Beleidsvrijheid gemeenteraden: verhoging OZB in veel gemeenten

12 februari 2025 Terug naar overzicht Begroting, Kennis & onderzoek, Ravijnjaar

Als gemeenteraad stel je de hoogte van een deel van de gemeentelijke belastingen vast, waarbij de rioolheffing, afvalstoffenheffing en de OZB de drie omvangrijkste zijn. De gemeentelijke heffingen bedragen dit jaar in totaal zo’n 14,4 miljard euro, blijkt uit onderzoek van het Centraal Bureau van de Statistiek.

De stijging in de gemeentelijke heffingen is vergelijkbaar met 2024 toen de opbrengsten voor gemeenten ook toenamen, destijds met ongeveer acht procent. De toename kent meerdere oorzaken, zo zijn onder andere door inflatie veel gemeentelijke heffingen toegenomen. Dit geldt bijvoorbeeld voor de afvalstoffenheffing.

OZB

Een heffing die flink is toegenomen, is de onroerendezaakbelasting (OZB). Door de stijgende huizenprijzen leveren deze bij een gelijke heffing meer op. Daarnaast zijn er ook veel gemeenten die vanwege de voorziene tekorten op de gemeentebegroting hebben gekozen deze belasting te verhogen. De OZB-opbrengsten namen hierdoor gemiddeld met 8,6 procent toe. Daarmee is de OZB de gemeentebelasting die het meest oplevert voor de gemeentelijke schatkist.

Gemeentelijke heffingen

Als raadslid heb je invloed op de hoogte van de gemeentelijke heffingen, al kan dit niet bij elke heffing. Als raad kun je algemene belastingen vaststellen. Hieronder vallen de OZB, toeristenbelasting, forensenbelasting en de parkeerheffingen. Gemeenten hebben de vrijheid om deze te heffen en hier geld uit op te halen. Echter heeft de raad niet op alle heffingen invloed, zo zijn de afvalstoffen- en rioolheffing en de opbrengsten uit uitgifte van bijvoorbeeld paspoorten en id-kaarten kostendekkend.

Tekorten op de begroting

Doordat het rijk met 2,3 miljard euro bezuinigt op het gemeentefonds zijn er veel gemeenteraden die ervoor kiezen om de gemeentelijke belastingen te verhogen. Door deze bezuinigingen moeten veel gemeenteraden scherpe keuzes maken tussen het open houden van sociale voorzieningen als zwembaden, het in de lucht houden van armoederegelingen of het verhogen van de belastingdruk. BDO concludeerde eerder dat hierdoor driekwart van de gemeenten de komende jaren in de rode cijfers duikt. De minister kondigde op zes februari jongstleden aan dat er voorlopig geen extra geld voor gemeenten wordt uitgetrokken.

Keuze in schaarste; het begrotingsproces

Als raad geef je sturing aan de kosten die in het volgend jaar gemaakt gaan worden. Met de voorgenomen bezuinigingen is het van extra belang dat je je positie kent als raad en waar je de begroting kunt wijzigen. In een reeks bijeenkomsten in het kader van begrotingsprocessen wordt uitgelegd hoe je als raadslid in positie kunt zijn en waar je dekking zoekt voor je voorstellen. De reeks wordt georganiseerd in samenwerking met Deloitte.

De bijeenkomsten ‘Keuze in schaarste; het begrotingsproces’ vinden plaats op de volgende data/locaties:

Donderdag 20 maart: Voorhout (Gemeente Teylingen) 19:30 uur - 21:00 uur

Woensdag 26 maart: Kampen 19:30 uur – 21:00 uur

Woensdag 2 april: Boxtel, 19:30 uur – 21:00 uur

Donderdag 10 april: Elst (Gemeente Overbetuwe), 19:30 uur – 21:00 uur

Woensdag 16 april: Assen 19:30 uur - 21:00 uur

Woensdag 14 mei: Kapelle 19:30 uur – 21:00 uur