Magazine: “Ik ben meer dan mijn diversiteit”

Lilian Haak (geboren in 1965)

Raadslid in Apeldoorn (WijApeldoorn) sinds 2018

“Ik hou niet van hokjes: ik wil mensen daar niet in stoppen en ik wil er zelf ook niet in belanden. Ja, ik ben transgender, maar ik ben méér dan mijn diversiteit. Ik zit niet in de raad omdat ik een transpersoon ben, maar omdat ik daadkrachtig ben en goed in mijn werk. Punt uit.” Met die woorden maakt Lilian Haak meteen duidelijk waar ze voor staat. Ze komt op voor álle inwoners. Want, zegt ze, iedereen is uniek en de ‘gemiddelde Apeldoorner’ bestaat niet.

Met Lilian Haak praten over diversiteit en inclusiviteit staat garant voor een boeiend gesprek. Ze weet als geen ander hoe het is om tot een minderheidsgroep te behoren. Toen zij in 2018 in de gemeenteraad kwam, waren er in heel Nederland slecht vier transgender raadsleden en zij was er een van. Toch ziet Lilian zichzelf niet als een minderheid. “We hebben het vaak over de gemiddelde Nederlander, of hier lokaal, over de gemiddelde Apeldoorner. Maar wie is dat dan? De witte heteroman van veertig die we daarmee vaak bedoelen, kan net zo goed een alleenstaande vader, mantelzorger of diepgelovige zijn. Zo iemand is óók niet gemiddeld. Kortom, wat hebben we aan al die etiketjes?”

Dubbel gevoel

Dat Lilian altijd geïntroduceerd wordt als ‘transgender raadslid’ vindt ze soms wat vermoeiend. “Ik heb daar met een journalist weleens over gesproken. Als ik iets over wonen te melden heb, wat doet het er dan toe dat ik transgender ben? Laat het gewoon weg.” Ze merkt wel dat ze door haar achtergrond de verantwoordelijkheid voelt om op te komen voor diversiteit en inclusiviteit. “Ik breng onderwerpen in waar andere raadsleden vaak niet aan denken. Soms zijn dat grote thema’s, maar het zit ook in kleine dingen, zoals meer diversiteit in de foto’s van gemeentefolders.” Dat voelt soms dubbel, geeft ze toe. Waarom moet juist zij steeds de aandacht vragen voor deze onderwerpen? “Omdat het me zo aan het hart gaat, raakt het me ook meer. Als een voorstel over woningbouw niet doorgaat, ben ik hooguit teleurgesteld. Maar als het gaat om de belangen van lhbt’ers, voelt het meteen persoonlijk en dat is niet altijd makkelijk.

Emotioneel beladen

In theorie zou het misschien beter zijn als raadsleden niet het woord voeren over onderwerpen waarbij ze emotioneel betrokken zijn. Maar zo simpel is het niet, stelt Lilian. “Als mijn collega van kleur niet opkomt voor Apeldoorners met een andere achtergrond, wie dan wel? En vanzelfsprekend trek ik mijn mond open voor mensen met een andere genderidentiteit.” Voor raadsleden die het lastig vinden om emotioneel beladen onderwerpen te bespreken, heeft ze praktische tips. “Een goede voorbereiding is het halve werk; doe dat nog even zorgvuldiger dan je gewend bent. En zorg voor een steunnetwerk, zodat je na afloop kunt klankborden. Dat kan een collega-raadslid zijn, maar ook je partner of een goede vriend. Voorkom ook dat je alleen rond dat ene onderwerp van je laat horen. Een goed raadslid zit er voor álle inwoners.”

Goede voorbeeld geven

Een inclusieve gemeenteraad begint volgens Lilian met een diverse kandidatenlijst. Dat is vaak lastig, maar niet onmogelijk. “Het is om te beginnen belangrijk dat je niet alleen de traditionele kanalen gebruikt om de politieke belangstelling van mensen aan te wakkeren. Wil je jongeren op je lijst? Een stuk in de huis-aan-huiskrant doet dan weinig, maar een filmpje op TikTok misschien wel. Zoek je een vertegenwoordiger uit de moslimgemeenschap? Ga eens langs bij de moskee. Het mooie is: als je breder zoekt, wordt de vijver waaruit je kunt vissen meteen groter.” Ook ziet Lilian een rol weggelegd voor belangengroepen. “Denk aan een cursus Politiek Actief, speciaal voor bijvoorbeeld Hindoestaanse vrouwen, Turkse jongeren of blinden. Zo kun je bepaalde groepen stimuleren om zich kandidaat te stellen.” Tot slot onderstreept Lilian dat de gemeenteraad zélf het goede voorbeeld moet geven. “Laat zien dat je openstaat voor iedereen, dat iedereen welkom is. Diversiteit begint niet bij de verkiezingen, maar bij de manier waarop je als raad optreedt. Zo laat je zien dat iedereen meetelt.”

Ook benieuwd naar de andere artikelen in het Magazine 'Een raad van en voor iedereen'? Klik hier en ontdek de themapagina.