“Accountant in opdracht gemeenteraad is het beste”
De accountant het gemeentebestuur laten controleren in opdracht van de gemeenteraad heeft de voorkeur van de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden. “Wij zijn van mening dat voor het uitvoeren van de controlerende taak door de raad een externe accountant die werkt in opdracht van de raad het beste past. De accountant mag niet in dienst zijn of onder toezicht van het college staan”, aldus Erwin Rutten, bestuurslid van de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden.
Het bestuur van de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden heeft dit standpunt ingenomen in reactie op ideeën, vanuit de VNG, om na te denken over het mogelijk herinvoeren van de gemeentelijke accountant. In het position paper Publiek geld? Publieke controle? stelt de VNG de vraag aan de orde of de huidige functie van de accountant, als hulptroep van de raad en in opdrachtgeverschap van de gemeenteraad, moet worden vervangen door een gemeentelijke accountantsdienst. Aanleiding hiervoor is onder meer de discussie over de beschikbaarheid van voldoende accountants(kantoren) om de accountantscontrole uit te voeren. “Dat er in sommige gemeenten discussies zijn over de beschikbaarheid en de kosten van accountants is een punt van aandacht, maar geen reden om het huidige systeem met een onafhankelijke accountant los te laten”, aldus Erwin Rutten.
Steekproeven
De Nederlandse Vereniging voor Raadsleden heeft twee steekproeven gedaan onder een beperkte groep raadsleden die zich respectievelijk bezig houden met het opdrachtgeverschap van de raad naar de accountant en met het begrotingsproces. Uit de eerste steekproef bleek dat 9 op de 10 raadsleden voorstander zijn van het behouden van de externe accountant. Uit de tweede steekproef onder 25 raads- en commissieleden die afgelopen maand aanwezig waren bij een tweetal bijeenkomsten over het begrotingsproces bleek dat slechts twee van deze raadsleden de voorkeur gaven aan een accountantscontrole in dienst van de gemeente. Zij ervaren de accountant niet als externe hulptroep van de raad, maar eerder als enorm belastend en onnodig bureaucratisch. Ook is er volgens deze minderheid van raadsleden sprake van een voortdurende strijd met de accountant over meerwerk.
Controlemiddel van de raad
Drieëntwintig van de raadsleden in deze steekproef heeft een voorkeur voor het behoud van de accountant als externe hulptroep van de raad. Een van de argumenten is het tegengaan van de schijn van belangenverstrengeling. Zo schrijft een raadslid: “Extern verdient de voorkeur, je kunt niet de boeken laten controleren door de organisatie zelf”. Ook de onafhankelijkheid en objectiviteit van de accountant wordt als reden gegeven om het controlemiddel bij de raad te houden: “Een eigen accountant is niet volledig autonoom/onafhankelijk van de ambtenarij en het college. Hiermee ligt een risico op de loer dat de accountant bureaupolitiek laat meewegen.” Het meest genoemde argument is dat de raad verantwoordelijk moet zijn voor haar controlemiddelen en niet het college: “Controle hoort bij de raad.”
Meer informatie
De (externe) accountant is een van de hulptroepen van de raad. De accountant ondersteunt de controlefunctie door de jaarrekening te controleren op getrouwheid en rechtmatigheid. De raad heeft de vrijheid om zelf een accountant te kiezen en te bepalen hoe deze wordt ingezet. Deze Goede Raad laat zien hoe de raad als opdrachtgever optreedt.
