“Maak het begrotingsbesluit transparanter”

Raadsleden zouden moeten instemmen met de meerjarenbegroting in plaats van kennisnemen ervan. Een explicietere uitspraak van de raad als het over de langere termijn gaat en een beter overzicht in begrotingsbesluiten zijn noodzakelijk.

De oproep het begrotingsbesluit transparanter te maken komt van Johan de Kruijf, universitair docent Bestuurskunde bij de Radboud Universiteit, in een artikel in VNG magazine. In artikel 191 van de Gemeentewet staat dat de raad de begroting vaststelt. Echter stelt zij de meerjarenbegroting niet vast, dit heeft gevolgen voor de formulering van raadsbesluiten. Daardoor verdwijnt het toezicht op structureel en reëel evenwicht van de gemeentebegroting op de lange termijn. De raad zou geen ‘kennis moeten nemen van’ de meerjarenbegroting maar expliciet instemmen met de meerjarenbegroting. Instemmen heeft volgens de Kruijff de voorkeur omdat de raad daarbij actief een oordeel vormt in plaats van er passief kennis van neemt. Het voordeel van instemmen is dat het de raad ten opzichte van vaststellen niet definitief bindt aan de meerjarenraming.

Duidelijkere begrotingsvoorstellen

Daarnaast stelt De Kruijf dat raadsbesluiten duidelijker moeten worden opgesteld. Hiervoor haalt hij inspiratie van onze oosterburen. Om begrotingsvoorstellen in één oogopslag te kunnen zien, zou zichtbaar moeten zijn hoeveel geld er in omgaat. Daarom moet niet slechts het begrotingssaldo zichtbaar zijn, of de begroting sluitend is of niet. De Duitsers hebben standaard drie elementen die staan vermeld in een begrotingsbesluit. Allereerst het totaal van baten en lasten inclusief saldo, die de opbrengsten en uitgaven laat zien. Het totaal van inkomende en uitgaande lopende kasstromen inclusief saldo, die de directe beschikbaarheid van geld laat zien. Als laatste laten ze ook de kasstromen naar investeringen en subsidies zien. Hierdoor kunnen raadsleden in een oogopslag zien wat de effecten van een voorstel zijn.

Begrotingsprocessen

Grip op de financiën is voor raadsleden nodig om tot een goed overwogen besluit te komen. De gemeentebegrotingen worden in alle gemeenten in het najaar vastgesteld. Naar aanleiding van de grote kosten in de jeugdzorg stuurden dit jaar verschillende gemeenteraden, onder andere Rijswijk en Zoetermeer, een brief naar het kabinet. Hierbij vragen deze gemeenten populair gezegd om “meer taken of minder knaken”. Door het ‘Ravijnjaar’ raken sommige gemeenten in de knel met het opstellen van een sluitende meerjarenbegroting.
Meer informatie

Het betoog van Johan de Kruijf was te lezen in het VNG magazine van 8 november. Wil je het lezen? Klik dan hier.