Sterke Raad – Rogier Havelaar: De noodzaak van samenwerking

Gemeenteraden staan onder druk. Raadsleden wisselen vaak, dossiers worden technischer en het politieke landschap is sterk versplinterd. Hierdoor dreigt de invloed van de raad te verzwakken. Toch ligt juist in die complexiteit een kans: wie beter samenwerkt, scherper luistert en aandacht heeft voor het technische fundament van besluitvorming, versterkt de lokale democratie.

Dat is de kern van de bijdrage van Rogier Havelaar in het boek Sterke Raad. Havelaar is raadslid in Amsterdam en organisatiesocioloog en filosoof. Volgens Havelaar ligt de sleutel tot een sterke raad in het versterken van de technische processen en het zorgvuldig benoemen van politieke meningsverschillen. Raadsleden moeten goed begrijpen waar het inhoudelijk debat werkelijk over gaat, in plaats van te vervallen in karikaturen van elkaars standpunten.

De drie kerntaken van de raad

Havelaar laat aan de hand van praktijkvoorbeelden zien hoe de drie hoofdtaken van de raad – besluiten nemen, controleren en het vertolken van emoties en opvattingen – allemaal gebaat zijn bij meer aandacht voor techniek én ideologie.

Bij besluitvorming moet de raad eerst goed in kaart brengen waar het besluit precies over gaat, zoals bij de Amsterdamse discussie over bed & breakfast-locaties. Daar leidde het overslaan van de technische feiten tot chaotische besluitvorming en teleurstelling bij belanghebbenden. Bij controlerende taken is actieve steun tussen raadsleden belangrijk. Samenwerken in het stellen van vragen en het trekken van conclusies maakt het werk effectiever. Ook bij het vertolken van emoties, bijvoorbeeld tijdens crises of gevoelige maatschappelijke discussies, helpt een zuiver debat.

De kracht van luisteren en samenvatten

Het goed samenvatten van andermans standpunt is belangrijk. Pas als een raadslid een ander zó samenvat dat deze zich erin herkent, ontstaat ruimte voor echt inhoudelijke uitwisseling. Dit voorkomt misverstanden en verhitte debatten die vooral bijdragen aan polarisatie en niet aan beter beleid. Zowel in besluitvorming als in het vertolken van gevoelens is het cruciaal dat raadsleden de verschillende perspectieven in de samenleving zuiver en evenwichtig verwoorden. Daarmee vergroten zij het vertrouwen van inwoners en versterken zij hun eigen rol als volksvertegenwoordiger.

Aanbevelingen voor een sterkere raad

Om de gemeenteraad beter toe te rusten voor deze uitdagingen, doet Havelaar een aantal concrete aanbevelingen:

• Versterk de technische ondersteuning van gemeenteraden, bijvoorbeeld door via het ministerie van BZK methodieken en consultants beschikbaar te stellen voor onderzoek en beleidsanalyse.
• Breid raadsledenopleidingen uit met training in overzicht en inhoudelijke duiding van politieke discussies, niet alleen in debatvaardigheden.
• Stimuleer samenwerking tussen fracties op grote dossiers om politieke versplintering te verminderen en inhoudelijke kwaliteit te versterken.
• Faciliteer onderlinge reflectie en intervisie tussen raadsleden, bijvoorbeeld via griffiers, om het debat te verbeteren en wederzijds begrip te vergroten.

Meer informatie

Bestel het boek ‘Sterke Raad’ hier.

Aan alle 30 hoofdstukken zal op onze website aandacht worden besteed. Kijk voor eerder verschenen artikelen hier.