Meer volksvertegenwoordigers, meer democratische kwaliteit?

Meer volksvertegenwoordigers, meer democratische kwaliteit?

24 juni 2025 Terug naar overzicht Gezag van de raad, Hulp & ondersteuning, Kennis & onderzoek

In opdracht van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties onderzocht Necker of uitbreiding van het aantal raads- en Statenleden bijdraagt aan een beter functionerende volksvertegenwoordiging.

Aanleiding zijn de zorgen over hoge werkdruk, beperkte representatie en beperkte uitvoerbaarheid van het ambt. Het rapport kwam eerder dit jaar gereed en nu heeft ook het kabinet een reactie gegeven.

Reactie demissionair minister

Demissionair minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Judith Uitermark (NSC) vindt het politieke ambt waardevol: β€œπΊπ‘’π‘™π‘’π‘˜π‘˜π‘–π‘” π‘’π‘Ÿπ‘£π‘Žπ‘Ÿπ‘’π‘› 𝑑𝑒 π‘šπ‘’π‘’π‘ π‘‘π‘’ π‘π‘œπ‘™π‘–π‘‘π‘–π‘’π‘˜π‘’ π‘Žπ‘šπ‘π‘‘π‘ π‘‘π‘Ÿπ‘Žπ‘”π‘’π‘Ÿπ‘  𝑑𝑖𝑑 π‘œπ‘œπ‘˜ π‘§π‘œ. 𝑍𝑖𝑗 β„Žπ‘’π‘π‘π‘’π‘› π‘π‘™π‘’π‘§π‘–π‘’π‘Ÿ 𝑖𝑛 β„Žπ‘’π‘› π‘€π‘’π‘Ÿπ‘˜ 𝑒𝑛 π‘’π‘Ÿπ‘£π‘Žπ‘Ÿπ‘’π‘› β„Žπ‘’π‘‘ π‘Žπ‘™π‘  π‘π‘’π‘™π‘Žπ‘›π‘”π‘Ÿπ‘–π‘—π‘˜ 𝑒𝑛 π‘π‘’π‘‘π‘’π‘˜π‘’π‘›π‘–π‘ π‘£π‘œπ‘™ π‘œπ‘š π‘§π‘–π‘β„Ž π‘§π‘œ 𝑖𝑛 𝑑𝑒 π‘˜π‘’π‘›π‘›π‘’π‘› 𝑧𝑒𝑑𝑑𝑒𝑛 π‘£π‘œπ‘œπ‘Ÿ 𝑑𝑒 π‘ π‘Žπ‘šπ‘’π‘›π‘™π‘’π‘£π‘–π‘›π‘”. (…) π‘‡π‘’π‘”π‘’π‘™π‘–π‘—π‘˜ β„Žπ‘’π‘’π‘“π‘‘ β„Žπ‘’π‘› π‘€π‘’π‘Ÿπ‘˜ π‘ π‘œπ‘šπ‘  𝑒𝑒𝑛 π‘ π‘β„Žπ‘Žπ‘‘π‘’π‘€π‘§π‘–π‘—π‘‘π‘’. π·π‘’π‘›π‘˜ π‘π‘–π‘—π‘£π‘œπ‘œπ‘Ÿπ‘π‘’π‘’π‘™π‘‘ π‘Žπ‘Žπ‘› β„Žπ‘œπ‘”π‘’ π‘€π‘’π‘Ÿπ‘˜π‘‘π‘Ÿπ‘’π‘˜, π‘Žπ‘”π‘Ÿπ‘’π‘ π‘ π‘–π‘’ 𝑒𝑛 π‘–π‘›π‘‘π‘–π‘šπ‘–π‘‘π‘Žπ‘‘π‘–π‘’. π·π‘Žπ‘Žπ‘Ÿπ‘›π‘Žπ‘Žπ‘ π‘‘ π‘šπ‘œπ‘’π‘‘π‘’π‘› π‘‘π‘’π‘π‘’π‘›π‘‘π‘Ÿπ‘Žπ‘™π‘’ π‘π‘œπ‘™π‘–π‘‘π‘–π‘π‘– β„Žπ‘’π‘› π‘€π‘’π‘Ÿπ‘˜ π‘‘π‘œπ‘’π‘› 𝑖𝑛 𝑒𝑒𝑛 𝑠𝑑𝑒𝑒𝑑𝑠 π‘‘π‘¦π‘›π‘Žπ‘šπ‘–π‘ π‘β„Žπ‘’π‘Ÿ π‘ π‘Žπ‘šπ‘’π‘›π‘™π‘’π‘£π‘–π‘›π‘” 𝑒𝑛 𝑖𝑛 𝑒𝑒𝑛 π‘£π‘’π‘Ÿπ‘Žπ‘›π‘‘π‘’π‘Ÿπ‘™π‘–π‘—π‘˜ π‘π‘œπ‘™π‘–π‘‘π‘–π‘’π‘˜ π‘™π‘Žπ‘›π‘‘π‘ π‘β„Žπ‘Žπ‘. (…) 𝐷𝑒 π‘–π‘›π‘Ÿπ‘–π‘β„Žπ‘‘π‘–π‘›π‘” π‘£π‘Žπ‘› β„Žπ‘’π‘‘ π‘π‘œπ‘™π‘–π‘‘π‘–π‘’π‘˜π‘’ π‘Žπ‘šπ‘π‘‘ π‘šπ‘œπ‘’π‘‘ π‘‘π‘Žπ‘Žπ‘Ÿ 𝑏𝑖𝑗 𝑏𝑙𝑖𝑗𝑣𝑒𝑛 π‘Žπ‘Žπ‘›π‘ π‘™π‘’π‘–π‘‘π‘’π‘›, π‘§π‘œπ‘‘π‘Žπ‘‘ π‘œπ‘œπ‘˜ 𝑖𝑛 𝑑𝑒 π‘‘π‘œπ‘’π‘˜π‘œπ‘šπ‘ π‘‘ π‘£π‘œπ‘™π‘‘π‘œπ‘’π‘›π‘‘π‘’ π‘šπ‘’π‘›π‘ π‘’π‘› 𝑒𝑒𝑛 π‘π‘–π‘—π‘‘π‘Ÿπ‘Žπ‘”π‘’ π‘˜π‘’π‘›π‘›π‘’π‘› 𝑏𝑙𝑖𝑗𝑣𝑒𝑛 π‘™π‘’π‘£π‘’π‘Ÿπ‘’π‘› π‘Žπ‘Žπ‘› β„Žπ‘’π‘‘ π‘π‘’π‘ π‘‘π‘’π‘Ÿπ‘’π‘› π‘£π‘Žπ‘› π‘œπ‘›π‘  π‘™π‘Žπ‘›π‘‘β€.

Omvang gemeenteraden

Behalve naar de grootte van de provinciale volksvertegenwoordiging gaat in het 70 pagina’s tellende rapport veel aandacht uit naar de omvang van de gemeenteraden. Het onderzoek spitst zich toe op de relatie tussen de grootte van de gemeenteraad enerzijds en de kwaliteit van representatie, deliberatie en sturing anderzijds. Uit dit onderzoek kwamen grofweg drie conclusies.

Acht grootste gemeenten

De eerste conclusie die kan worden getrokken is dat in Nederland de gemeenteraden kleiner zijn dan het Europees gemiddelde. Desondanks ligt het niet voor de hand om de lokale en provinciale volksvertegenwoordigingen sterk te vergroten. Alleen raden van de acht grootste gemeenten (met meer dan 200.000 inwoners) zouden moeten worden vergroot door de staffel in de wet aan te passen. Een tweede conclusie is dat de uitbreiding van de volksvertegenwoordiging een negatief effect op de kwaliteit van sturing en controle kan hebben. Op het gebied van de representativiteit heeft het vergroten dan weer nauwelijks effect. Een derde conclusie betreft de werkdruk bij uitbreiding. Al zou je verwachten dat deze daalt als er meer volksvertegenwoordigers zijn, cruciale randvoorwaarden zijn van doorslaggevender belang als het werkdruk betreft. Zo valt te denken aan aandacht voor de werkwijze en ook versterken van de ondersteuning. Zo kan wijziging van de positie van commissieleden of inhoudelijke ondersteuning de werkdruk daadwerkelijk verminderen.

Meer informatie

Het rapport is hieronder volledig te lezen.

Het rapport is geschreven door een zevental wetenschappers en de begeleidingscommissie bestond uit afgevaardigden van de VNG, de Wethoudersvereniging, de Vereniging van Griffiers, het Nederlands Genootschap van Burgemeesters, Statenlidnu en de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden.