
BDO: “Veel gemeenteraden geconfronteerd met tekorten op meerjarenbegroting”
Alhoewel de gemeenten dit jaar nog gezamenlijk een overschot van 3,7 miljard euro op de begroting hebben, is de toekomst niet zeker. Echter bereiden sommige gemeenten zich hier niet op voor. “Wanneer we de blik vooruit werpen, doemt een scenario op van flinke tekorten”.
De onheilstijding is te lezen in het nieuwe rapport van BDO over de staat van de gemeentefinanciën in Nederland. Zo nam BDO dit jaar de lange termijn en vorige begroting mee in hun nieuwe analyse. Hieruit blijkt dat sommige gemeenteraden afwachten tot er vanuit Den Haag geld bij wordt geboekt. Daarbij hebben sommige gemeenten de staat van vastgoed en toekomstige investeringen niet goed gekaderd.
Onzekerheid
De onzekerheid zit in veel factoren; de gemeentefondsen zijn onzeker geworden en veel van het geld zit vast in specifieke uitkeringen (SPUKS) en structurele investeringen worden belemmerd. Een voorbeeld van de onzekerheid is dat er in de september- en decembercirculaire geld vanuit de overheid kwam waarmee geen rekening was gehouden. Echter veel begrotingen waren al vastgesteld met het eerdere tekort. Daarnaast zijn er nog meer onzekerheden zoals personeelstekorten binnen gemeenten.
Taken en middelen
Op de lange termijn zijn er veel uitvoerende taken die in kosten toe zullen nemen. Vergrijzing zal de zorgkosten in de WMO doen stijgen en er zijn tal van infrastructurele projecten die investeringen vergen. Ook het oplossen van het woningtekort en klimaatadaptatie zullen op de begrotingen drukken. Daarbij zijn veel taken moeilijk uit te voeren door arbeidstekorten in sectoren zoals de bouw en de zorg. Dit tekort zorgt ervoor dat er voor projecten wel geld begroot wordt, maar dat deze niet uitgegeven kan worden omdat de agenda’s van aannemers vol zitten of er niet meer verplegers beschikbaar zijn.
Voorzieningen
Centraal in deze onzekerheid staan de voorzieningen, de bezuinigingen zullen vooral plaatsvinden in het sociale domein, zoals sport- en cultuursubsidies en armoederegelingen, en in het fysieke domein zoals infrastructuur en openbare orde. Onzekerheid in financiën kan kritische proporties aannemen voor sociale voorzieningen zoals een zwembad of bibliotheek die na sluiting vaak meer geld kost om weer te openen.
Kritisch kijken
De tekorten dwingen gemeenteraden om kritisch te kijken naar de begroting en prioriteiten te stellen in de schaarste aan middelen. Het is hier ook goed om te kijken naar de meerjarenbegroting en te controleren of personeelstekorten een belemmering vormen voor de uitvoering of dat er bestaande regelingen zijn die overbodig zijn geworden.
Meer informatie
Wil je meer weten over begrotingsprocessen? In de maanden maart en april organiseert de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden meerdere bijeenkomsten over begrotingsprocessen. Houd de agenda in de gaten voor data en locaties.
Wil je meer weten over gemeentefinanciën? Kijk op onze leeromgeving.