Raadsledengids: het hoe en waarom van keuzes maken
Als raadslid ben je veel bezig met het maken van keuzes en het doorhakken van knopen. Maar wat is de psychologie achter het maken van keuzes? Dat vertelt hoogleraar Frenk van Harreveld in de Raadsledengids 2024. Hij is hoogleraar Sociale cognitie en gedragsbeïnvloeding aan de Universiteit van Amsterdam.
Het maken van keuzes zorgt bij raadsleden voor het gevoel dat je invloed uitoefent en het geeft een gevoel van controle. Dat is belangrijk in het uitoefenen van het raadswerk, aldus Van Harreveld in de Raadsledengids 2024. Het thema van deze gids is het maken van keuzes; de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden hoopt met deze gids raadsleden te helpen om gemakkelijker keuzes te maken.
Controle
Wanneer we veel keuzemogelijkheden hebben, ervaren we een gevoel van controle, waar we psychologische waarde aan ontlenen. Een gebrek aan keuzes veroorzaakt een gevoel van onvrijheid. Te veel keuzes, daarentegen, kunnen juist zorgen voor keuzestress. Keuzestress veroorzaakt problemen met de verantwoordelijkheid en kwaliteit van je keuze.
Samen keuzes maken
Als iemand het idee heeft een keuze helemaal alleen te maken, is hij sneller ontevreden over de gemaakte keuze. Keuzes maken in groepen voelt juist als een verrijking. Iemand voelt zich onderdeel van een team en dit kan het raadswerk prettiger maken, legt Van Harreveld uit.
Kiezen op gevoel
Het maken van een keuze wordt vaak rationeel benadert, door voor- en nadelen af te wegen. Maar uit onderzoek blijkt dat mensen meer tevreden zijn over intuïtieve keuzes dan rationele keuzes. Maar iemand moet wel genoeg expertise hebben om zijn gevoel juist af te stemmen, zodat men niet op een dwaalspoor raakt. Belangrijke beslissingen kun je niet enkel nemen op basis van gevoel, je moet het kunnen rechtvaardigen. Maar vaak komt het gevoel eerst en komen de redenen voor het gevoel later.
Twijfelen
Juist in de politiek is het gezond dat mensen twijfelen over oordelen. Het voorkomt namelijk dat mensen te makkelijk gaan nadenken over bepaalde onderwerpen en het laat je beter onder woorden brengen waarom jouw voorkeur ertoe doet en waarom je een bepaalde keuze maakt.
Meer informatie
Voor de online versie van de Raadsledengids 2024, klik hier.
De Raadsledengids wordt door de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden jaarlijks gemaakt. Dit jaar is het thema: keuzes maken. Een printversie van de gids is toegestuurd aan alle leden. Voor de online versie klik hier. Voor opleidingen en trainingen kijk op de online leeromgeving voor raadsleden.