en andere personen die deelnemen aan de beraadslaging kunnen niet in rechte worden vervolgd of aangesproken voor, dan wel worden verplicht getuigenis af te leggen als bedoeld in artikel 165 van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering, over hetgeen zij in de vergadering van de raad hebben gezegd of aan de raad schriftelijk hebben overgelegd.

Dit betekent dat hetgeen in de raadsvergadering wordt besproken en besloten niet juridisch vervolgd kan worden. Het is in het democratisch belang dat in de gemeenteraad voor een goede besluitvorming alle argumenten vrijelijk gedeeld kunnen worden.

In art. 13 en 15 Gemeentewet worden de functies gegeven die onverenigbaar zijn met het lidmaatschap van de raad. Een uitzondering wordt vervolgens gemaakt voor de periode na de verkiezingen, waarbij een raadslid ook voor een korte periode nog wethouder mag zijn. Buiten deze functies mag een raadslid in principe elke nevenfunctie vervullen.

Raadsleden zijn verplicht hun nevenfuncties openbaar te maken, zowel elektronisch als fysiek op locatie. Deze openbaarmaking vindt plaats na de benoeming van het raadslid of aanvaarding van de functie. Raadsleden hoeven niet de inkomsten uit de nevenfuncties openbaar te maken.

Raadsleden mogen niet deelnemen aan beraadslaging en stemming over aangelegenheden die het raadslid persoonlijk aangaat of waarbij hij als vertegenwoordiger betrokken is. Op die manier wordt belangenverstrengeling voorkomen. Het raadslid maakt zelf de afweging om al dan niet deel te nemen aan beraadslaging en stemming.

Een raadslid kan niet ambtenaar zijn in dezelfde gemeente. In de Gemeentewet staat namelijk: ‘’Een lid van de raad is niet tevens (…) ambtenaar of ambtenaar van politie, in dienst van die gemeente of uit anderen hoofde aan het gemeentebestuur ondergeschikt of werkzaam ten behoeve van die gemeente.”

Een lid van de raad mag niet tevens ambtenaar zijn die door of vanwege het gemeentebestuur is aangesteld of daaraan ondergeschikt is. In het geval van een fusie met een buurgemeente kan het echter wel naast elkaar, indien er werkafspraken worden gemaakt tussen de ambtenaar en het bevoegde gezag over dat hij “geen werkzaamheden zal verrichten voor de gemeente waar hij raadslid is”. Dat zal niet in alle gevallen kunnen, maar is wel een bruikbare richtlijn. In het geval er dergelijke werkafspraken zijn gemaakt, wordt het dan ook wel juridisch mogelijk geacht om ambtenaar en raadslid te zijn van fuserende gemeenten. Hierbij mag er alleen geen sprake zijn van een rechtspositionele of functionele ondergeschiktheid aan de gemeente waar de ambtenaar ook raadslid is.

Het college, de burgemeester en een commissie zijn de enigen die een stuk naar de raad kunnen sturen onder opleggen van geheimhouding. Geheimhouding moet echter in de meeste gevallen door de gemeenteraad worden bevestigd. De gemeenteraad kan ook besluiten deze weer op te heffen. Daarbij dient de raad erover te kunnen beraadslagen, waarbij moet worden gelet op welk deel er achter gesloten deuren wordt behandeld. Zorg er als raadslid dan ook voor dat je een controlerende rol kunt blijven vervullen, waarbij voortdurend dient te worden gekeken voor welke fase wel of niet de vertrouwelijkheid en geheimhouding wordt afgesproken. Let wel dat vertrouwelijkheid iets anders is dan geheimhouding. 

In grote lijnen gelden voor commissieleden dezelfde regels als voor raadsleden. Er zijn echter een aantal verschillen en/of aandachtspunten:

• Als het college of de burgemeester informatie verstrekt aan een raadscommissie, moet die informatie tevens aan de raad worden verstrekt.
• Bij stukken waarop een raadscommissie geheimhouding heeft gelegd, bepaalt de gemeenteraad zelf de wijze waarop hij deze stukken in kan zien.
• Bij stukken waarop de gemeenteraad geheimhouding heeft gelegd, blijft geheimhouding op die informatie rusten totdat hij zelf de geheimhouding opheft. Als een raadscommissie geheimhouding oplegt ten aanzien van bepaalde informatie, kunnen zowel de raadscommissie in kwestie als de raad de geheimhouding opheffen.
• Bij stukken waarop de gemeenteraad geheimhouding heeft gelegd, mag alleen de gemeenteraad de betreffende informatie met anderen delen. Als een raadscommissie geheimhouding oplegt en de betreffende informatie vervolgens met de raad deelt, is daarna alleen nog de raad bevoegd om die informatie met anderen te delen.
• Indien een lid van een raadscommissie de geheimhoudingsplicht schendt, kan de raad besluiten dat lid voor ten hoogste drie maanden uit te sluiten van het ontvangen van geheime informatie. Dat besluit wordt dus niet door de betreffende raadscommissie zelf genomen. 

Raadsleden en commissieleden zijn altijd verplicht te melden bij UWV als zij bij benoeming een sociale zekerheid uitkering ontvangen. Dat is ook het geval als zij tijdens het raadslidmaatschap bijvoorbeeld een WW-uitkering gaan ontvangen. Dat kan tot gevolg hebben dat een verrekening plaatsvindt met die uitkering.

Als een raadslid een uitkering ontvangt in verband met gehele of gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid, kan de samenloop van de raadsvergoeding met die uitkering ertoe leiden dat een lager arbeidsongeschiktheidspercentage wordt vastgesteld. De vergoeding voor de werkzaamheden voor het raadslidmaatschap kunnen op verzoek van het desbetreffende raadslid worden verlaagd. Hiermee kan worden voorkomen dat hij naar een lager arbeidsongeschiktheidspercentage wordt uitbetaald. De verlaging van de vergoeding voor de werkzaamheden leidt ertoe dat het totaal van uitkering en vergoeding voor de werkzaamheden op hetzelfde niveau blijft.

In artikel B3 van de Kieswet wordt een onderscheid gemaakt tussen onderdanen van de Europese Unie of en daarbuiten. Voor EU-onderdanen geldt de regel dat zij op de dag van de kandidaatstelling ingezetenen van een Nederlandse gemeente dienen te zijn. Hiervoor hoeven zij niet de afgelopen vijf jaar in Nederland te hebben gewoond. Dat vereiste geldt wel voor niet-EU-onderdanen, net als het vereiste dat zij rechtmatig in Nederland dienen te verblijven.

Raadsleden krijgen sinds 1 januari 2024 extra bescherming tegen doxing. Doxing is het gebruik van persoonsgegevens met name door het kopiëren en plakken in online middelen, zoals foto’s en filmpjes, en het delen van persoonlijke adresgegevens. Het moet dan wel tot doel hebben om een raadslid angst aan te jagen of om het raadslid onder druk te zetten. Sinds 1 januari zijn de straffen voor doxing verzwaard.

Een raadslid met een structurele functionele beperking kan ten laste van de gemeente, voorzieningen worden toegekend, zodat het raadslid zijn/haar ambt kan blijven uitoefenen of ter bevordering van de mogelijkheid om het ambt weer te gaan uitoefenen. Hiervoor is de raadsgriffier van de gemeente verantwoordelijk. De voorziening of financiële vergoeding wordt toegekend indien de voorziening proportioneel is en niet al op een andere manier vergoed is.

De voorzieningen waarvan gebruik kan worden gemaakt, zijn te vinden in artikel 35 van de Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen . De volgende voorzieningen vallen onder deze wet:
- Vervoersvoorzieningen om werkplek te bereiken.
- Intermediaire activiteiten bij visuele, auditieve of motorische handicap.
- De arbeidsplaats en de te gebruiken hulpmiddelen zijn afgestemd op de persoon met beperking.
- Noodzakelijke persoonlijke ondersteuning bij uitvoeren van taken.

Raadsleden en commissieleden met een structurele functionele beperking, kunnen een persoonlijk ondersteuner inhuren voor 8 uur per week voor praktische ondersteuning. Dit is per maand een bedrag van €877,07 excl. btw. De vergoeding wordt direct aan de opgegeven ondersteuner betaalt. Indien een raadslid of gemeente van mening is af te wijken van het uitgangspunt, zal arbeidsdeskundig onderzoek moeten worden uitgevoerd.

De Gemeentewet biedt ruimte voor lokale regelgeving. Het dient als een algemeen framewerk, waarbij het reglement van orde van de gemeente (en andere lokale wetgeving) ter aanvulling dient. Indien er lokaal geen verdere regelgeving wordt opgesteld, kan altijd worden teruggevallen op de Gemeentewet. Wanneer er wel een reglement van orde is, is dat echter leidend, met dien verstande dat daarin niet van de Gemeentewet kan worden afgeweken.

Kosten voor een veilige woon- en werkplek komen voor de rekening van de gemeente. Dit gaat over benodigde voorzieningen wanneer er sprake is van bedreigingen of geweld, denk aan raamfolie, veilig vervoer, alarmsysteem of beveiligingscamera’s.

Raadsleden hebben wel recht op een woningscan te laten uitvoeren om veiligheidsmaatregelen te treffen. Echter, raadsleden komen in tegenstelling tot wethouders en burgemeesters nog niet in aanmerking voor het vergoeden van kosten van beveiligingsmaatregelen. Mocht dat toch nodig zijn, is het verstandig daarover het gesprek te voeren met griffier en de voorzitter van de raad.

Ja, het college van B&W hoort informatie- en communicatievoorzieningen ter beschikking te stellen voor de duur van de uitoefening van het ambt.

Dat hangt af van welke verkiezingen het zijn. Voor gemeenteraadsverkiezingen mogen raadsleden niet lid zijn van een stembureau. Volgens de Kieswet mogen zowel mensen die kandidaat staan bij de verkiezing, als gekozen leden van het vertegenwoordigend orgaan waarvoor de verkiezing wordt gehouden, mogen niet werken op het stembureau.

Bij andere verkiezingen mogen raadsleden wel lid zijn van een stembureau.