‘Veel gemeenteraden kunnen door slimmer te begroten ravijn oplossen’

Als raadslid kun je de inkomensval die bekend staat als het financieel ravijn deels oplossen door goed en slim te begroten. Hierbij is het goed om kritisch te kijken of het geld dat wordt begroot wel uitgegeven kán worden, zo wordt voorkomen dat er te veel geld wordt vrijgemaakt voor projecten. Daarbij kan de reserve aangewend worden om een deel van het tekort te overbruggen en de meerjarenbegroting weer in zwarte cijfers te laten eindigen.

Dit stellen Tjerk Budding, Raymond Gradus en André Mol in een bericht op Economische en Statistische berichten. Ze observeren dat veel gemeenten een hoge reserve hebben en er vaak (te) ruim wordt begroot waardoor er geld op de plank blijft liggen. Hierdoor vloeien die gelden terug naar de reserve waardoor ze slechts incidenteel gebruikt mogen worden.

Financiële mogelijkheden

Door meerjarige onderuitputting in te boeken in de begroting kun je realistischer begroten. Als je te ruim begroot, vloeit het niet uitgegeven geld terug naar de reserve waar niet zomaar uit kan worden geput. De effecten van onderuitputting zijn groot, zo verwachtten gemeenten in 2020 een tekort van een miljard euro. Uiteindelijk bleek dit een overschot van 1,6 miljard euro te worden. Het is goed om op te letten of deze bedragen wel uitgegeven kunnen worden of dat er obstakels zijn om dit uit te geven zoals bijvoorbeeld personeelstekort of lange doorlooptijden van projecten.

Reserve

Een ander instrument dat raadsleden hebben is het interen op de eigen reserve aangezien in veel gemeenten de reserve aanzienlijk is verbeterd. Gemeenten hebben ongeveer 2300 euro per inwoner in de reserve. Hoewel er vermeld moet worden dat dit flink kan verschillen, kan deze reserve gebruikt worden om middelen vrij te maken. Zo kan bijvoorbeeld tien procent van de algemene reserve worden aangewend indien de gemeente financieel gezond is en voor 20% solvabel is.

Gemeentelijke belastingen

Een andere mogelijkheid om het ravijn te overbruggen is het verhogen van de gemeentelijke belastingen en heffingen. Eerder werd al vastgesteld dat veel gemeenten hier gebruik van hebben gemaakt door bijvoorbeeld de OZB te verhogen. Hoewel de capaciteiten per gemeente hierin verschillen kan dit instrument ruimte bieden in de begroting. Hierdoor kun je voorkomen dat er op essentiële voorzieningen bezuinigd moet worden.

Bezuinigen

De auteurs stellen vast dat als laatste bezuinigen ook een mogelijkheid is, echter is de vraag hoeveel ruimte gemeenteraden hiervoor hebben. Veel taken die de gemeente uit dient te voeren zijn wettelijk bepaald en de beleidsvrijheid wordt hierdoor flink beperkt. Vaak gaat dit ten koste van de beleidsterreinen waar gemeenteraden zelf over gaan zoals sport & cultuur, voorzieningen of aanvullende armoederegelingen.

Meer informatie

De mogelijkheden en instrumenten voor gemeenten zijn er, echter kan het per gemeente verschillen welke geschikt en gewenst zijn. Wil je meer weten over wat je mogelijkheden zijn als raadslid? Schrijf je dan in voor één van de zes bijeenkomsten over begrotingsprocessen bij jou in de buurt. Hier gaan we met experts van Deloitte in op de mogelijkheden die je hebt als raadslid. 

• Woensdag 26 maart - Kampen
• Woensdag 2 april - Boxtel
• Donderdag 10 april - Overbetuwe
• Woensdag 16 april - Assen
• Woensdag 14 mei - Kapelle

Lees hier het bericht van Budding, Gradus en Mol op Economische en Statistische Berichten.

Klik hier om te leren over gemeentefinanciën binnen onze leeromgeving.